Steve Jobs (film)
Steve Jobs, 2015 yılında gösterime giren Apple kurucusu Steve Jobs'un hayatını anlatan, baş rolünü Michael Fassbender'ın oynadığı Amerikan yapımı biyografik drama filmidir. Walter Isaacson'ın kitabı Steve Jobs'tan uyarlanan filmin senaristliğini Aaron Sorkin, yapımcılığını Scott Rudin ve yönetmenliğini de Danny Boyle yapmaktadır.
| Steve Jobs | |
|---|---|
 Film afişi | |
| Yönetmen | Danny Boyle |
| Yapımcı |
|
| Senarist | Aaron Sorkin |
| Uyarlama |
Steve Jobs –Walter Isaacson |
| Oyuncular | |
| Müzik | Daniel Pemberton |
| Görüntü yönetmeni | Alwin H. Küchler |
| Kurgu | Elliot Graham |
| Yapım şirketi |
|
| Dağıtıcı | Universal Pictures[1] |
| Çıkış tarih(ler)i |
5 Eylül 2015 (Telluride) 9 Ekim 2015 (ABD) |
| Süre | 122 dakika[2] |
| Ülke | ABD |
| Dil | İngilizce |
| Bütçe | $30 milyon[3] |
| Hasılat | $34.4 milyon[3] |
İlk uzun fragman 1 Temmuz 2015 tarihinde yayınlandı ve devamında TV spotları geldi. Filmin galası 5 Eylül 2015 tarihinde Telluride Film Festivali'nde gerçekleştirildi ve 9 Ekimde New York ve Los Angeles'ta sınırlı sayıda yayına girdi. 23 Ekim'de kapsamlı olarak gösterime girdi. Türkiye'de de 30 Ekimde gösterimdeki yerini aldı.
Konu
Film Steve Jobs'un (Fassbender) çalışma hayatını üç bölümde anlatmaktadır. Birinci bölümde Jobs ve pazarlama yöneticisi Joanna Hoffman'ın (Winslet) ilişkileri ile 1984'teki Apple Macintosh'un yapımından önceki sorunlar gösterilmektedir. Bilgisayarın demo sesi ''merhaba'' demez ve Jobs mühendis Andy Hertzfeld'dan (Stuhlbarg) bunu düzeltmesini ister, onu tanıtımda alenen küçük düşürmekle tehdit eder. Hertzfeld sonunda Macintosh 512K bilgisayarın ilk örneğini kullanarak taklit demo önerir. Bu arada Jobs, Time dergisinin, eski kız arkadaşı Chrisann Brennan (Waterston) ile maruz kaldığı babalık tartışması hakkında yazdıklarıyla söz konusu olmuştur: Jobs, Brennan'ın beş yaşındaki kızı Lisa'nın babası olduğunu yalanladı. Brennan, Lisa ile karşılaşması için Jobs'un karşısına gelir. Jobs babalığı hala reddetmek kaydıyla Lisa ile daha fazla para ve bir ev karşılığı anlaşma sağlamaktadır. Apple ortak kurucusu Steve Wozniak (Rogen) Jobs'a iyi dilekte bulunur ve Apple II bilgisayarını kabul edip etmeyeceğini sorar fakat Jobs bilgisayarı tekrar reddeder. Geçmişte, iki tane Apple II'nin oluşturulduğunu gösteren bir sahne Wozniak'ın ürünü yapma fikrinin başarılı olduğunu açıklar. Sonra Jobs, CEO John Sculley (Daniels) ile şirket politikalarını tartışır; Jobs'un evlatlık çocuğu ve artık güçsüz duygularından vazgeçmeye başlamasını kabul etmesi gerektiği hakkında konuşurlar.
Bir montaj sahnesinde Macintosh bilgisayar beklentileri karşılayamaz, başarısız olur ve şirket Jobs'u yerinden etmek için çalışmaya başlar. Sonra NeXT kurulur. Filmin ikinci bölümünde Jobs'un 1988'de NeXT bilgisayarlar için hazırlık yaptığı görülür. Artık 9 yaşındaki kızı Lisa ile vakit geçirir onu kabullenmeye başlar. Lisa'nın hayatı annesi ile zordur ve Jobs, Brennan'ı hatalı davranmakla ve kendisinden para almak için Lisa'yı kullanmakla suçlar. Wozniak Jobs'a destek vererek kötü şeylerin başlayacağını öne sürer. Jobs, Wozniak'a karşı gelir ve Wozniak tırnak içinde Jobs'un zor tutumunu eleştirir ve de Jobs'un kendini yüceltmesiyle hayal kırıklığı yaşadığını itiraf eder. Onun katkılarını sorgulamaya başlar. Jobs rolünü Wozniak gibi ''müzisyenleri'' yöneten bir orkestra şefine benzetir. Mühendis Hertzfeld, Jobs'a, Apple'ın NeXT'i işletme düzeni için satın aldığı ve Jobs'un CEO olarak atanacağı hakkında basın yayını gösterir. Sculley hikâyenin gelişimini ilgi çekici bulur ve Jobs'u kovar. Bu arada, Hoffman ve Jobs NeXT'in belirsiz yönetimini tartışırlar; Hoffman, Jobs'un aslında Apple'ı şirketi satın almaya ikna etmek için bilgisayarı tasarladığının farkına varır.
Başka bir montaj Apple düşmeye devam ettiğini göstermektedir; şirket Sculley'i kovar NeXT'i satın alır ve Jobs'u CEO olarak atar. Üçüncü bölümde Jobs 1998'de iMac'ın tanıtımına hazırlanmaktadır. Şirket bilgisayarı onarmıştır. Jobs, Lisa'nın evi satmak için annesine izin vermesinden sonra Jobs'un onlar için satın almasından sonra genç Lisa ile tartışmaktadır. Hoffman, Jobs'a, Lisa'nın kolej eğitimi durdurmakla tehdit ettiğini hatırlatıyor; Jobs bunu demek istemediğini iddia ediyor. Hertzfeld, Lisa'nın okul parasını ödediğini ve ona terapiye katılmasını önerdiğini açıklıyor. Wozniak bir kere daha Jobs'a Apple II ile ilgili soruyu soruyor, Jobs tekrar reddediyor. Jobs'un Lisa ile arasını düzeltme ısrarı Hoffman'ı öfkelendiriyor. Jobs, Lisa'dan geçmişteki hataları için özür diliyor. Film Lisa'nın babasını iMac'ı sahnede tanıttığı sırada izlerken bitiyor.
Kadro
- Michael Fassbender - Steve Jobs, Apple'ın kurucusu.
- Kate Winslet - Joanna Hoffman, özgün Mac ekibinin ve NeXT ekibinin üyesi.
- Seth Rogen - Steve Wozniak, Apple'ın kurucusu ve Apple I ve Apple II'nin mucidi.
- Jeff Daniels - John Sculley, 1983-1993 tarihleri arasındaki Apple CEO'su.
- Katherine Waterston - Chrisann Brennan, Lisa'nın annesi. (Jobs'un lisedeki kız arkadaşı ve Apple çaışanı).
- Michael Stuhlbarg - Andy Hertzfeld, özgün Mac ekibinin üyesi.
- Perla Haney-Jardine, Ripley Sobo ve Makenzie Moss - Lisa Brennan Jobs (farklı yaşlarda), Jobs'un ilk çocuğu ve Chrisann'ın kızı.
- Sarah Snook - Andrea "Andy" Cunningham, Apple'da piyasaya sürülen bazı ürünlerin Steve Jobs ile birlikte girişimcisi ve ortağı.
- Adam Shapiro - Avie Tevanian, Apple'da Yazılım Mühendisliğinde 1997 - 2003 tarihleri arasında çalıştı.
Yapım
Gelişim
Sony Pictures Ekim 2011'de Walter Isaacson'ın aynı adlı kitabının haklarını satın aldı ve Aaron Sorkin senaryoyu uyarlaması için işe alındı. Kasım 2011'de George Clooney ve Noah Wyle'ın (daha önce Pirates of Silicon Valley adlı televizyon dizisinde Steve Jobs'u oynamıştı) baş rol olarak düşünülmesi yönünde söylentiler vardı. Mayıs 2012'de Sorkin senaryoyu yazmakta olduğunu resmen doğruladı. Aynı zamanda tarihin gerçekçiliği için Apple'ın ortak kurucularından Steve Wozniak'tan da yardım aldı. Sorkin daha sonra senaryonun Jobs'un hayatının 16 yılını kapsayan 30 dakikalık üç uzun sahneden ibaret olacağını belirtti. Sorkin ayrıca senaryoyu Jobs'un yakınlılığı olduğu birkaç anahtar insanın etrafında geliştirdi: Ortak kurucu Steve Wozniak, Jobs'un sağ kolu olan kadın Joanna Hoffman, eski Apple CEO'su John Sculley, özgün Mac ekibi geliştiricisi Andy Hertzfeld ve Jobs'un ilk çocuğu, Lisa Brennan-Jobs'un yanı sıra annesi Chrisann Brennan. Sorkin senaryoyu geliştirirken Lisa dahil (Walter Isaacson'un kitabının gelişimi sırasında yazarla iletişim yoktu) hepsiyle konuşma fırsatı elde etti. Ancak Sorkin bunların konuşmadan çok kurgu olduğunu belirtti.
Ocak 2014'te Sorkin senaryoyu tamamlamadı. Gelişim David Fincher ile görüşmelere başlanmasıyla ve Fincher'ın Jobs rolü için Christian Bale'ı seçmesiyle ısınmaya başladı. Ancak Nisan 2014'te Fincher sözleşmedeki anlaşmazlık gereği projeden ayrıldı. Sonrasında Danny Boyle yönetmen olarak tutuldu ve Leonardo DiCaprio ile baş rol için müzakereye girildi. Ekimde Leo'nun teklifi reddetmesiyle Bale, Matt Damon, Ben Affleck ve Bradley Cooper düşünülmeye başlanıldı. Sorkin bir röportajında Bale'ın bir kere daha kadroya girdiğini Seth Rogen ile Wozniak rolü için görüşmelere girildiğini ve Jessica Chastain'in filmde düşünüldüğünü açıkladı. Ike Barinholtz Wozniak rolü için seçmelere girdiğini ortaya koydu. Kasım'da Bale bir kere daha projeden ayrıldı ve Michael Fassbender, Bale'in yerine geçebilecek en büyük aday olduğunu açıkladı. Sony'nin projeden aniden fişi çekerek geri dönüş yapmasından önce Scarlett Johansson teklife başlayacağını bildirdi. Sonra Universal Pictures projeyi satın aldı.
Natalie Portman Kasım 2014 yılında rol için müzakerelere girdi, ancak Aralık ayında filmden çekildi. Bu arada, Jeff Daniels, rol için müzakerelere başladı ve Michael Stuhlbarg, Andy Hertzfeld olarak kadroya katıldı. Aralık'ta Winslet ile görüşmelere başlanıldı ve Fassbender ile Rogen doğrulandı. Katherine Waterston, Chrisann Brennan olarak rol aldı.
Çekimler
Temel çekimler 16 Ocak 2015'te Jobs'un çocukluk evi Los Altos, Kaliforniya'da başladı. Ek sahneler San Francisco Körfez Bölgesi boyunca çekildi. Çekimler 23-24 Ocak tarihlerinde Berkeley'e taşındı. Sonra 29 Ocak 2015'te Flint Center, De Anza college'de (1984 yılında özgün Macintosh bilgisayarların ortaya çıktığı yer) devam etti. Şubat ayının sonlarında, yapım San Francisco'ya taşındı ve Opera Binası, Louise M. Davies Symphony Hall ve Civic Center'da çekimler gerçekleşti. Çekimler 10 Nisan 2015'te San Francisco Körfez Bölgesi'ndeki bir gece çekiminde bitti.
Filmde gösterilen üç ürün lansmanının, her birinin ayırt dilmesi için , Danny Boyle ve sinamatograf Alwin Küchler üç farklı film biçimi uyguladı: 1984 için 16 mm, 1988 için 35 mm ve 1998 için dijital. Onlar üç zaman diliminde de Jobs'un kendi gelişimini görsel olarak yansıtmak istiyordu.
Kostüm tasarımcısı Suttirat Anne Larlarb gerçek Steve Jobs'un hiçbir lansmanında asla balıkçı yaka kazak giymediğini söyledi: ''Balıkçı yaka kitabın kararının uzağında. Gerçek hayatında üç lansmanda da bunu giymedi. Filmin 1998 kısmında, gerçek hayatta o karanlık grimsi/kahverengi takım elbise giymişti. Bu durumda biz buna bağlı kaldık.
Yapım öncesi
Londra merkezli stüdyo Union filmin görsel efektlerini oluşturuldu. Editör Elliot Graham'a göre filmin temel çekimleri bitmeden önce bile geniş film kurgusu yapılmıştı. Üç bölümlük (tarihsel sırayla çekildi) her biri için üretim arasında gerçekleşen bir haftalık prova sırasında, Graham mevcut görüntüleri üzerinde çalışacak ve Boyle'un kurgu odasında devam eden geri bildirim alacaktı.
Müzikler
Daniel Pemberton filmin müziklerini besteledi. Müzik albümünde ayrıca Libertines, Bob Dylan ve The Maccabees'in şarkıları bulunuyor. Film The Maccabees'in "Grew Up At Midnight" şarkısıyla bitiyor. Bildirildiğine göre yönetmen bağımsız rock grubunun hayranı olduğu içini bunu seçti. Bu seçimden önce son sahnesi için Daniel Pemberton'un kendi şarkısı dahil diğer şarkılar düşünüldü. Albüm 9 Ekim 2015 tarihinde dijital olarak, 23 Ekim 2015 tarihinde ve fiziksel olarak piyasaya sürüldü.
| No. | Başlık | Süre |
|---|---|---|
| 1. | "The Musicians Play Their Instruments?" | 1:04 |
| 2. | "It’s Not Working" | 3:44 |
| 3. | "Child (Father)" | 1:49 |
| 4. | "Jack It Up" | 3:59 |
| 5. | "The Circus of Machines I (Giriş müziği)" | 2:58 |
| 6. | "Russian Roulette" | 1:46 |
| 7. | "Change the World" | 5:09 |
| 8. | "The Skylab Plan" | 5:01 |
| 9. | "Don't Look Back into the Sun" (The Libertines tarafından söylenmiştir) | 3:01 |
| 10. | "…I Play the Orchestra" | 2:22 |
| 11. | "The Circus of Machines II (Allegro)" | 4:30 |
| 12. | "Revenge" | 9:38 |
| 13. | "Rainy Day Women #12 & 35" (Bob Dylan tarafından söylenmiştir) | 4:37 |
| 14. | "It’s an Abstract" | 2:27 |
| 15. | "Life Out of Balance" | 4:06 |
| 16. | "I Wrote Ticket to Ride" | 2:59 |
| 17. | "The Nature of People" | 4:04 |
| 18. | "1998. The New Mac" | 2:10 |
| 19. | "Father (Child)" | 3:27 |
| 20. | "Remember" | 4:11 |
| 21. | "Grew Up at Midnight" (The Maccabees tarafından söylenmiştir) | 4:00 |
| 22. | "Shelter from the Storm" (Bob Dylan tarafından söylenmiştir) | 5:02 |
Toplam süre: |
82:04 | |
Yayın tarihi
Filmin galası 5 Eylül 2015 tarihinde Telluride Film Festivali'nde gerçekleştirildi ve 9 Ekimde New York ve Los Angeles'ta sınırlı sayıda yayına girdi. 23 Ekim'de kapsamlı olarak gösterime girdi. Film aynı zamanda yaklaşık bir ay 13 Kasım 2015 tarihinde İngiltere'de yayınlanmadan önce, 2015 BFI Londra Film Festivali'nde kapanış filmi olarak görev yaptı. Türkiye'de de 30 Ekimde gösterimdeki yerini aldı.
Tarihsel doğruluk
Edwin Catmull
Edwin Catmull, Pixar Animasyon Stüdyoları ve Walt Disney Animasyon Stüdyoları'nın başkanı, filme göre önceki hayatına göre nazik bir kişi olduğunu savunarak filmin ''korkunç'' olacağını hissetti. The Hollywood Reporter ile yaptığı bir röportajda, Catmull, ''Jobs Apple'dan ayrıldığında, o zaman gerçekten klasik kahramanın yolculuğu ne girdi," yorumunu yaptı: O çölde amaçsızca dolaşıyor, NeXT ile çalışıyor, bu işe yaramıyor. O Pixar ile çalışıyor, biz başarısız ediyoruz. Bu süreçte, Steve bazı önemli dersler öğrendi ve değişti. O empatik bir kişi oldu Steve'in değişen bu yönü gözden kaçırıldı".
Andy Cunningham
26 Ağustos 2015 tarihinde Bloomberg West'de Emily Chang ile röportajındada, Andy Cunningham filmi "Harika bir film... Bu gerçekten karmaşık bir adamın inanılmaz bir kişilik çalışması. Aaron Sorkin ve Danny Boyle onunla muhteşem bir iş yaptı'' dedi. Sarah Snook tarafından canlandırılmasına ''küçük bir rol uzmanca yapılmış'' dedi. Film aynı zamanda o dönemde Apple ile çalışmıyor olsa bile, Andy'nin iMac lansmanına katıldığı canlandırıyor.
Joanna Hoffman
Winslet yapıma başlanmadan önce rolüne hazırlanmak için Joanna Hoffman ile önemli bir zaman geçirdi. Hoffman için ''Onda bir tatlılık var. Amerika'ya genç bir kadın olarak geldi ve birçok anlaşma elde etti. Steve'in hayatında önemli bir figür.'' dedi.
Karakter duygusunu geliştirirken ''Lütfen sadece yapabildiğim kadar olsun. Onun nasıl konuştuğu vurgu yaptığı oldukça karmaşık. O, büyük ölçüde Ermenistan büyüdü, Polonya'da biraz zaman geçirdi ve ailesinde Rusları var, o yüzden üç aksanı var, ama o genç yaşından beri o Amerika'da oldu, o yüzden Amerikalı uyumu da var. Kopyalanması neredeyse imkansız. Bu yüzden kendi kişiliğimi de katmak zorunda kaldım.'' dedi. Son olarak Hoffman'ın Jobs'u gerçekten sevdiğini söyledi.
Walt Mossberg
Gazeteci Walt Mossberg filmi William Randolph Hearst'ın hayatından esinlenerek çekilen Orson Welles'in Yurttaş Kane filmi ile karşılaştırdı. Mossberg iki filminde estetik açıdan güzel geliştiğini belirterek Welles'in filmin kurgudan ibaret olduğunu açıklamak için kurgusal karakterler ayarladığını söyledi. Buna karşılık Mossberg'e göre (Jobs'u 14 yıldır tanıyordu) Sorkin'in kurgusal yerine gerçek karakterler kullanma kararının filmin kalitesini bozuyordu. Ayrıca ''Sorkin, Jobs'u benim bildiğim adam olarak anlatmamış'' dedi.
Steve Wozniak
Steve Wozniak (senaryoyu yazmadan önce Sorkin'le görüşmüştü) fragmanı izledikten sonra biraz abartılı da olsa gerçek Jobs'u hissettiğini söyledi. Filmin kendisi üzerindeki etkisi hakkında asla konuşmayacağını söyledi.
Eleştirel görüşler
Film genellikle olumlu eleştiriler aldı. Rotten Tomatoes'ta 269 yorumdan %86'lık başarı elde etti. Metacritic'de 45 yorumdan 82 puan aldı.
Önemli ödülleri ve adaylıkları
| Ödül | Kategori | Alıcı | Durum |
|---|---|---|---|
| 88. Akademi Ödülleri | En İyi Erkek Oyuncu | Michael Fassbender | Adaylık |
| En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu | Kate Winslet | Adaylık | |
| 69. BAFTA Ödülleri | En İyi Erkek Oyuncu | Michael Fassbender | Adaylık |
| En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu | Kate Winslet | Kazandı | |
| En İyi Uyarlama Senaryo | Aaron Sorkin | Adaylık | |
| 73. Altın Küre Ödülleri | En İyi Erkek Oyuncu - Drama | Michael Fassbender | Adaylık |
| En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu | Kate Winslet | Kazandı | |
| En İyi Senaryo | Aaron Sorkin | Kazandı | |
| En İyi Özgün Müzik | Daniel Pemberton | Adaylık |
Kaynakça
- Luckerson, Victor (25 Kasım 2014). "Steve Jobs Movie Scooped Up by Universal". TIME.com. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2014.
- "STEVE JOBS (15)". British Board of Film Classification. 8 Ekim 2015. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2015.
- "Steve Jobs (2015)". Box Office Mojo. (Amazon.com). 7 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Kasım 2015.
- Sumra, Husain (6 Ekim 2015). "John Sculley Talks Steve Jobs Movie, Impressed With Jeff Daniels' Portrayal of Him". MacRumors. 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- Chai, Barbara (6 Ekim 2015). "John Sculley on Steve Jobs: The Movie, the Man and His Own Role in the Drama". The Wall Street Journal. 30 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
- Carroll, Stephen (5 Kasım 2015). "Former Apple CEO: 'Steve Jobs was nicer than new film shows'". France24. 24 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.