Türkiye'deki ormanlar

Türkiye'deki ormanlar; Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Orman Bakanlığı'nın sorumluluğu altındadır. Türkiye'nin sahip olduğu doğal şartlar altında %75'i ormanlarla kaplı olması gerekirken bu oran % 27,6'dır[1]. Ormanların çoğunluğu devlete aittir, özele ait ormanlar %0,1 oranındadır (18.000 ha).

İklim ve ormanlar

Türkiye'de ormanların az olmasının nedenleri:

  1. Türkiye'nin eski bir yerleşim alanı olması nedeniyle savaşlar ve göçler sırasında ormanların tahrip edilmesi.
  2. Tarla açmak, hayvan otlatmak ve odun ihtiyacını karşılamak için ormanların tahrip edilmesi.
  3. Orman yangınları.

Türkiye, sıcaklık ve yağış şartları bakımından orman yetişmesine genel olarak elverişlidir. Fakat uzun yıllardan beri ormanlarımızın tahrip edilmesi sonucunda bugün orman alanlarımız ülke yüz ölçümünün sadece % 27,6′lik kısmını kaplamaktadır.

Türkiye'de orman dağılışında en önemli faktör yağış ve nemdir. Yağış miktarı ile orman dağılımı arasında çok sıkı bir ilişki vardır. Karadeniz Bölgesi‘nde yağışın fazla olmasından dolayı ormanlar çok iken Güneydoğu ve İç Anadolu bölgelerinde kuraklıktan dolayı ormanlar çok az yer kaplar.

21 milyon hektarlık orman arazisinin; %79,6'sı koruluk, %20,4'ü koruluk/baltalık durumundadır.[2]

Orman ürünleri sektörü

Türkiye ormanlarının %50,1'i verimli, %49,9'u verimsiz ormanlardır. Ormanların %50'si iğne yapraklı, %50'si geniş yapraklı ağaçlardan oluşur. Türkiye'de ormanlardan orman ve ağaç sanayi ile ekonomik olarak yararlanılır. 2010 yılı orman ürünleri ihracatı 3,15 milyar $'dır. 2000 yılında 11 milyon $, 2010 yılında 14,9 milyon $ ihracat yapan kereste sektörü, 2010 'da 132,3 milyon $ ithalat yapmıştır[3].

Türkiye'deki istihdam oranlarına göre mobilya bölgeleri; İstanbul, Ankara, Bursa, Kayseri, İzmir ve Adana nemli üretim alanlarıdır. Ayrıca; Bolu, Eskişehir, Sakarya, Zonguldak, Trabzon Balıkesir, Antalya, Isparta, Burdur mobilya üretilen diğer alanlardır.

Ormanların dağılışı
Türkiye ormanlarının bölgelere dağılışı[4]

Karadeniz Bölgesi’nde alçak ve nemli yerlerde kayın, gürgen, kestane, ıhlamur gibi geniş yapraklı ormanlar yaygınken, yüksek kesimlerde ladin, köknar ve karaçam ormanları bulunur.

Akdeniz Bölgesi, Güney Marmara ve Kıyı Ege’nin Akdeniz iklimi görülen yerlerinde makiler ve kızılçam ormanları yaygındır. Yüksek kesimlerde ise karaçam ormanları geniş yer tutar. Mevcut ormanlarımızı koruyabilmek için:

  • Orman yangınlarını devlet ve milletçe önleyebileceğimiz tedbirler almak,
  • Ormanlara zarar veren hayvanları bu çevreden uzaklaştırmak,
  • Yanan ve kaçak kesilen ağaçların yerine yeni ağaçlar dikmek,
  • Yakıt olarak odun kullanımını terk etmek,
  • Yerleşim alanları çevresinde ağaçlandırma yapmak gerekir.

Çeşitli nedenlerle ortaya çıkan orman yangınlarını önleyebilmek için;

  • Orman yörelerinde güçlü bir yangın söndürme teşkilatı kurmak,
  • Ormanlarda şeritler halinde boşluklar bırakmak,
  • Orman içlerinde yol şebekesi kurmak,
  • Karışık ağaçları bir araya dikmek,
  • Orman alanlarında gözetleme kuleleri yapmak ve özel haberleşme teşkilatı kurmak gereklidir.

Türkiye'de azdan-çoğa doğru en fazla yayılış gösteren ağaç türleri şunlardır[2]: Okaliptüs(%0,01), kavak (%0,03), dişbudak (%0,04), ıhlamur(%0,05), gürgen(%0,10), fıstık çamı(%0,40), kestane (%0,50), kızılağaç (%0,70), ladin (%1,60), sedir (%2,10), ardıç (%2,70), köknar (%3,10), sarıçam (%6,80), kayın (%9,0), karaçam (%21,60), meşe türleri (%23,80) ve en çok kızılçam görülür (%27-5,9 milyon ha).

Ülkenin orman varlığı yavaş da olsa artmaktadır. Türkiye'de 1963-1972 yılları arasında 20.199.296 hektar (26.1) orman alanı varken, 2012'de 21.678.134 hektara (%27,6) ulaşmıştır. Kırk yılda 1,5 milyon hektar artış gerçekleşmiştir. Ormanların %59'u (12,7 milyon hektar) saf orman, %41'i (%9 milyon hektar) karışık ormandır[2].

  • Coğrafi Bölgelere Göre Ormanlık Alan Dağılımları (Hektar)
    (2005 yılı verilerine göre)
SıraCoğrafi BölgeNormal OrmanBozuk OrmanGenel ToplamGenel Orman Alanına Oranı
1Karadeniz Bölgesi3.066.831,71.959.128,15.025.959,8%24
2Marmara Bölgesi2.011.421,31.018.320,43.029.741,7%14
3Ege Bölgesi1.830.740,01.921.461,63.752.201,6%18
4Akdeniz Bölgesi1.979.362,52.120.719,44.100.081,9%19
5İç Anadolu Bölgesi888.815,01.456.487,02.345.302,0%11
6Doğu Anadolu Bölgesi513.882,01.127.949,91.641.831,9%8
7Güneydoğu Anadolu Bölgesi330.168,0963.459,51.293.627,5%6

Ormanlardan Yararlanma

Türkiye’nin en önemli doğal zenginliklerinden biri de ormanlardır. Orman, başta odun ham maddesi olmak üzere değişik ürünler ve hizmet üretilerek fayda sağlayan, kendi içinde bir takım dengeleri olan, canlı dinamik ve yenilenebilir bir doğal kaynaktır. Bu bağlamda ormanlar başta ham madde olmak üzere, toprak, meralar, orman içi suları, yaban hayvanları ve bitkilerden oluşan kaynaklardır.

Ormanların faydaları;

  • a)Su rejimini düzenler.
  • b)Toprağı erozyondan korur.
  • c)Havadaki doğal dengeyi sağlar.
  • d)Doğayı korur ve güzelleştirir.
  • e)Yaban hayatına ev sahipliği yapar.
  • f)Birçok ürünün elde edilmesine imkân sağlar.

Ormanlardan; tomruk, parke, mobilya, kâğıt, sunta gibi asıl ürünler, reçine, sığla yağı, çam kozalağı, ıhlamur, keçi boynuzu, defne gibi yan ürünler elde edilir.

Yapılan hesaplamaya göre Türkiye ormanları 2012 yılı için 1,6 milyar ton karbon tutmuş, 38,7 milyon ton Oksijen üretmiştir[2].

Dış bağlantılar

Kaynakça
  1. "Türkiye'de Doğal Çevre". tukcev.org.tr. 17 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
  2. "Türkiye orman Varlığı" (PDF). Orman Genel Müdürlüğü. 2014. 23 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
  3. "ORMAN ve ORMAN ÜRÜNLERİ SEKTÖR RAPORU" (PDF). Batı Akdeniz Kalkınma Ajansı. 2012. 30 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
  4. "ORMAN NEDİR ?" (PDF). itugvo.k12.tr. Erişim tarihi: 14 Kasım 2015.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.