Ankara Hükûmeti
Ankara Hükûmeti veya Büyük Millet Meclisi Hükûmeti, Kurtuluş Savaşı sırasında Ankara’daki hükûmete verilen addır.
Ankara Hükûmeti Büyük Millet Meclisi Hükûmeti | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1920-1923 | |||||||||
.svg.png.webp) | |||||||||
 Sevr Antlaşması'na göre Osmanlının paylaşım haritası | |||||||||
| Tür | Geçici hükûmet | ||||||||
| Başkent | Ankara | ||||||||
| Resmî dil | Türkçe[1] | ||||||||
| Resmî din | İslam[1] | ||||||||
| Hükûmet | Meclis hükûmeti | ||||||||
| Meclis Reisi | |||||||||
• 1920-1923 | Mustafa Kemal Paşa | ||||||||
| İcra Vekilleri Heyeti Reisi | |||||||||
• 1920-1921 | Mustafa Kemal Paşa | ||||||||
• 1921-1922 | Fevzi Paşa | ||||||||
• 1922-1923 | Hüseyin Rauf Bey | ||||||||
• 1923 | Ali Fethi Bey | ||||||||
| Yasama organı | Türkiye Büyük Millet Meclisi | ||||||||
| Tarihçe | |||||||||
• Kuruluşu | 1920 | ||||||||
| 23 Nisan 1920 | |||||||||
• İcra Encümeni | 25 Nisan 1920 | ||||||||
• İcra Vekilleri Heyeti | 3 Mayıs 1920 | ||||||||
• Anayasa | 20 Ocak 1921 | ||||||||
| 1 Kasım 1922 | |||||||||
• Dağılışı | 1923 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• Tahminî | 6-7 milyon[2] | ||||||||
| Para birimi | Osmanlı lirası | ||||||||
| |||||||||
| Günümüzdeki durumu |
 Türkiye | ||||||||
23 Nisan 1920’de Ankara’da toplanan Türkiye Büyük Millet Meclisi bünyesinde, ilk olarak 25 Nisan’da Muvakkat (geçici) İcra Encümeni sıfatıyla, TBMM Reisi Mustafa Kemal Paşa başkanlığında bir hükûmet oluşturuldu.[3] Böylece, İstanbul’daki Osmanlı hükûmeti dışında Ankara’da bir hükûmet ortaya çıkmış oldu. Encümen, 3 Mayıs’ta, İcra Vekilleri Heyeti adlı hükûmet kurulana kadar görevine devam etti. Bu dönemde bir devlet başkanı yoktu ve bu görevi Meclis Reisi yerine getiriyordu. Meclis, ayrıca 5 Ağustos 1921 tarihinde çıkardığı Başkumandanlık Kanunu ile Mustafa Kemal Paşa’yı Başkumandanlığa getirerek ordunun maddi ve manevi gücünün artırılması ile sevk ve idare edilmesi konusundaki yetkilerini kullanma izni vermiştir.[4] 29 Ekim 1923’te cumhuriyetin ilan edilmesiyle yapılan seçimde Mustafa Kemal Paşa Reisicumhur seçilerek devlet başkanı olmuştur. Hükûmet başkanıysa Başvekil sıfatını almış ve Reisicumhur tarafından seçilmeye başlanmıştır. Dolayısıyla 1923’ten sonra kurulan hükûmetler, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükûmeti ya da Ankara Hükûmeti olarak adlandırılmazlar.
The Sphere gazetesinin 1-5 Mart 1921’de yayımladığı harita:
Ankara Hükûmeti ve Talepleri
Kemalistler ya da milliyetçiler, gölgeli alanı etkin biçimde kontrol ediyorlar. Onlar, Yunanlar tarafından Ege’den sürüldüler fakat Trakya’yı, İzmir’i, Ermenistan’ı ve Basra Körfezi altındaki bütün Mezopotamya’yı talep ediyorlar
Hükûmetler
Cumhuriyet öncesi hükûmetler "İcra Vekilleri Heyeti" olarak anılıyordu. Bunlar:
Kaynakça
- Teşkîlât-ı Esâsîye Kanunu
- Belgelerle Türk Tarihi Dergisi (18 bas.). Menteş Kitabevi. 1986. s. 72.
- Dr. Neziroğlu, İrfan; Dr. Yılmaz, Tuncer (Ekim 2013). Erdem Efe, Gülşah (Ed.). "Muvakkat İcra Encümeni Heyeti (Mustafa Kemal Paşa Hükümeti) 25 Nisan 1920-03 Mayıs 1920". Hükümetler, Programları ve Genel Kurul Görüşmeleri. Cilt 1 (24 Nisan 1920 – 22 Mayıs 1950). Birinci Bölüm “İcra Vekilleri Heyeti Dönemi” Hükümetleri: Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı Yayınları.
- "144 sayılı Türkiye Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine Başkumandanlık Tevcihine Dair Kanun" (PDF). Üçüncü Tertip Düstur. Cilt 2. 5 Ağustos 1921. s. 86.