Theresienstadt
Theresienstadt; II. Dünya Savaşı'ndaki Nazi getto-toplama kampıdır. Günümüzde Çek Cumhuriyeti sınırları içinde olan Terezin kentinde Gestapo tarafından kuruldu. 24 Kasım 1941'den 9 Mayıs 1945'e kadar açık kaldı.
Tarih
Şehir 1780 ve 1790 yılları arasında, Avusturya İmparatoru Joseph'in emiryle Bohemya'nın kuzeybatı bölgesinde istihkam olarak inşa edildi.
Adını 1740-1780 yılları arasında hüküm sürmüş imparatorun annesi olan Maria Theresa'dan alan şehir, özellikle 19. yüzyılda askeri ve siyasi tutukluların yerleştirilmesi için kullanıldı.
Şehir, 1914'ten 1918'e kadar çok önemli ünlü mahkûmları misafir etti. Bunlardan biri Avusturya Arşidükü Franz Ferdinand ve eşine suikast düzenleyen Gavrilo Princip idi. Princip, 28 Nisan 1918'de verem hastalığından ötürü hücresinde öldü.
10 Haziran 1940'ta şehri ele geçiren Gestapo hemen bir hapishane inşa etti. 24 Kasım 1941'de şehir gettoya dönüştürüldü. Naziler tarafından bir Yahudi yerleşimi olarak tanıtılmasına rağmen aslında burası bir toplama kampıydı. Aynı zamanda Auschwitz'e götürülen Yahudiler için bir geçiş noktasıydı.
1941'de kampın kumandanlığına SS-Yüzbaşı Dr.Siegfried Seidl getirildi. Siedl toplama kampının inşası için aileleriyle birlikte buraya yerleşmelerine izin verme vaadi ile çalıştırdığı 342 Yahudiyi, 1943'te Auschwitz-Birkenau'ya gönderdi. Bu Yahudiler aileleriyle beraber Auschwitz'e vardıkları anda zehirli gazla öldürüldüler.
Kamp kuruluşundan sonra özellikle Çekoslovakya'dan getirilen Yahudiler için bir merkez oldu. 1942 sonbaharında Yahudi olmayan 7,000 Çek, Naziler tarafından şehirden çıkarıldı. Böylece şehirdeki Yahudiler daha kolay bulunabilecekti.
Theresienstadt'ta şartlar çok zordu ve soykırımda ölen 80,000 Çek Yahudinin birçoğu burada yaşamını yitirdi. 7,000 kişinin yaşadığı yere 50,000'in üstünde Yahudi getirilmişti. Yiyecek kıtlığı yaşanıyordu ve bu yüzden 1942'de yaklaşık 16,000 kişi öldü. Ölenlerden biri de Sigmund Freud'un kızkardeşi olan Esther Adolphine idi. Kampta ilaç ve tütün bulundurmak kesinlikle yasaktı ve cezası ağır işçilik veya ölümdü. Bekar erkek ve kadınları görüşmesi veya cinsel ilişkiye girmesi Almanların iznine bağlıydı. Ancak evli çiftler birlikte kalabiliyordu.
Farklı yaşam koşulları
1945 baharında Gestapo, önemli kişiler olarak sınıflandırdığı kamp sakinlerinden bir kısmını diğerlerinden ayırdı. Daha sonra bu 150-200 kişilik gruba, karı-koca kalabilmeleri için iki kişilik odalar verildi. Bu kişiler kampı sözde yöneten Yahudi konseyinin üyeleriydiler. Diğer Yahudiler üzerinde söz sahibi olan bu grup sıklıka kollanıyor ve korunuyordu.