Ur Çor Kağan

Ur Çor Kağan, An͡gçı Kağan, Ay Çor[1] veya Ur Beg[2], babası Külüg Bilge'nin kısa süreli saltanatından sonra 790'da Uygur Kağanlığı tahtına çıkan Uygur-Türk kağanı. 790-795 arasında Uygur Kağanlığı'nı yönetmiştir. Kağanlığı boyunca küçük yaşı nedeniyle devlete aygucı İl Ögesi Inançu Bilge hâkim olmuş, Ur Çor'u himayesine almıştır.[3]

Ur Çor Kağan
Uygur Kağanı
Hüküm süresi Uygur Kağanlığı: 790—795
Önce gelen Külüg Bilge Kağan
Sonra gelen Kutluk Bilge Kağan
Tam ismi
Kutlug Bilge Kağan
Ölüm 795

Kağanlık dönemi

Tun Baga Tarkan'ın ölümünden sonra yerine oğlu Külüg Bilge Kağan geçtiyse de onun kağanlığı kısa sürdü. 790'da Külüg Bilge'nin zehirlenerek öldürülmesiyle, onun yerine kardeşi kendini yeni Uygur kağanı ilan etti. Bunun üzerine toplanan Toygun bu ilanı geçersiz sayarak, Abakan yakınlarında bulunan kitabelerde adı "Ur Beg" olarak geçen Ur Çor'u kağan ilan etti.[2] Ur Çor'un kağanlığını ilan edebilmesini sağlayan kişi Uygurların ünlü komutanı İl Ögesi Inançu Bilge'ydi. Devletin uzun süredir aygucılığını üstlenen bu kumandan, Tibetliler üzerine yaptığı seferden döndükten sonra henüz yaşı çok küçük olan Ur Çor'u himayesine aldı.[3] Genç yaştaki kağan, Inançu sayesinde ülkeyi beş yıl boyunca yönetti. Bu dönemde, Uygur orduları Kırgızlar ve Tibetlilere karşı büyük yenilgiler alarak, önemli bir itibar kaybı yaşadı. Ur Çor, 795'te ölünce yerine Yaglakar uruğundan olmasa da Yaglakar unvanını kullanan Ediz uruğundan Kutluk Bilge geçti.[1]

Ur Beg Yazıtı

Genç yaşta tahta çıkan Ur Çor, kendi saltanatının koruyuculuğunu üstlenen İl Ögesi Inançu Bilge adına Abakan civarındaki Açura köyünde bu yazıtı diktirmiştir. Yazıtta, İnançu Bilge'nin erdeminden, kazandığı ganimetleri kendisine tabî olan kişilere dağıtmasından ve devlete olan sadakatinden övgüyle bahsedilmektedir.[3] Ayrıca yazıtta, Ur Çor'un kendisi hakkında da bilgiler vardır. Yazıtın dikildiği zaman diliminde Ur Çor'un henüz 17 yaşında olduğu görülmektedir.[4]

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Alyılmaz, Cengiz (2013), Karı Çor Tigin Yazıtı, Atatürk Kültür Merkezi dergisi, 36. sayı, s. 7.
  2. Atatürk Kültür Merkezi dergisi, 36. sayı, s. 932.
  3. Gömeç, Saadettin, İl Ögesi İnançu Bilge 15 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Orkun Dergisi, S. 85.
  4. Sümer, Faruk (1999), Türk Devletleri Tarihinde Şahıs Adları I, Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, s. 40.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.