Türkiye'de uzay mühendisliği eğitimi

İstanbul Teknik Üniversitesi'nde bulunan Uzay Mühendisliği bölümü, -Türkiye'de ilk uzay mühendisliği bölümü olarak- 1986 yılında İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi'nde kuruldu,(2012)Türk Hava Kurumu Üniversitesin de Uzay Mühendisliği bölümü açılmıştır, Türkiye de Uzay Mühendisliği bölümü sadece iki üniversitede bulunmaktadır; bunlar İTÜ ve THKÜ'dür.)[1] 2009-2010 öğretim yılı ile birlikte tamamen İngilizce eğitim verilmekte olan bölüm, ABET (Accreditation Board for Engineering and Technology) ölçütlerine göre değerlendirilerek 2001 yılında ABET eşdeğerliliği[2], 2011 yılında ise ABET tam akreditasyonu almıştır [3]. Bu bölümü veya Uçak mühendisliği bölümünü başarılı bitiren öğrenciler Uçak-Uzay mühendisliği yüksek lisans programına devam edebilirler [4].

Uluslararası Uzay(Mühendisliği) Federasyonu'ndan gelen davet üzerine İTÜ, dünyadaki tüm uzay ajanslarının ve bazı üniversitelerin üyesi olduğu bu federasyona (The International Astronautical Federation, IAF) üye olan ilk ve Türk üniversitesidir[5].

Buna ek olarak Orta Doğu Teknik Üniversitesi Havacılık ve Uzay Mühendisliği bölümünde de uzay teknolojisine ilişkin dersler verilmekte, bölüm bünyesinde yüksek lisans ve doktora programları bulunmaktadır.

Öne çıkan dersler

İTÜ Uzay mühendisliği öğrencilerinin aşağıdaki dersleri alabilmeleri mümkündür:

Zorunlu dersler
Temel mühendislik dersleri ile birlikte, Engineering Computing (C), Static, Strength of Materials I-II, Design of machine elements, aerospace structures(hava-uzay araçlarının yapıları), Catia (bilgisayarla teknik resim), Dynamics(dinamik), Basics of Electrical Circuits, Materials Science, Heat Transfer, Thermodynamics, Measurement Techniques, Numerical Methods, Fluid Mechanics(Akışkanlar mekaniği), Aerodynamics(Aerodinamik), Compressible Aerodynamics, Automatic Control, Experimental Engineering, Orbital Mechanics, Atittute Determination and Control, Rocket Propulsion(Roket İtkisi), Space Environment, Spacecraft Communication, Spacecraft System Design.
Seçmeli dersler
Robotiğe giriş, Robotik kontrol sistemleri, Aviyonik Sistemler(Havacılık Elektroniği), Elektromagnetik Alanlara Giriş, Sayısal Kontrol Tasarımı, CAD/CAM, Yapısal ve Mekanik Titreşimler, Analitik Dinamik, Yanma, Motorlar, Finite Element Method(Sonlu elemanlar yöntemi), Yapı tasarımı, Analitik Dinamik, İmal usulleri, Electric Propulsion, Uçuş Deneyimleri, Hesaplamalı aerodinamik, aeroelastisite, Güdüm Kontrol ve Seyrüsefer, Uçak Bordo Aletleri, Uçak Yapıları, Uçak Motor Tasarımı, Uçak Sistemleri, Gaz türbinli motorlar, Uçak Hidrolik Sistemleri, Composite Materials, Yapı Tasarımı, Havayolu İşletmeciliği...
F-16ya yüklenen bir AIM-120 AMRAAM füzesi

Çalışma Alanları

Uzay mühendisleri, havacılık-uzay alanıdaki kuruluşlarda, birçok ar-ge ve ileri teknoloji geliştirme şirketlerinde ve bilişim sektöründe; Türkiye'de, Kara ve Hava Kuvvetlerinde ana bakım üstlerinde, TAİ'de, TEİ'de, THY'de, Roketsan'da, Aselsan'da, Robotik-mekatronik alanındaki kuruluşlarda, Tübitak-SAGE'de, Tübitak-Uzay'da, Tubitak-Mam'da, Havelsan'da, Savunma Sanayi Müsteşarlığı'nda, Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü'nde, MKE'de ve özel bazı havayolu şirketlerinde, yurt dışında DELTA aerospace, ESA, Microsoft, United Technologies gibi kuruluşlarda ve otomotiv, beyaz eşya gibi genel makine mühendisliği sahalarında da çalışmaktadırlar.

F-22den ayrılan bir AIM-120 AMRAAM füzesi
Space Shuttle orbiter illustration

Bölüm Öğrencilerinin Başarıları

ABD'de Amerikan Havacılık ve Uzay Enstitüsü'nce (American Institute of Aeronautics and Astronautics, AIAA) her yıl gerçekleştirilen uluslararası Tasarla/Yap/Uçur (Design/Build/Fly, DBF) yarışmasına altı yıldır katılan İTÜ Uçak ve Uzay Mühendisliği öğrencileri çeşitli dereceler almıştır. Son olarak, İTÜ Uçak ve Uzay Mühendisliği Kulübü ATA Takımı bu yarışmada 4. olmuştur[6]. 12-13 Nisan 2006 tarihinde yapılan yarışmada, 49 takım arasından ABD'nin yüksek prestijli birçok üniversitesini geride bırakarak 5. olmuştur ve yarışmadaki en hafif uçak ve en düşük maliyet kategorisinde de 3. sırayı almıştır[2].

Uzun süredir İTÜ Uçak-Uzay Bilimleri fakültesinde uçak-uzay mühendisliği yüksek lisans öğrencileri tarafından yürütülen uydu projesi tamamlanmıştır. İTÜ'nün ilk uydusu İTÜ-PSAT1, 23 Eylül 2009 tarihinde Hindistan'ın Sriharikota bölgesindeki Satish Dhawan Uzay Merkezi'nden, Hindistan tarafından üretilen Oceansat-2 uydusu yanında 4 Alman ve 1 İsviçre uydusuyla birlikte PSLV C-14 roketiyle yörüngeye oturtuldu. İTÜpSAT1'in gönderdiği işaret sinyali (beacon) ilk olarak fırlatmadan bir süre sonra, California Polytechnic Üniversitesi tarafından alındı. İstanbul Teknik Üniversitesi'ndeki yer istasyonu da saat 12:32'de ilk olarak uydu ile bağlantı kurup işaret sinyalini almayı başardı.

20 Haziran 2011 tarihinde, Amerikan Havacılık ve Uzay Enstitüsü (AIAA) tarafından ABD’nin Texas eyaletinde düzenlenen geleneksel Mikro Uydu Yarışması’nda, İstanbul Teknik Üniversitesi’nin Takımı HEZARFEN birinci oldu.

University of Michigan, Virginia Tech, UCSD ve IIT gibi dünyanın en iyi üniversitelerinden 21 takımın yer aldığı yarışlarda İTÜ tüm rakiplerini geride bırakarak şampiyon oldu. NASA, Ball Aerospace, Naval Research Laboratory, Praxis, ve Solid Works’ün sponsorluğu ile yapılan yarışmada İstanbul Teknik Üniversitesi’nin takımı HEZARFEN ilk kez hem final tasarım raporu hem de uçuş performansında en yüksek notu alarak rakiplerini geride bıraktı.[7]

Ar-ge projeleri(İTÜ)
  • İTÜ-nanosat uydu projesi(Tubitak)(2012)
  • TURKSAT 5A'nın öncüsü(Turksat-3USAT uydu projesi) (2012)
  • TCN-235 Uçağı için Flutter Çözümlemesi, ASELSANFlutter Çözümlemesi, ASELSAN
  • T-41D Uçaklarında Flutter Analizi, 2. HİBM
  • Cube-sat Uydu Tasarımı; İTÜpsat-1 (Tubitak-2009)
  • Uydu izleme anteni
  • Döner Kanat Aerodinamiği Eğitimi, ASELSAN
  • Roket teknolojileri
  • CFD ve Gaz Dinamiği Eğitimi, TEI
  • Hava-Uzay elektroniği ve optik sistemler
  • Uydu dinamiği ve kontrolü
  • Robot sistemlerinin tasarımı
  • Paralel ve gerçek zamanda veri işleme
  • Karmaşık yapılar etrafında N-S Denklemlerinin hassas olarak çözümü (TÜBİTAK-COST)
  • Sayısal akışkanlar dinamiği olanaklarının geliştirilmesi (Araştırma Fonu)
  • Dış yapı-gövde aerodinamiği etkileşimi
  • EUCLID RTP II-3 projesinde yapay zeka geliştirme (TÜBİTAK-MSB)
  • Telemanipülatör tasarımı ve kontrolü
  • Laser ile ölçüm ve izleme sistemleri
  • İTÜ trisonik laboratuvarı için ölçme sistemlerinin geliştirilmesi (Araştırma Fonu)
  • Üç boyutlu şok dalgası sınır tabaka etkileşimi
  • Hesaplamalı Elektromanyetik ile Radar Kesit Hesabı
  • İTÜ 150mm x 150mm Trisonik Rüzgar Tünelinin Uluslararası Validasyonu, İTÜ Araştırma Fonu Projesi, AFS-1505
  • Akış Ayrılması, Şok Dalgası ve Sınır Tabaka Etkileşimleri
  • NATO Projesi, NATO-RTO 127
  • Havacılık Araştırma Geliştirme Uygulama Projesi, DPT Projesi
  • Düşük çarpışma rejimindeki plazmaların gözden geçirilmiş neoklasik teorisi: Sonlu Larmor yarıçapı ve ataletin rolü
  • Uçak ve Uzay Mühendislik Eğitim ve Öğretiminin Nitelik ve Nicelik Yönünden Araştırılması ve eniyileştirilmesi, İTÜ Araştırma Projesi
  • Yakin iz bolgesi instabilitilerinin Akimalti Küt cisim kullanilmasi ile kontrolü NATO CRG 89-427
  • Keyfi Geometriye Sahip Cisimler Etrafındaki Vizkoz Üç Boyutlu Ayrılmalı Akış Simülasyonu İTÜ Araştırma Fonu Projesi, Proje No: 978
  • Uydu Tasarımı Amacına Yönelik Uydu Elemanlarının Modellenmesi, İTÜ
  • Akış Ayrılması, Şok dalgası Sınır Tabaka Etkileşimi, NATO...
  • Savunma Sanayi Müsteşarlığı Projeleri

Laboratuvar olanakları (İTÜ)
  • Trisonik Araştırma Merkezi (TAM)
  • Trisonik rüzgar tünelleri
  • Üç sesaltı rüzgar tüneli
  • Ölçüm ve görüntüleme sistemleri
  • Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Lab.
  • Uydu İletişim-Yer İstasyonu Lab.
  • Döner Kanatlı Hava Araçları Mükemmeliyet Merkezi (ROTAM)
  • Yüksek Performanslı Hesaplama ve Sanal Gerçeklik Lab.
  • Gümüşsuyu Sesaltı Rüzgar Tüneli
  • Trisonik Araştırma Merkezi Lab.
  • Hesaplamalı Akışkanlar Dinamiği Lab.
  • Kompozit ve Yapı Lab.
  • Kontrol ve Aviyonik Lab.
  • Tersine Mühendislik ve Hızlı Prototip Lab.

İTÜ Uzay Sistemleri Tasarım ve Test Laboratuvarı
  • Elektronik ölçü ve deney aletleri
  • 1000 class clean-room
  • Mikroelektronik ve mikromekanik cihazlar
  • 350lt Isıl Vakum Odası
  • Değişik aviyonik teçhizatlar

İTÜ Hesaplamalı Akışkanlar Mekaniği Laboratuvarı
  • PVM ve MPI ile Paralel Hesaplama
  • Linux iş istasyonlar topluluğu
  • 100 Mbit haberleşme

Ayrıca bakınız

Türkiye'de havacılık ve uzay teknolojileri alanında farklı isimler altında müfredatları büyük ölçüde ortak üç bölüm vardır. diğer iki bölüm;

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 20 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2010.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 22 Mayıs 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2010.
  3. http://www.itu.edu.tr/tr/Duyuru/?3ca0d1ef-f5c6-4096-beee-6bc030de82cc
  4. "Arşivlenmiş kopya". 13 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2015.
  5. http://www.itu.edu.tr/tr/Haber/?aa4c540e-0243-4e0d-b6ed-5d57c56d5a1b
  6. "Arşivlenmiş kopya". 5 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2012.
  7. http://www.itu.edu.tr/tr/haber/?d7205540-f1ca-4b8f-9b51-ddc7bd4d73c3
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.