Papa Eftim

Papa Eftim (doğumu Pavlos Karahisaridis, Soyadı Kanunundan sonra Zeki Erenerol) (Modern Yunanca: Παύλος Καραχισαρίδης) (d. 1884, Akdağmadeni, Yozgat - ö. 14 Mart 1968, İstanbul), Türk papaz ve Türk Ortodoks Patrikhanesi’nin kurucusu.

Papa Eftim
Doğum	Pavlos Karahisaridis 1884 İstanbulluoğlu, Akdağmadeni, Yozgat
Ölüm	14 Mart 1968 (84 yaşında) İstanbul, Türkiye
Etnik köken	Türk
Din	Hristiyanlık (Ortodoks)
Ödüller	İstiklal Madalyası[1]

Hakkında

1884 yılında, Yozgat’ın Akdağmadeni kazasının İstanbulluoğlu Mahallesi’nde doğdu. Babasının adı Karahisarlı Baraş’tır. İlk ve orta öğrenimini Akdağmadeni’nde yaptı. Zekâsı ve çalışkanlığı sayesinde hocası Şevki Efendi’nin dikkatini çekti. Arkadaşlarının Kur'an ezberlemelerine imrenerek İncil’i ezberledi. 21 yaşında iken Ruhbanlık mesleğine girdi. 1908′de Ankara’ya gelerek babasının mesleği olan, manifaturacılığa başladı. 1912’de diyakos, 1915’te seçimle papaz olarak 'Eftim' adını aldı ve Akdağmadeni’ne döndü. 1918’de Keskin Metropolit Vekili iken Fener Rum Patrikhanesi’ne karşı Müstakil Türk Ortodoks Patrikhanesi'ni kurdu ve ölümüne kadar başında kaldı. Papa Eftim, Mart 1968’de, 84 yaşında iken öldü.

Atatürk'le tanışması

Mütarekede Fener Patrikhanesi’nin dünya milletlerine hitaben yaymladığı bir bildiride "Canavar, zalim Kemalistlerin zulmünden, biz Hristiyanları kurtarmaya geliniz! Ankara’daki zehirli yuvalarını yıkmak için acele ediniz" deniliyordu. Bunun üzerine, Papa Eftim, kendisine bağlı cemaati toplayarak Fener Patrikhanesi’ni protesto etmiş ve milli mücadeleye katılma kararı almıştır. Bu karar, hemen Ankara Hükümeti’ne bildirilmiştir. 72 kilisenin patrik vekili olan Eftim’in bu davranışı, İstanbul Hükümeti tarafından zararlı görüldüğünden derhal tutuklanması emredilmiş, fakat bu emir, Keskin Kaymakamı Avni Bey tarafından yerine getirilmemiştir.

Türk Ortodoks Patrikhanesi'nin kuruluşu

Türk Bağımsızlık Mücadelesi'ni destekleyen Pavlos Karahisarithis tarafından 1921 yılında Kayseri'de kurulmuştur. Yozgat’ta kapı komşusu olan Çerkez Ethem sayesinde Mustafa Kemal ile tanıştı. 23 Nisan 1920’de Ankara’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin açılış duasını okuyan din adamları arasında Papa Eftim de vardı. Kurtuluş Savaşı’nda “Umum Anadolu Türk Ortodoksları Cemaatleri” olarak yer aldılar. Fener Rum Patrikhanesi'nin I. Dünya Savaşı sonucu Yunanistan tarafını tutmasına karşılık Türk Ortodoks Patrikhanesi kurulmuş ve Papa Eftim'in cemaatini bu kilise çatısı altında toplanması kararlaştırılmıştır. Papa Eftim, Fener Rum Patrikhanesi'nin karşı çalışmalarına karşılık olarak şunları söylemiştir:

"Ben Türk dostu Eftim değil, Türkoğlu Türk Eftim'im. Ben, her zaman, her yerde Türk olduğumu beyan ettim. Bir yabancı, Türk dostu olabilir. Fakat benim gibi, halis bir Türk vatandaşının, yabancı bir Türk dostu gibi gösterilmesi, O'nun milliyetinden şüphe edilmesine delalet eder ki, bundan incinmemek, üzülmemek imkânsızdır. Bana Türk demeyip, Türk dostu diyenleri hiçbir surette affedemem.”[2]

1924 yılında Karahisaridis ayinleri yönetmeye başlamış ve adını daha sonra Zeki Erenerol olarak değiştirmiştir. Cemaat mübadeleye tabi tutulmuş, fakat Karahisaridis ile aile fertleri Türk hükûmeti tarafından nüfus mübadelelerinden muaf tutulmuştur.[3]

Son yılları ve ölümü

Savaş bittikten sonra Galata’daki Panagia Kilisesi’ne çekilerek dinî görevle meşgul olan Papa Eftim, 1968 yılında gözlerini hayata yumduktan sonra yerine oğlu Turgut Erenerol (Papa II. Eftim) geçti.

Kaynakça

1. "Sevgi Erenerol'un dedesine İstiklal Madalyası verilmişti". Vatan Gazetesi. 30 Ocak 2008.
2. Mehmet Aydın, “Türk Ortodoks Hıristiyanları ve Türk Ortodoks Patrikhanesi'nin Kuruluşu”, Türk-İslam Medeniyeti Akademik Araştırmalar Dergisi, Sayı: 8, 2009, s. 13.
3. Biçici, M. (2016). Papa Eftim ve Milli Mücadeledeki Önemi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(2), 453–460. doi:10.21547/jss.304370