Paolo Uccello

Paolo Uccello (d. 15 Haziran 1397, Pratovecchio veya Floransa, İtalya - ö. 10 Aralık 1475, Floransa), asıl adı Paolo di Dono olan İtalyan Rönesansı başlangıcında Floransa ekolünde bulunan ressam. Babası Dono di Paolo bir berber ve cerrah olup annesinin Floransa'nın ileri gelen ailelerinden d'Antonia di Giovanni del Beccuto idi. Uccello "Geç Gotik" resim gelenekleri ile çalışmış ama sonradan İtalyan Rönesans stili başlangıç çağında resim hazırlayan ressamlardan olup ilk defa perspektif kurallarına göre eser verenlerden birisi olarak tanınmıştır. Diğer başlangıç Rönesans ressamları klasik realist konulara önem verirken o eserlerinde renk ve eğlenceye önem vermiştir.

Paolo Uccello
Paolo Uccello. Otoportre.
Genel bilgiler
Doğum adı Paolo di Dono
Doğum 15 Haziran 1397(1397-06-15)
Pratovecchio, Floransa, İtalya
Ölüm 10 Aralık 1475 (78 yaşında)
Floransa, İtalya
Uyruk İtalyan
Alanı Resim, Fresk
Sanat eğitimi Lorenzo Ghiberti
Katıldığı akımlar Rönesans Başlangıcı, Floransa Ekolü

Hayatı ve eserleri

Uccello hakkında bildiklerimizin çoğunluğu Giorgio Vasari'nin 1550'de yayımlanan "Le Vite.." [1] adlı sanatkarlar biyografisinden kaynaklıdır. Bu eser Uccello'nun ölümünden 75 yıl sonra hazırlanıp yayımlanmıştır.

Uccello yaklaşık 15 Haziran 1397'da Pratovecchio'da ya da Floransa şehrinde doğmuştur. Asıl adı Paolo di Dono olmakla beraber bütün hayvanları, özellikle kuşları, çok sevdiği için lakap olarak Türkçe "kuş" anlamına gelen "Uccello" olarak anılmaktadır. Sevdiği kuş ve hayvanların resimlerini çok küçük yaşta yapmaya başlamıştı. 11 yaşına geldiği zaman Floransa'ya gönderildi ve orada çok ünlü bir genç ressam olan Lorenzo Ghiberti'nin atölyesinde çırak olarak çalışmaya başladı. Ghiberti Floransa'da çok ünlü idi, çünkü Floransa'da en büyük kilise olacak katedrale bağlı olan vaftizhanenin kapılarını yapmak için açılan bir müsabakaya katılmış ve bu kapıları bronzden hazırlanması için siparişi almıştı. Ghiberti bu vaftizhane bronz kapıları siparişini tamamlamak için 27 yıl çalıştı. Bu kapılar üzerinde çalışmakta iken birçok yetenekli genci çırak olarak yanına alıp yetiştirdi. Bunlar arasında Uccello da bulunmaktaydı. Uccello, Ghiberti'nin yanında 8 yıl çalıştı.

San Minato Manastırı

Çıraklığını bitirip kendi başına serbest çalışmaya başladığında Uccello 19 yaşında idi. Buna rağmen ilk resim siparişini hemen almayı başardı. Bu sipariş Floransa'nın yakınlarındaki tepelerden birinde bulunan San Minato Manastırı kilisesi içinde çeşitli azizin hayatlarından sahneleri fresk olarak resimlendirmekti. Bu manastırda kesişler fakir olma yemini vermişlerdi. Bu nedenle yemekleri sabah, öğle ve akşam, bazen çorba yapılarak, ekmek peynir olmaktaydı. Manastırın kilisesi çok büyük ve güzel bir kilise idi ama Uccello keşişlerin yedikleri çok fakir yemeklerden hiç hoşlanmamaktaydı. Bunun için birkaç hafta çalıştıktan sonra siparişini tamamlamadan manastırdan kaçıp Floransa'ya döndü. Bundan çok geçmeden Floransa'da dolaşmakta iken manastırda bulunan iki keşiş onu görüp kovalayıp yakaladılar. Niçin kaçtığını öğrenince karnını doyuracak yemek çıkartmaya söz vererek onun manastıra geri dönmesini sağladılar. Uccello geri dönüp bu siparişi tamamladı. Hazırladığı fresk resim serisi "Kilise Eskilerinin Hayatı" idi. Bu resimlerin çok soluk renklerle boyanmış olmasına sebep Uccello'nun basit yemekleri protestosu olduğu biraz alaylı olarak belirtilmiştir. Bu hayat hikâyesini anlatan Vasari, Uccello'nun bundan sonra hayatının sonuna kadar peynir yemediğini de bildirmiştir.

Günümüzde San Miniato Manastırı kilisesi freskleri çatıdan su akıntısı dolayısıyla çok zarar görmüş hatta kaybolmaya yüz tutmuştur. Fresklerin çoğu duvardan düşmüş ve renkleri gittikçe daha da kaybolmuştur. Ancak bir tanesinde bulunan çok güzel hazırlanmış melek resmi uygun derecede güzelliğini korumuştur.[2]

1425'te Uccello Venedik şehrine gitti. Orada birkaç yıl yaşayarak çalıştı. 1436'da tekrar Floransa'ya geri döndü.

Floransa Katedrali

Uccello'nun Floransa'da bulduğu iş Floransa Katedrali için duvar resimleri yapmak idi. İlk olarak İtalya'da paralı asker birliği komutanı olarak isim yapmış olan İngiliz asıllı şövalye condottieri Sir John Hawkwood'un atı üzerinde büyük bir fresk resmini yapmak oldu. Bu resim o zamanın portrelerine kıyasla çok değişikti. Önce John'un savaş atı üzerinde poz verir bulunması idi. Sonra Occello bu resme bir at üzerinde şövalye heykeli şeklini ve görüntüsünü vermişti. Resmin arka fonu köyü kırmızımsı-kahverengindedir; şövalye ve atı beyaz ve yeşilimsi-gri renkte olup bir heykel gibi görünürler. Resme biraz renk vermek için atın üzerindeki eyer ve atın üzengi ve gem takımları çok çarpıcı bir kırmızı renkte boyanmıştır. Bu resmin daha da heykele benzetmesini sağlamak için at yine beyaz ve yeşilimsi-gri renkte renklendirilmiş bir heykel kaidesi üzerinde durur şekilde poz verilmiştir, Bu kaidenin altında ise daha gene rafa benzer üç dayanaklı bir kaide bulunmakta ve bu kaide üzerinde büyük ebatta harflerle yazılmış "Paolo Uccello'nun eserdir" anlamlı İtalyanca bir kitabe bulunmaktadır. Alt kaide altında da iki armalı plaket vardır. Resim çok süslemeli sanki bir kabartma imiş gibi çizilmiş ve renklendirilmiş bir çerçeve ile çevrilidir.

Bu resim çok sevilmiştir. Birkaç yıl sonra diğer bir paralı askerler birliği komutanı bu resmi hatırlamış ve kendi portresini sipariş verdiği ressam olan Andere Castagno'ya resminin Uccello resmine benzemesini istemiştir.

Uccello'nun Floransa Katedrali'nde üzerine aldığı ikinci iş katedral saati için uygun bir kaide çizmesi idi. Bu saatin iki yüzü bulunmaktadır; bir yüzü katedralin içindedir ve diğer yüzü katedralin dışındadır. Ssat 24 saati de birlikte üzerinde göstermektedir ve tek bir kolu bulunmaktadır. Uccello saatin katedralin içindeki yüzüne tek kolun etrafında yuvarlak 24 saati gösteren bir saat yüzü çizdi. Sonra bu yuvarlağın etrafına bir kare geçirdi ve bu karenin her köşesine bir peygamber yüzü resmi yaptı. Bu peygamber yüzü resimlerinin dördü de birbirinden değişiktir. Ama Uccello'nun en şaşırtan ve sanatakarlığını gösteren başarısı ise bu peygamberlerin renklendirilmesi sırasında kullandığı renkler ve ışıklar/gölgeler sanki bu peygamber yüzlerine saatin sol tarafında sahiden bulunan (ama gerçekte bulunmayan) bir pencereden ışık gelmekteymiş hissini vermesidir.

Uccello'nun Floransa'da üçüncü işi her biri 4,5 metre çapında olan yuvarlak vitray pencere yapma tasarısıydı. O zaman katedralin yapılıp bitirilmesi mnerde işi bir yüzyıl geçmişti ama katedralin ortasında üzerine bir çeşit çatı isteyen büyük bir delik bulunmaktaydı. Filippo Brunelleschi yeni bir yapı usulü kullanarak büyükçe bir kubbe yapma planını şehir idarecilerine sundu. Bu yeni kubbe çok ilgi çekti. Şehrin her bir köşesinden gelen ustalar bu kubbenin 8 tarafını değişik 8 grup olarak çalışarak yapmaya koyuldular. Kubbe büyüdükçe bu kubbe için sekiz tane yuvarlak yeni camlı büyük pencere gerektiği anlaşıldı. Floransa'da bulunan önemli sanatkarlar bu yuvarlak pencereler için vitray cam yapmak için tasarım yapmaya davet edildiler. Uccello'nun verdiği üç tasarım kabul edildi ve Uccello bunları yapmaya koyuldu. Ne yazık ki bu üç yuvarlak vitray cam pencereden birisi 1828'de kırılıp harap oldu. Uccello'nun hazırladığı iki diğer vitray yuvarlak büyük pencere "İsa'nın Doğumu" ve "İsa'nın Ölümden Dirilişi" konularını işlemekte ve günümüzde hâlâ turist çekmektedir.

1453'de Uccello, Tomassa Malifici adlı bir hanımla evlilik yaptı. Çok geçmeden doğan ilk erkek çocuklarına heykeltıraş {{Donatello]]'ya ithaf olarak Donato adını verdiler. 1457'da ikinci çocukları Antonia adını verdikleri kızları oldu. Antonio sonradan rahibe oldu ama ressamlık da yaptı.

Yaşlılığı

1469'de Uccello 72 yaşında iken devlete verdiği bir vergi beyannamesinde yaşının çok ilerlediğini, hiç resim yapamadığını ve karısının da hasta olduğunu bildirmişti.

Uccello tüm hayatı boyunca perspektif sorunları üzerine düşünmüş ve uğraşmıştı. Bu konuya o kadar önem vermekteydi ki, bazen evinden günlerce çıkmaz olmaktaydı. Uccello binaların resimlerinin çizilmesi için uygun olan perspektif için gerekli matematik hesapları yapmakta çok usta oldu. Ama ta yaşlığına kadar uzaklıkta bulunan insan figürlerinin nasıl perspektife alınacağında zorluk çekmekteydi. Bu dönemde Vasari'ye göre ressam heykeltıraş Donatello ile yakın arkadaşlık kurmuştu. Donatello Uccello'ya fazla perspektifle uğraşmamasını salık vermekteydi. Bir gün Uccello arkadaşı olarak kabul ettiği Donatello'ya üzerinde çok uğraştığı bir resmi gösterdiğinde onun cevabı olan "Bu resmin üzerini kapa" demesine çok sinirlendi. Bunun bir şaka olduğunu anlayamamıştı. Uccello çalışma odasına çekilerek önceden çizmiş olduğu eskizler üzerinde uğraşmaya başladı ve bu odadan çıkmadı. Gece karısı yatağa gelmesini söylediğinde, Vasari'ye göre Uccello'nun cevabı, "Bir perpektifi olmak ne de harika bir şey" olmuştu.

Paolo Uccello'nun en son resmi günümüzde Oxford'da Asmolean Müzesi'nde bulunan "Akşam Avı" oldu. Bu tablo bir akşam avcılar grubunu göstermekte; bu büyük ağaçlıklı bir ormanda atlı ve yaya insanlar ve köpekler hepsi birlikte resmin önünden resmin içine ileriye gider görülmektedirler.

Paolo Uccello 19 Kasım 1475'te 78 yaşında iken öldü. Yaşlı karısı ve bir rahibe olan kızı Antonia mirasçıları oldular. Kızı Antonia'nın da iyi bir ressam olduğuna dair söylentiler kaydedilmiştir ama bunlar günümüze gelmemiştir. Uccello'nun da bazı eserleri hakkında kayıtlar bulunmaktadır ama bunlar da kayıptır.

Seçilmiş eserleri
  1. Madonna col Bambino, yak. 1420, tuval üzerine tempera , 67x46 cm, Fiesole, Martello Koleksiyonu
  2. Annunciazione, yak. 1420–1425, tuval üzerine tempera ve yaldiz, Oxford, Ashmolean Museum
  3. Madonna Del Beccuto, yak. 1420-1425, fresk, 90x102 cm, Floransa, Museo di San Marco
  4. Creazione e Cacciata, yak 1431 , 488x478 cm, pencere üstünde, Floransa, Santa Maria Novella Kilisesi,
  5. San Giorgio e il drago, yak. 1431, tuval üzerine tempera ve yaldız, Melbourne, National Gallery of Victoria
  6. Ritratto di giovane, yak. 1431-1436, tuval üzerine tempera, çapı 61,6 cm, Indianapolis, Indianapolis Museum of Art
  7. Predella di Quarate, yak. 143, tuval üzerine tempera, 20,5x178 cm, Floransa, Museo diocesano di Santo Stefano al Ponte
  8. Affreschi nella Cappella dell'Assunta, yak. 1434–1435, fresk, Prato, Prato Katedrali
  9. Santa monaca con due fanciulle, yak. 1434–1435, tuval üzerine tempera, 79x35 cm, Floransa,Uffizi Galerisi
  10. Monumento funebre a Giovanni Acuto, yak. 1436, fresk, 820x515 cm, Floransa, Floransa Katedrali
  11. Adorazione del Bambino, 1437, fresk kısmen, 350x237 cm, Bologna, San Martino
  12. San Giorgio e il drago, yak. 1439–1440, tuval üzerine tempera , 52x90 cm, Paris, Musée Jacquemart-André
  13. Ritratto di giovane, yak. 1440, Chambéry, Musée des Beaux-Arts
  14. Orologio con quattro profeti/evangelisti (Saat), yak. 1443, fresk, 460x460 cm, Floransa, Floransa Katedrali
  15. Resurrezione, 1443, cartone per vetrata, cap. 468 cm, Floransa, Floransa Katedrali
  16. Natività, 1443, cartone per vetrata, diam. 473 cm, Floransa, Floransa Katedrali
  17. Madonna col Bambino, yak. 1445 tuval üzerine tempera, 57x33 cm, Dublin, National Gallery of Ireland
  18. Storie di Noè, yak. yak. 1447, fresk, 492x540 cm, Floransa, Santa Maria Novella Kilisesi, Chiostro Verde
  19. Storie dei santi eremiti, yak. 1447–1454, Floransa, San Miniato al Monte
  20. San Giorgio e il drago, yak. 1450-55 tuval üzerine tempera, 57x73 cm, Londra, National Gallery
  21. Trittico con crcifissione, 1450 circa, tuval üzerine tempera, 45,7x55,5 cm, New York, Metropolitan Museum of Art
  22. Battaglia di San Romano, yak. 1450–1456 tuval üzerine tempera, altın ve gümüş yaldız. Parçaları:
    • Niccolò da Tolentino alla testa dei fiorentini, 181,6x320 cm, Londra, National Gallery
    • Disarcionamento di Bernardino della Ciarda, 182x323 cm, Floransa, Uffizi Galerisi
    • Intervento decisivo a fianco dei fiorentini di Michele Attendolo, 182x317 cm, Paris, Louvre Muzesi
  23. Adorazione del Bambino con i santi Girolamo, Maddalena ed Eustachio, yak. 1450-1460, tuval üzerine tempera, 111x48,5 cm, Karlsruhe, Staatliche Kunsthalle
  24. Madonna col Bambino (attr.), yak. 1450-1460 tuval üzerine tempera, Berlin, Bode-Museum
  25. Predella di Avane, 1452, tempera su tavola, 22x177 cm, Floransa, Museo di San Marco
  26. Crocifissione, yak. 1457–1458, tuval üzerine tempera, 46x67 cm, Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza
  27. Tebaide, 1460–1465 circa, tuval üzerine tempera, 80x109 cm, Floransa, Accademia Galerisi
  28. Predella dell'Ostia Profanata, 1467–1468, tuval üzerine tempera, 43x351 cm, Urbino, Galleria Nazionale delle Marche, Dukalık Sarayı
  29. Caccia notturna, yak. 1470, tuval üzerine tempera, 65x165 cm, Oxford, Ashmolean Museum

Galeri
  • San Romano Muharebesi Uffizzi Galerisi Parcasi
  • San Romano Muharebesi Louvre Muzesi Parcasi
  • Annunciazione, Ashmolean Muzesi, Oxford
  • Storie della Genesi, (Yaratilis), Santa Maria Novella, Floransa
  • Portrait of a Lady Metropolitain Museum Art, New York
  • Monumento funebre a Giovanni Acuto, Floransa Katedrali, Floransa
  • San Giorgio e il drago, National Gallery, Londra
  • San Giorgio e il drago', Louvre Muzesi, Paris
  • Yangin
  • Orologio con quattro profeti/evangelisti , Floransa Katedrali, Floransa
  • Martirio di Santo Stefano,
  • Episoden aus dem eremitischen Leben, Galleria dell'Accademia Muzesi, Floransa
  • Caccia notturna Ashmolean Museum, Oxford
  • Adorazione del Bambino con i santi Girolamo, Maddalena ed Eustachio, Staatliche Kunsthalle, Karlsruhe

Kaynakça
  1. Giorgio Vasari, Le Vite de piu eccellenti architetti, pittori et scultori italiani, da Cimabue insino a' tempi nostri: descritte in lingua Toscana, da Giorgio Vasarı Pittore Aretino, Firenze, 1550.
  2. Annarita Paolieri, Paolo Uccello, Domenico Veneziano, Andrea del Castagno, Resim 32.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.