Parıltılı Gözler
Parıltılı Gözler [1][2] 1967 ABD yapımı dramatik filmdir. Özgün adı Reflections in a Golden Eye olan film Türkiye'de 15 Nisan 1969 tarihinde sinemalarda gösterime girmişti.[3]
| Parıltılı Gözler | |
|---|---|
| Reflections in a Golden Eye | |
 "Parıltılı Gözler" (Reflections in a Golden Eye) filminin özgün sinema afişi | |
| Yönetmen | John Huston |
| Yapımcı |
John Huston Ray Stark |
| Senarist |
Gladys Hill Carson McCullers (roman) |
| Oyuncular |
Elizabeth Taylor Marlon Brando Brian Keith Julie Harris |
| Müzik | Toshirô Mayuzumi |
| Görüntü yönetmeni | Aldo Tonti |
| Kurgu | Russell Lloyd |
| Stüdyo | Warner Brothers/Seven Arts |
| Dağıtıcı | Warner Brothers/Seven Arts |
| Cinsi | Sinema filmi |
| Türü | Dram |
| Renk | Renkli (Technicolor) |
| Yapım yılı | 1967 |
| Çıkış tarih(ler)i |
11 Ekim 1967, ABD İlk gösterim 15 Nisan 1969, İstanbul (Saray Sineması) |
| Süre | 108 dakika |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $4,500,000 |
| Diğer adları | Parıltılı Gözler (Türkiye) Reflets dans un oeil d'or (Fransa) Reflejos de un ojo dorado (İspanya) Riflessi in un occhio d'oro (İtalya) Spiegelbild im goldenen Auge(Almanya) |
Amerikalı yazar Carson McCullers'ın 1941 yılında yazdığı aynı adlı romanından senaryosunu Gladys Hill'in yazdığı filmi John Huston yönetmiş, önemli rollerinde Elizabeth Taylor, Marlon Brando, Brian Keith ve Julie Harris oynamışlardır. Görüntü yönetmenliğini Aldo Tonti'nin yaptığı filmin müzikleri Toshirô Mayuzumi'ye aittir. Film bir askeri üste geçen cinsellik, ihanetin tuhaf ve kasvetli öyküsünü anlatır.
Carson McCullers'ın 1941'de kitap olarak yayımladığı kısa romanı, üç kez de Türkçeye çevrildi. Her üçünün de adı Altın Gözde Yansımalar'dı. Roman Türkiye'de ilk kez 1991 yılında Telos Yayınları'ndan Nur Nirven ve İsmail Hakkı Yılmaz'ın Türkçe çevirisiyle çıktı. Aynı yıl romanı bir kez de Cem Yayınları, Nihal Yeğinobalı'nın Türkçesiyle yayımladı. Roman 1993 yılında Mehmet H. Doğan'in Türkçe çevirisiyle Can Yayınları tarafından bir kez daha yayımlandı. (ISBN 975-545-002-5) (ISBN 975-510-517-4)
Özet
Öykü 1948 yılında ABD'de bir askeri üste 6 ana karakter etrafında gelişir. İktidarsız ve gizli eşcinsel olan Binbaşı Weldon Penderton (Marlon Brando) güzel, dişilik dolu ama henüz olgunlaşmamış karısı Leonora (Elizabeth Taylor)'yı tatmin edememektedir. Şımarık ve seks düşkünü (nemfoman) bir kadın olan Leonora, masasının çekmecesinde çıplak erkek resimleri saklayan, gizli eşcinselliğini bastırmak için pek de beceremediği erkeksi sporlara aşırı düşkünlük gösteren kocasını her fırsatta aşağılamaya ve küçük düşürmeye bayılır. Bu arada kocasını yakın dostları ve lojman komşuları olan Yarbay Morris Langdon (Brian Keith)'la aldatır. Yarbayın karısı Alison Langdon (Julie Harris) ise bebekleri öldükten sonra bunalıma girerek meme uçlarını bahçe makası ile budamış sinir hastası bir kadındır ve evlerinde kalan kadınsı tavırları olan (efemine) uzak doğulu bir erkek hizmetkarla kendini avutur. Altıncı karakter ise binbaşının hayranlık duyduğu esmer yakışıklı bir er olan L.G. Williams (Robert Forster)'tır, Williams, kadın iç çamaşırlarına düşkün bir fetişist ve röntgencidir. Geceleri gizlice Leonora'yı gözetler, bazen de çırılçıplak at biner. Er Williams'ın kendisini değil de karısı Leonora'yı seçmesi binbaşıyı çılgına çevirir. Filmde ruhsal açıdan acı çeken bu insanların takıntıları, karanlık arzuları ve bastırılmış duyguları iç karartıcı, kasvetli bir atmosfer içinde anlatılır.
Oyuncu kadrosu
| Aktör/Aktris | Rolü |
|---|---|
| Elizabeth Taylor | Leonora Penderton |
| Marlon Brando | Binbaşı Weldon Penderton |
| Brian Keith | Yarbay Morris Langdon |
| Julie Harris | Alison Langdon |
| Zorro David | Anacleto (Uzakdoğu'lu hizmetkar) |
| Robert Forster | Er L. G. Williams |
| Gordon Mitchell | Ahırlardan sorumlu çavuş |
| Irvin Dugan | Yüzbaşı Murray Weincheck |
| Fay Sparks | Susie |
| Ted Beniades | Çavuş |
| John Callaghan | Er |
| Jed Curtis | Akordeoncu |
| Frank Flanagan | General Sugar |
| Trent Gough | Asker |
| Harvey Keitel | Asker |
| Al Mulock | Er |
| Douglas Stark | Dr. Burgess |
| Friedrich von Ledebur | Garden Partideki teğmen |
Film hakkında notlar
- Filmi seyreden veya konusunu okuyan biri hemen filmin Tennessee Williams'ın bir eserinden uyarlandığını ileri sürebilir. Ancak filmin senaryosu Williams'tan oldukça etkilenmiş Amerika'lı yazar Carson McCullers'ın (d.1917 - ö.1967) 1942'de yazdığı aynı adlı romanından uyarlanmıştır. John Huston senaryoyu da Carson McCullers'ın yazmasını çok istemiş, ama o sırada McCullers yazamıyacak kadar hastaymış.
- Filmin ilk kez gösterime sunulduğu kopyası bütünü ile altın rengi bir filtreden geçirilmişti (Filmin afişinde görülen renk tonunda). Tüm film altın renginde iken her sahnede sadece bir nesne kendi orijinal renginde verilmişti (Örneğin o sahnede gül varsa o kendi rengi olan kırmızıydı). Bu mizansen yarbayın evinde kalan hizmetkarın çizdiği altın tavus kuşunun gözünden yansıyan dünyanın görüntüsü referans alınarak ortaya çıkmıştı. Ancak bu filtreden geçirilmiş tek rengin seyircinin kafasını karıştıracağı düşünüldü ve kopyalar piyasa dan toplatılarak film bu kez normal renkleri ile tekrar gösterime verildi.[4]
- Film özellikle Marlon Brando'nun olağanüstü oyunculuğu ile daha da değer kazanıyor. John Huston Brando'nun oynadığı uzun bir sahnenin tekrar çekilmesini istemiş. Bu tekrar çekimde Brando öncekinden çok farklı bir oyunculuk ortaya koyunca kurgu sırasında Huston hangi sahneyi filme koyacağı husunda çok tereddütte kalmış.
- Marlon Brando üzerine yapılan bir belgeselde yönetmen Martin Scorsese 1976'da çektiği Taksi Şoförü (Taxi Driver) adlı filminde Robert De Niro'nun ayna karşısına geçip kendi kendine söylediği "Bana mı diyorsun" repliğinin yer aldığı sahneyi Huston'un bu filminden esinlenerek oluşturduğunu söylemişti. "Parıltılı Gözler" filminde de Marlon Brando'nun ayna karşısında üniformasını kontrol ederken kendi kendine konuştuğu bir sahne yer alır.[4]
- Filmin çekildiği tarihte henüz tanınmış bir oyuncu olmayan Harvey Keitel'ın filmde çok küçük bir rolü var. Askerlerden birini oynuyor.
Kaynakça
- Rekin Teksoy'un Sinema Tarihi s.306.Türkçe isim için referans 1
- Mitos ve Kuşku s.184.Türkçe isim için referans 2
- "Milliyet Gazete Arşivi". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2010.
- http://www.imdb.com/title/tt0062185/trivia