San Carlos Muharebesi (1982)

San Carlos Muharebesi 1982 yılındaki Falkland Savaşı sırasında Arjantin Hava Kuvvetlerine ait savaş uçaklarıyla Kraliyet Deniz,Hava ve Deniz Piyadeleri arasında Doğu Falkland'daki San Carlos Körfezinde yaşanan muharebedir.

San Carlos Muharebesi
Falkland Savaşı
Çıkartma birliklerini savunurken batırılan HMS Antelope
Tarih 21-25 Mayıs 1982 Bölge Falkland Adaları, San Carlos Körfezi Sonuç İngiliz zaferi, köprübaşı başarıyla kurulur
Taraflar
İngiltere	Arjantin
Komutanlar ve liderler
Sandy Woodward Michael Clapp Jeremy Moore	Mario Menendez Ernesto Crespo
Güçler
2 destroyer 7 firkateyn 11 çıkartma gemisi Sea Harrier jetleri	Arjantin anakarasında 90 savaş uçağı 2 KC-130 Hercules tanker uçağı Adada 10 savaş uçağı
Kayıplar
1 destroyer ve 2 firkateyn batırıldı 8 gemi hasar aldı 4 helikopter düşürüldü 49 ölü	22 savaş uçağı düşürüldü 11 ölü

İngiliz zaferiyle sonuçlanan muharebe modern dönemde karadan havaya füze sistemine sahip ve STOVL hava desteğine sahip bir donanmanın güçlü bir düşman hava saldırısı karşısında başarılı olabildiği ilk örneklerdendir. Muharebe sonucunda İngiliz birlikleri önemli kayıplar verse de Falkland Adalarına askeri birlikler çıkartılabilmiş, köprübaşı kurulmuş ve güvenliği sağlanabilmiştir.

Arka planı

Falkland Adalarının yeri

Falklands haritası

Falkland Adaları'nın Arjantin birlikleri tarafından işgal edilmesinin ardından Birleşik Krallık hükümeti Corporate Harekâtı adını verdiği harekât kapsamında İngiltere ana karasına 12 bin km uzaklıktaki adaların yeniden ele geçirilmesi için bir görev kuvveti oluşturarak bölgeye yollar. İngiliz planına göre Doğu ve Batı Falkland Adaları arasındaki boğazın içinde yeralan San Carlos bölgesine askeri çıkartma gerçekleştirilecektir. Bölge denizaltı faaliyetlerine ve Exocet saldırılarına karşı güvenli olduğu için seçilmiştir. Ayrıca bölgenin güçlü bir Arjantin askeri varlığının olduğu Stanley kentine uzak olması da belirleyici olmuştur. Bölge Arjantinli askeri yetkililer tarafından çıkartma için uygun olarak değerlendirilmediğinden görece savunmasız olarak bırakılmıştır.

Güç dengesi

Arjantin

IAI Nesher

Arjantin kuvvetleri menzillerinin son limitlerini zorlayarak gerçekleştirdikleri askerî harekât sırasında menzil ve taşıyabildikleri silah bakımından sınırlandırılmaktaydı. Birlikler şu silahları kullanmaktaydı:

• Douglas A-4 Skyhawk, menzil sınırı yüzünden bir görev sırasında iki kez havada yakıt ikmali yapmak zorundaydı. Uçak 1 adet Mk 17 güdümsüz bomba veya 4 adet 227 kg ağırlığında bomba taşıyabilmekteydi. Ayrıca uçakta iki adet 20mm Colt Mk 12 top bulunuyordu.
• İsrail Havacılık ve Uzay Endüstrisi tarafından üretilmiş olan ve Fransız Dassault Mirage 5 varyantı olan IAI Nesher savaş uçakları.
• Dassault Mirage III EA Fransız yapımı bir savaş uçağıdır, yakıt kapasitesi Nesher'e göre daha az olduğu için harekât kabiliyeti sınırlıydı. Daha çok yüksek irtifa görevlerine çıkıyordu, dolayısıyla alçak uçuş yapan savaş uçaklarına yoğunlaşan İngiliz Harrier jetleriyle çok karşılaşmamıştır.
• FMA IA 58 Pucará, Arjantin yapımı turboprop saldırı uçağıdır. Savaş sırasınca Goose Green havaalanı merkezli olacak şekilde kullanılmıştır. Uçak bünyesinde roket lançeri, iki adet 20 mm top ve dört adet 7.62 mm makinalı tüfek bulunuyordu.

Birleşik Krallık

Sea Harrier

HMS Fearless

Savaş sırasında ağır hasar gören Sir Tristram destek gemisi İngiltere'ye getirilirken

İngiliz görev kuvvetinin hava savunması British Aerospace Sea Harrier taşıyan uçak gemileriyle sağlanmıştır.

• Hava savunması

HMS Hermes uçak gemisi

800 ve 809. Hava Filoları

HMS Invincible uçak gemisi

801 ve 809. Hava Filoları

• Çıkarma gücü

HMS Fearless

HMS Intrepid

RFA Sir Geraint

RFA Sir Tristram

RFA Sir Galahad

RFA Sir Percivale

RFA Sir Lancelot

SS Canberra

RFA Fort Austin

Europic Ferry

Elk 5

• Eskort güçleri

HMS Antrim

HMS Coventry

HMS Broadsword

HMS Brilliant

HMS Ardent

HMS Antelope

HMS Argonaut

HMS Plymouth

HMS Yarmouth

Muharebe

21 Mayıs sabaha karşı 02:50 sularında San Carlos Körfezine giriş yapan İngiliz görev kuvveti, kıyıdaki Arjantin birlikleri tarafından görülür. Yaptıkları havan atışı ve makinalı tüfek atışı gemi topçu ateşiyle bastırılır ve birlik geri çekilmeye zorlanır. Ancak bu sırada iki İngiliz Aérospatiale Gazelle tipi helikopter vurulur ve düşürülür. Sabah 08 sularında askerî harekât haberini alan Stanley'deki Arjantin komuta heyeti San Carlos Körfezindeki çatışmanın bir şaşırtmaca olduğu düşünür, onlara göre bölge çıkartma yapılmasına uygun değildir. Adadaki uçaklar keşif için havalanırken, Arjantin ana karasındaki uçaklar saat 10 sularında havalanır. Arjantin savaş uçakları saat 10-17 arasında yoğun saldırı başlatır, özellikle HMS Ardent ve HMS Argonaut ağır hasar alır. İngiliz Harrier jetleri 8 adet Arjantin savaş uçağını imha eder. Ertesi gün olumsuz hava koşulları nedeniyle Arjantin savaş uçakları bölgeye ulaşamaz, bu sırada karaya çıkan İngiliz birlikleri Rapier karadan havaya füze sistemini kurarak çalışır hale getirir. 23 Mayıs günü Arjantin hava saldırıları sürer, HMS Antelope güvertesine düşen ve patlamamış olan bombanın fünyesinin çıkartılması çalışmaları sırasında bombanın patlaması sonucunda ağır hasar alarak batar. 24 Mayıs günü Arjantinli pilotlar çatışmada gerekli koordinasyonun sağlanmadığından şikayetçi olarak göreve gecikmeli şekilde çıkarlar, bu saldırılar sırasında destek gemileri Sir Lancelot, Sir Galahad ve Sir Bedivere hasar alır. 4 Arjantin savaş uçağı düşürülür. 25 Mayıs günü HMS Coventry vurularak batırılır, çok sayıda gemi vurulur.

Sonrası

Dört gün boyunca süren şiddetli hava ve deniz muharebesine sahip olan çatışma özellikle Arjantinli pilotların inatçı ve süreklileşen saldırıları, deniz seviyesinin sadece bir kaç metre üzerinde gerçekleştirilen yüksek hızlı sortiler ve İngiliz görev kuvveti tarafından kesintisiz uçaksavar baraj ateşiyle hatırlanır.[1]

İngiliz hava savunmasının başarılı örgüsüne rağmen Arjantin savaş uçakları hedeflerine zarar vermeyi başarmıştır. Ancak özellikle donanımsal eksiklikler daha başarılı olmalarını engellemiştir. İngiliz savaş gemilerine isabet eden 13 bomba fünye mekanizması hatası nedeniyle patlamamıştır.

Muharebe sırasında Ardent ve Antelope firkateynleri batmış, çok sayıda çıkartma gemisi ve destek gemisi de vurulmuştur. Ancak bunların dışında özellikle Boeing CH-47 Chinook helikopterlerini taşıyan destek gemisi Atlantic Conveyor gemisinin batması askerî harekâtın lojistik yönünü İngilizler açısından olumsuz etkilemiştir, İngiliz askerler uzun mesafeleri yüklü şekilde yürüyerek katetmek zorunda kalmıştır.[2]

Arjantin saldırısının yükünü çeken İngiliz savaş gemileri ağır kayıplar verse de korunaklı bölge içinde gerçekleştirilen çıkartmanın kayıpsız tamamlanmasında başarılı olmuşlardır. İngiliz birlikleri karaya ayak bastıktan sonra adada süren harekât sonrasında Stanley'deki Arjantin birlikleri İngilizlere 14 Haziran günü teslim olmuştur.

Kısa kalkış dikey iniş kabiliyetli Harrier savaş uçakları, zorlu koşullarda hava üstünlüğü kurmak için uygun bir silah olduğunu kanıtlamıştır. Ayrıca muharebeler sırasında savaş gemilerinin kısa menzilli korunmasına yönelik füze sistemlerinin önemi de ortaya çıkmıştır.

Arjantinli pilotlar başarılı savaşmış olsa da muharebe sırasında Arjantin Hava Kuvvetleri ağır kayıplar vermiştir. Saldırılar sırasında Arjantin 22 savaş uçağını kaybetmiştir. Kayıplar nedeniyle savaşın ilerleyen aşamasında Arjantin hava kuvvetleri yeterli direnişi gösterememiştir. Deneyimli pilotların ölmesi kısa vadede telafi edilemeyecek zafiyet yaratmıştır.[3] Arjantin'deki dikta rejimi uçak kayıplarını İsrail aracılığıyla telafi etmeye çalışmış, Peru aracılığıyla savaş uçakları tedarik edilmiştir.[4]

Savaş sırasında Kraliyet Hava Kuvvetleri tarafından kullanılan havadan havaya füze AIM-9 Sidewinder oldukça etkili bir silah olduğunu ispatlamıştır, atılan 27 Sidewinder füzesinden 24'ü hedefi vurmuştur.[5]

Kaynakça

1. Camogli, s.40
2. Bakınız Yomp
3. Camogli, s.50
4. İlgili haber (İngilizce) 15 Aralık 2020 tarihinde erişilmiştir
5. Hastings, s.259

Bibliyografya

• Pablo Camogli, Batallas de Malvinas , Aguilar, 2011, ISBN 978-987-04-0646-4 (İspanyolca)
• Max Hastings - Simon Jenkins, The Battle for the Falklands, New York, Pan Books, 1983-2010, ISBN 978-0-330-51363-0 (İngilizce)