Semizotu

Semizotu ya da pirpirim (Portulaca oleracea), semizotugiller familyasından bir bitki olup yaprakları salata olarak, ya da ıspanak gibi pişirilerek yemeklerde kullanılan bir sebzedir. Kökeni Ortadoğu ve Hindistan olmakla birlikte dünyanın birçok bölgesinde bulunmaktadır.

Semizotu
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Klad Angiosperms
(Kapalı tohumlular)
Klad Eudicots
(İki çenekliler)
Klad Core eudicots
Takım: Caryophyllales
Familya: Portulacaceae
Cins: Portulaca
Tür: P. oleracea
İkili adlandırma
Portulaca oleracea
L.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Semizotu ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'te Semizotu ile ilgili detaylı taksonomi bilgileri bulunur.

Sebzeler arasında en fazla miktarda Omega-3 içerdiği anlaşılmıştır[1].

Etimolojisi

"Semiz", bilinen ilk Eski Türkçe metin olan Orhun Yazıtları'nda karşılaşılabilen[2] bir kelime olup "şişman; eti yağlı, tav" anlamlarına gelmektedir.[3] "Semizotu" adı ise ilk olarak Yadigâr-ı İbni Şerif'in yaklaşık 1421 tarihli yazılarında ortaya çıkar.[2]

Nişanyan Sözlük'e göre "pirpirim" adının "nihai kaynağı ve alıntı yönleri açık değildir", ancak orada üç ihtmal verilmiştir. "Pirpirim", aynı bitkiyi ifade eden Ermenice փրփրեմ (prprem), Kürtçe pirpir/pirpar veya Farsça پرپرن/پرپرى (parparan/parparī) kelimelerinin herhangi birisinden türemiş olabilir.[4]

Yiyecek olarak kullanımı
Semizotu

Semizotu ABD gibi bazı ülkelerde çabuk yayılan arsız bir bitki olarak tanınır ve yemeklerde kullanılmaz. Buna karşılık Asya ve Avrupa'da ekşimsi ve tuzlumsu tadı nedeniyle sevilerek yenir. Kullanımı ıspanağa çok benzer. Çiğ olarak salatalara konur. Yoğurtlu olarak yenir. Ya da etli yemeklerde veya böreklerde pişirilerek kullanılır.

İçeriği

Büyük oranda Omega-3 içeren semizotunun 100 gramında şunlar yer alır:

Enerji değeri42 kJ
Karbonhidrat1 gram
Protein1 gram
Yağ0,2 gram
C Vitamini20 mg
Karoten1,70 mg
Vitamin B10,06 mg
Vitamin B20,04 mg
Kalsiyum130 mg
Demir3 mg

Yabancı ot olarak tarıma zararı

Yakma yöntemi de denilen alevlemeye dayanıklı yabancı ot türleri arasında yer alır[5].

Kaynakça
  1. Byrne, R. and McAndrews, J. H. (1975), Pre-Columbian puslane (Portulaca oleracea L.) in the New World. Nature 253:726-727
  2. Semiz - Nişanyan Sözlük, 29 Haziran 2020 tarihinde erişilmiştir.
  3. Semiz 5 Haziran 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - TDK Sözlük, 29 Haziran 2020 tarihinde erişilmiştir.
  4. Pirpirim - Nişanyan Sözlük, 29 Haziran 2020 tarihinde erişilmiştir.
  5. Y. E. Kitiş (2010), Yabancı Ot Mücadelesinde Yeni Bir Yöntem: “Alevleme” 26 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tarım Türk Dergisi, Sayı : 24, 52-54 s
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.