Renaud (Antakya prensi)

Renaud de Châtillon (ayrıca Reynald, Reynold, Renald ya da Reginald; İngilizce: Raynald of Châtillon, Eski Fransızca: Reynaud de Chastillon) (d. yaklaşık 1125 – 4 Temmuz 1187), İkinci Haçlı Seferi'ne hizmet etmiş, sonra Kutsal Topraklar'da kalmış şövalye. Renaud, yaşadığı sürece ve sonrası çok sıra dışı bir karakter olmuştur; Müslüman yazarlar onu İslam'ın düşmanlarının başı olarak görmüşlerdir.[1]

Renaud de Châtillon
Châtillonlu Renaud, Patrik Limogesli Aimery'e işkence ederken
Antakya Prensi
Hüküm süresi	1153-1160
Önce gelen	Antakyalı Raymond
Eş(leri)	Antakyalı Konstans Étiennette de Milly
Çocukları	Antakyalı Agnes Jeanne Raynald Alice
Babası	Donzyli II. Hervé
Doğum	yaklaşık 1125 Châtillon-sur-Loire
Ölüm	4 Temmuz 1187 Hittin

Evlilik dolayısı ile Antakya Prensliği'ni 1153 yılından 1160 yılına kadar yönetmiştir. Bu dönem, Bizans İmparatoru I. Manuil ile ihtilaf yaşamış, Kıbrıs'a saldırmış fakat sonra İmparatora geri vermeye zorlanmıştır. 1161 yılında Müslümanlar tarafından esir alınmış, Halep'te on beş yıl tutuklu kalmıştır. 1177 yılında ikinci evliliğinden Oultrejordain Lord'u olmuştur. Aynı yıl Montgisard Muharebesi'nde Haçlı Ordu'sunu komuta ederek Selahaddin Eyyubi'yi yenmiştir. Sonra Selahaddin ile yapılan ateşkesi bozmuş, müslüman ticaret kervanlarına hücum etmiş ve Mekke ve Medine'ye doğru Kızıl Deniz'e korsan gemileri yollamıştır. Haçlıların kesin mağlup oldukları Hıttin Muharebesi'nde esir alınmış ve bizzat Eyyubi'nin kendisi tarafından infaz edilerek öldürülmüştür.

Erken yaşamı, I. Manuel ile ihtilafı, esirliği

Renaud'un orjini belirsizdir; Du Cange, Châtillon-sur-Loire'den olduğuna inanır,[2] fakat tarihçi Jean Richard' a göre, Donzyli II. Hervé'in oğludur ve 1147 yılında İkinci Haçlı Seferi'ne katılmadan bir zaman önce Châtillon-sur-Loing miras yolu ile ona geçmiştir. Doğuda, ilk kocası Poitiersli Raymond 1149 yılında ölen Antakyalı Konstans'ın hizmetine girmiştir. Konstans, 1153 yılında bağlı lordu ve birinci derece kuzeni Kudüs Kralı III. Baudouin'e danışmadan gizlice Renaud ile evlenmiştir. Ne Kral Baudouin ne de Antakya'nın Latin Patriği, Konstans'ın bu düşük doğumlu birisi ile evliliğini onayladı. 1154 yılında bu evlilikten Agnes dünyaya geldi.

Châtillonlu Renaud, İmparator I. Manuil'a haraç öderken

1156 yılında, Renaud, Bizans İmparatoru I. Manuil'un kendisine ödemesi gereken bir miktar parayı ödeme ile ilgili sözünden döndüğünü iddia ederek intikam olarak Kıbrıs'a saldırdı. Patrik Limogesli Aimery'i bu seferin finansmanını red edince, Patriği tutukladı, soydu, dövdü, bala bulayıp hisarın tepesinde güneşte yanmaya terk etti. Patrik serbest kalınca tükenmiş olarak Renaud'un Kıbrıs seferini finanse etmeyi kabul etti. Renaud'un kuvvetleri, Kıbrıs'a saldırdı, ada tahrip edilip, Hristiyan yerlileri yağmalandı.

İmparator I. Manuil bir ordu toplayıp, Suriye'ye doğru yürümeye başladı. Daha büyük ve güçlü bir ordu ile karşılaşınca, Renaud çıplak ayak İmparator'un ayaklarına kapanmaya zorlandı. 1159 yılında, Renaud tazminat ödemeyi ve Ortodoks Antakya Patriğini tanımayı kabul etti. Ertesi yıl Kudüs Kralı III. Baudouin ile Antakya'da buluşmaya geldiğinde, Renaud, Manuel şehre girerken atını tutmaya zorlanmıştır.

Bundan kısa bir süre sonra, 1161 yılında Komşu Maraş'ta Suriyelilere ve Ermeni köylülere karşı talan yaparken Müslümanlar tarafından yakalanmıştır. Ertesi on beş yıl Halep'te tutulmuştur. 1176 yılında Kudüs'teki taraftarları tarafında sıra dışı bir miktar olan 120,000 altın dinar (500 kg altın) fidye karşılığı ile serbest kalmıştır. Esareti sırasında üvey kızı Antakyalı Maria, İmparator I. Manuil ile evlenerek İmparatoriçe olmuş, Karısı Konstans, 1163 yılında ölmüş ve kızı Agnes III. Béla ile evlenerek Macaristan Kraliçesi olmuştu.

Şöhret olması

1174 yılında, 13 yaşında cüzzamlı IV. Baudouin, Kudüs Kralı oldu. Renaud, Krallıkta güçlü bir pozisyona yükseldi.[1] Krala İmparator Manuel'e gönderiği elçi olarak hizmet etti ve Toronlu III. Humphrey ve Plancyli Miles'ın zengin dul eşi Étiennette de Milly ile evlendirilerek ödüllendirildi. Bu evlilikten dolayı Ölü Deniz'in güneydoğusunda Kerek ve Montreal kalelerini içeren Oultrejordain Lord'u olmuştur. Bu kaleler Mısır ile Şam arasında giden ticaret yollarını kontrol ediyorlar ve Renaud'a Kızıl Deniz'e erişim imkânı veriyorlardı. Kerek'te anlamsız bir zulüm ile kötü bir şöhrete ulaştı. Sıklıkla düşmanlarını ve esirlerini kale duvarlarından aşağıda yer alan kesikli kayalara attırıyordu.

Kasım 1177 tarihinde, Montgisard Muharebesi'nde Selahaddin Eyyubi'nin kıl payı kaçarak yenildiği Kudüs Krallığı ordusuna komuta etti. 1180 yılında Selahaddin ile Kral'ın vardığı ateşkese rağmen, 1182 yılında Müslüman Hac konvoylarına saldırdı.[1] Selahaddin, IV. Baudouin'den bunun tamirini talep etti ama vassalını kontrol edemediği cevabını aldı. Sonuçta, 1182 yılında Selahaddin ile Latin Krallığı arasındaki savaş başladı. Renaud, düşmanlıklarının devamı olarak, İslam'ın kutsal yerleri Mekke ve Medine'ye doğru Kızıl Deniz üzerinden korsan gemileri yollayarak meydan okumuştur. Korsanları, I. Adil'in ordusu tarafından Medine'nin birkaç kilometre uzağında yakalanana kadar Kızıl Deniz'in üst ve alt kısımlarında köyleri yağmalamışlardır. Renaud'un korsanları Kahire'ye götürülüp kafaları kesilmelerine rağmen, Renaud'un kendisi Moab'a kaçmıştır. Selahaddin, Renaud'un kafasını bizzat kendisi kesmeye yemin etmiştir. O yılın sonunda Selahaddin, Renaud'un üvey oğlu Toronlu IV. Humphrey'in Kudüs Kralı IV. Baudouin'in yarı kızkardeşi Isabella ile evliliği sırasında Kerek Kalesi'ni kuşatmıştır. Kuşatma, Tripoli Kontu III. Raymond tarafından kaldırılmış ve Renaud 1186 yılına kadar sessiz kalmıştır.

O yıl, Lüzinyanlı Guy ve Sibylla ile Kont Raymond'a karşı ittifak yaptı. Raymond, üvey oğlu Humphrey'in karısı Prenses Isabella'nın tahta hakkı olduğunu iddia etse de Renaud'un etkisi ile Guy, Kudüs Kralı olarak tanındı. Humphrey, üveybabası ve Guy'a sadık kamaya devam etti.

1185 yılında Haçlılara ile Selahaddin arasında dört yıllık başka bir ateşkes imzalandı. 1186 yılında, Renaud, Kahire ile Şam arasında giden büyük bir kervana saldırdı. Tüm tacir ve ailelerini esir aldı ve büyük bir ganimet elde etti. Selahaddin'in tazminat isteyen tüm elçilerini reddetti.[3]

Selahaddin'in Hac'dan dönen kızkardeşininde bulunduğu sonraki kervanı (Mart 1187) koruması için askeri birlik yolladı. Abu Shrama and Ali İbnü'l-Esîr gibi Arap kaynaklarının aksine, sonraki yazarlar (örneğin 13. yüzyıl Old French Continuation of William of Tyre and the Latin Continuation of William of Tyre) bu iki olayı birleştiriler ve Selahaddin'in kızkardeşi, teyzesi hatta annesinin esir alındığını iddia ederler. Kral Guy, Selahaddin'in kızgınlığını dindirmek için Renaud'u azarlar fakat Renaud cevap olarak kendi topraklarının Lord'u olduğunu ve Selahaddin ile barış yapmayacağını bildirir. Selahaddin, Renaud esir alınırsa idam edeceğine dair yemin etti.

Esareti ve idamı

Châtillonlu Renaud'un idamı
Surlu Vilyam, Historia (BNF, Mss.Fr.684 Mayıs 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., folio 399)

1187 yılında Selahaddin Eyyubi Krallığı işgal etti ve Haçlıları Hıttin Muharebesi'nde kesin mağlup etti. Muharebe, geriye Selahaddin'e birçok esir bıraktı. En öne çıkanları Renaud ve Kral Guy idi, her ikisinin Selahaddin'in çadırına getirilmesi emredildi. Tarihçi İmadeddin el-Isfahani olay sırasında oradaydı ve:

« Selahaddin, Kral Guy'u davet etti ve yanına oturttu sonra Arnat [Renaud] girdi ve onun yanında oturan kralının yanına oturdu ve ona günahları hatırlatıldı. "Kaç kere yemin ettin ve onu çiğnedin? Kaç kere hiçbir zaman saygı duymayacağın anlaşmalar imzaladın?" Renaud, tercümana cevap verdi: "Krallar her zaman böyle hareket eder. Daha fazla bir şey yapmayacağım." Bu sırada Kral Guy susuzluktan halsizleşmiş, kafası sarhoş gibi asılı kalmıştı, suratı büyük kavgayı açık ediyordu. Selahaddin, güven verici konuşup soğuk su getirtip ona ikram etti. Kral içti ve sonra suyun kalanını suratı kireç gibi olan Renaud'a verdi. Sultan, Guy'a:"suyu ona vermeden önce benden izin almadın. Bu yüzden ona merhemet göstermek zorunda değilim." dedi. Sultan, bunlar söyledikten sonra esirleri büyük bir korku içinde geride bırakarak gülümsedi, atına bindi ve gitti. Birliklerinin dönüşünü yönetti ve çadırına geri geldi. Renaud'un oraya getirilmesini buyurdu, sonra o gelmeden önce kılıcını eline aldı ve onun boynu ile omuz kemiği arasına vurdu. Renaud düştü, onun kafasını kesti ve vücudu titreyen Kral'ın ayaklarının önüne düştü. Kralı öyle gören Selahaddin güven verici tonda ona "Bu adam gaddarlığı ve acımasızlığı yüzünden öldürülmüştür" dedi. »

İdamı gören Lüzinyanlı Guy, sıranın kendisine geleceğinden korktu. Fakat hayatı elinde olan Selahaddin idam ile ilgili:

« Kral öldürmek, Kralların bir adeti değildir; fakat bu adam tüm sınırları aştı ve sonuçta ona bu şekilde davrandım »

Diğer kaynaklara göre, Selahaddin, Renaud'a müslüman olması ya da ölüm seçenekleri sundu ama Renaud ikincisini seçti.[1]

Çocukları

Renaud ve Antakyalı Konstans'ın iki kızı olmuştur:

• Agnes, III. Béla ile evlenerek Macaristan Kraliçesi olmuştur,
• Jeanne, muhtemelen I. Bonifacio del Monferrato'nun ikinci karısıdır.

İkinci evliliği Étiennette de Milly'den iki çocuğu olmuştur:

• Bir oğlan çocuğu, genç yaşta ölmüştür,
• Oultrejourdainli Alix, Esteli VI. Azzo ile evlenmiştir.

Medyadaki görünümü

• Passio Raginaldi principis Antiochae, Renaud'un ölümü hakkında, Bloisli Peter tarafından yazılmıştır, yaklaşık 1200.
• Renaud, 1963 yılı Mısır yapımı Muzaffer Selahaddin filminde resmedilmiştir.
• Renaud'un biraz kurgusal versiyonu, 2005 yılı yapımı Cennetin Krallığı filminde Brendan Gleeson tarafından canlandırılmıştır.
• Renaud, pozitif ve güçlü karizmatik bir karakter olarak gösteren 2011 yılında İbranice basılan ve Gad Shimron tarafından yazılan biyografik roman Rino's Last Crusade (daha önce The Satan in the Holy Land ismi ile 1998 yılında gene İbranice basılmıştır).
• Age of Empires II: The Age of Kings adlı video oyununda, Selahaddin'in seferinde Antagonist olarak yer almıştır.
• 1969 tarihli The Knights of Dark Renown adlı romanda yazar Graham Shelby, Renaud'u kötü kalpli 'Kerek'in Kızıl Kurdu' olarak tasvir etmiştir.
• "Baldur's Gate 2" isimli oyunda Athkatla şehrinin köprü bölgesinde görülür.
• İsveçli yazar Jan Guillou'nun Tarihsel Tapınak Şövalyeleri Üçlemesi isimli eserinde Renaud, Kutsal Topraklar'ın Selahaddin'e kaybedilmesini hızlandıran entrikacı, yetersiz, bencil bir karakter olarak tasvir edilmiştir.
• Ronald Welch'in 1954 tarihli romanında Châtillonlu Renaud, Hıttin Muharebesi'nde yaşanan bozgunun ana sorumlusu olan cesur ama korsan vari bir karakter olarak tasvir edilmektedir.
• Jack Whyte'ın tarihi kurgu Knights of the Black and White ve Standard of Honor isimli romanlarında, Renaud Tapınak Şövalyesi olarak Hıttin Muharebesi'nde yaşanan bozgunun kısmi sorumlusu olarak tasvir edilmiştir.
• Jack Hight'ın Selahaddin üçlemesinde, kurgusal Sakson Tatewicli John, Châtillonlu Renaud ile savaşır ama Halep'in kuşatması sırasında Renaud ihanet eder. Châtillonlu Renaud, şehrin sakinleri Sarazenlerden kuşatmayı kaldırması için rüşvet alır. John, bu pazarlığa tanıklık eder, sonraki Sarazenlere karşı bir savaş sırasında Châtillonlu Renaud'un bir kumandanı ona saldırılır, öldüğünü zannederek bırakılır, hayatta kalır, köle olarak satılır ve genç Selahaddin alır.
• El-Kaide tarafından yollanan bombalı paketin iade adresi Arap Yarımadası'nda Reynald Krak isminedir. Bu isimle, Châtillonlu Renaud'a atıfta bulunulmuştu.[4]
• Sarah Bryant'ın 2006 tarihli Sand Daughter eseri, Aralık 1186 tarihinden Temmuz 1187 tarihindeki Hıttin Muharebesi'ne kadarki olayları çok kesin betimlemektedir.

Kaynakça

Özel

1. Hamilton, Bernard (1978). "The Elephant of Christ: Reynald of Châtillon". Studies in Church History, 15. ss. 97-108.
2. Du Cange, Les Familles d'Outremer, ed. E. G. Rey (1869), p. 191
3. Runciman, Steven (1952). A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press. ss. 445, 450.
4. The Objectives of Operation Hemorrhage, Inspire Magazine, November 2010. Page 7. http://www.archive.org/stream/INSPIRE_ISSUE_3/special#page/n5/mode/2up

Genel

• Hamilton, Bernard, The Leper King and His Heirs, 2000.
• Hamilton, Bernard: "Reynald of Chatillon". In: Alan V. Murray (ed.), The Crusades. An Encyclopedia, Santa Barbara 2006
• Hillenbrand, Carole, "Some reflections on the imprisonment of Reynald of Châtillon", in Texts, Documents and Artefacts: Islamic Studies in Honour of D.S. Richards, ed. C.F. Robinson, Leiden, 2003.
• Maalouf, Amin, Arapların Gözüyle Haçlı Seferleri, 1985.
• Peter of Blois Petri Blesensis tractatus duo: Passio Raginaldi principis Antiochie, Conquestio de dilatione vie Ierosolimitane, ed. R.B.C Huygens, in Corpus Christianorum Continuatio Mediaevalis vol. CXCIV, 2002.
• Richard, Jean, "Aux origines d'un grand lignage: des palladii Renaud de Châtillon", in Media in Francia: Recueil de mélanges offert à Karl Ferdinand Werner, 1989.
• Runciman, Steven (1952). A History of the Crusades, Volume II: The Kingdom of Jerusalem and the Frankish East (İngilizce). Cambridge: Cambridge University Press.
• Bu maddenin bazı bölümleri, şu anda kamu malı olan "Encyclopædia Britannica'nın on birinci baskısından" çevrilmiştir.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Raymond ve Konstans	Antakya Prensi 1153-1160	Sonra gelen: Konstans