Spiranthes
Spiranthes orkide ailesinden incisalebi olarak bilinen bir çiçekli bitki cinsidir. Küçük bir orkide cinsidir. Kökler 2 ila 6 arası sayıda demet halinde, silindirik ila fusiformdur. Gövdede mızraksı yapraklar ya da brahte benzeri pullar bulunur. Çiçekler beyazımsı renkli ve sarmal biçiminde dizilmiştir. Dudakta mahmuz görülmez. Ovaryum silindirik fusiformdur.[3] Doğal olarak Amerika, Avrasya ve Avustralya'da görülür.[4]
İncisalebi | |||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Spiranthes spiralis | |||||||||||||||||||||
Bilimsel sınıflandırma | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
Tip tür | |||||||||||||||||||||
Spiranthes spiralis |
Etimoloji
Cins adı çiçeklerin gövde boyunca sarmal biçimde dizili olmasına işaret eder.[4]
Taksonomi
İlk defa 1817 yılında Louis Claude Richard'ın De Orchideis Europaeis Annotationes eserinde isim olarak yayımlanmıştır.[5][6] Bu tarihten itibaren çok sayıda taksonomik revizyon geçirmiştir. Öyle ki, bir zamanlar Spiranthinae oymağındaki tüm türler Spiranthes cinsine bağlıydı. 1920 yılına gelindiğinde ise Spiranthes cinsi 24 farklı cinse bölünmüştü.[7] 1951[8] ve 1958[9] yıllarındaki revizyonlarda birçok tür cinse çağrıldı ancak 1990'larda yeniden bölündü.[10]
Cinse taksonomistlerin ve sistematistlerin ilgisi son zamanlarda artmış, çok sayıda yeni türün keşfedilmesini uzun süredir devam eden bazı taksonomik sorunun çözülmesi takip etmiştir.[11][12][13][14][15]
Ekoloji
Cins birincil olarak bombus arıları tarafından tozlanır ancak diğer arı türleri de döllenme sürecinden etkindir.[16][17][18]
Türkiye'deki taksonlar
- Spiranthes aestivalis (güz salebi)
- Spiranthes spiralis (inci salebi)[19]
Harici bağlantılar
- Wikimedia Commons'ta Spiranthes ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Kaynakça
- De Orchid. Eur.: 28 1817.
- Flore des Environs de Paris 2: 330. 1836.
- "Spiranthes". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2020.
- Spiranthes. Kuzey Amerika Florası.
- Govaerts, R. et al. 194174 . Spiranthes in World Checklist of Selected Plant Families. The Board of Trustees of the Royal Botanic Gardens, Kew. İnternette yayınlandı. Erişim: 194174 Spiranthes {{{3}}}.
- Richard, Louis Claude (1817). De Orchideis Europaeis Annotationes. Paris. Erişim tarihi: 8 Mayıs 2020.
- Schlechter, R. (1920). Versuch einer systematischen Neuordnung der Spiranthinae. 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Beih. Bot. Centralbl. 37 317–454. (Almanca)
- Williams, L. O. The Orchidaceae of Mexico - 4 Volumes. Ceiba Tegucigalpa. 1951.
- Schweinfurth, C. Orchids of Peru. Fieldiana Bot. 30 1–260. 1958.
- Szlachetko, D. L. (1996). Studies on Spirantheae Orchidaceae: I. Varia. Fragmenta Floristica et Geobotanica 41(2), 845-63.
- Dueck, L. A.; Aygoren, D.; Cameron, K. M. (1 Eylül 2014). "A molecular framework for understanding the phylogeny of Spiranthes (Orchidaceae), a cosmopolitan genus with a North American center of diversity". American Journal of Botany (İngilizce). 101 (9): 1551-1571. doi:10.3732/ajb.1400225. ISSN 0002-9122. PMID 25253714.
- Pace, Matthew C.; Cameron, Kenneth M. (Aralık 2016). "Reinstatement, Redescription, and Emending of Spiranthes triloba (Orchidaceae): Solving a 118 year old cryptic puzzle". Systematic Botany (İngilizce). 41 (4). doi:10.1600/036364416x694026.
- Pace, Matthew C.; Cameron, Kenneth M. (2019). "The evolutionary and systematic significance of hybridization between taxa of Spiranthes (Orchidaceae) in the California Sierra Nevada and Cascade Range". TAXON (İngilizce). 68 (2): 199-217. doi:10.1002/tax.12034. ISSN 1996-8175.
- Pace, Matthew C.; Giraldo, Giovanny; Frericks, Jonathan; Lehnebach, Carlos A.; Cameron, Kenneth M. (1 Ocak 2019). "Illuminating the systematics of the Spiranthes sinensis species complex (Orchidaceae): ecological speciation with little morphological differentiation". Botanical Journal of the Linnean Society (İngilizce). 189 (1): 36-62. doi:10.1093/botlinnean/boy072. ISSN 0024-4074.
- Pace, Matthew C.; Cameron, Kenneth M. (2017). "The Systematics of the Spiranthes cernua Species Complex (Orchidaceae): Untangling the Gordian Knot". Systematic Botany (İngilizce). 42 (4): 640-669. doi:10.1600/036364417x696537.
- Catling, Paul M. (1 Aralık 1982). "Breeding systems of northeastern North American Spiranthes (Orchidaceae)". Canadian Journal of Botany. 60 (12): 3017-3039. doi:10.1139/b82-358. ISSN 0008-4026.
- Tao, Zhi-Bin; Ren, Zong-Xin; Bernhardt, Peter; Liang, Huan; Li, Hai-Dong; Zhao, Yan-Hui; Wang, Hong; Li, De-Zhu (2018). "Does reproductive isolation reflect the segregation of color forms in Spiranthes sinensis (Pers.) Ames complex (Orchidaceae) in the Chinese Himalayas?". Ecology and Evolution (İngilizce). 8 (11): 5455-5469. doi:10.1002/ece3.4067. ISSN 2045-7758. PMC 6010815 $2. PMID 29938065.
- Catling, Paul M. (1 Nisan 1983). "Pollination of northeastern North American Spiranthes (Orchidaceae)". Canadian Journal of Botany. 61 (4): 1080-1093. doi:10.1139/b83-116. ISSN 0008-4026.
- "Bizim Bitkiler". 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2020.