Uygur Latin yazısı

Uygur Latin Yazısı, (ULY) (Yeni Uygur Türkçesi: Uygur Latin Yëziqi) Uygur dilinin latin harfleri yardımıyla yazımıdır.

Oluşum

ULY tasarımı Şincan Üniversitesi (XJU) (Çince: basit: 新疆大学; geleneksel: 新疆大學) tarafından Urumçi'de 2000 yılının Kasım ayında başlatılmış, bu amaçla beş toplantı en sonuncusu 2001 yılının Temmuz ayında yapılmış, böylece Uygur Latin Alfabesi oluşturulmuştur.

Uygur Latin Yëziqi

A a, B b, Ch ch, D d, E e, Ë ë, F f, G g, Gh gh, H h, I i, J j, K k, L l, M m, N n, Ng ng, O o, Ö ö, P p, Q q, R r, S s, Sh sh, T t, U u, Ü ü, W w, X x, Y y, Z z, (Zh zh)

İmlâ Karşılaştırması

sıra	Ereb Yëziqi (UEY)	Latin Yëziqi (ULY)	Kiril Yëziqi (UKY)	Pinyin Yëziqi (UPNY)	IPA
01	ا/ئا	A a	А а	A a	/a/
02	ە/ئە	E e	Ә ә	Ə ə	/æ/
03	ب	B b	Б б	B b	/b/
04	پ	P p	П п	P p	/p/
05	ت	T t	Т т	T t	/t/
06	ج	J j	Җ җ	J j	/ʤ/
07	چ	Ch ch	Ч ч	Q q	/ʧ/
08	خ	X x	Х х	H h	/x/
09	د	D d	Д д	D d	/d/
10	ر	R r	Р р	R r	/r/
11	ز	Z z	З з	Z z	/z/
12	ژ	Zh zh	Ж ж	Ⱬ ⱬ	/ʒ/
13	س	S s	С с	S s	/s/
14	ش	Sh sh	Ш ш	X x	/ʃ/
15	غ	Gh gh	Ғ ғ	Ƣ ƣ	/ʁ/
16	ف	F f	Ф ф	F f	/f/
17	ق	Q q	Қ қ	Ⱪ ⱪ	/q/
18	ك	K k	К к	K k	/k/
19	گ	G g	Г г	G g	/g/
20	ڭ	Ng ng	Ң ң	Ng ng	/ŋ/
21	ل	L l	Л л	L l	/l/
22	م	M m	М м	M m	/m/
23	ن	N n	Н н	N n	/n/
24	ھ	H h	Һ һ	Ⱨ ⱨ	/h/
25	و/ئو	O o	О о	O o	/o/
26	ۇ/ئۇ	U u	У у	U u	/u/
27	ۆ/ئۆ	Ö ö	Ө ө	Ɵ ɵ	/ø/
28	ۈ/ئۈ	Ü ü	Ү ү	Ü ü	/y/
29	ۋ	W w	Вв	W w/V v	/w,v/
30	ې/ئې	Ë ë	Е е	E e	/e/
31	ى/ئى	I i	И и	I i	/i,ɨ/
32	ي	Y y	Й й	Y y	/j/

Alfabeler

Ereb Yëziqi	Latin Yëziqi	Örnekler	Türkçe karşılığı
ئې	Ë ë	ëyiq, ëshek, ëkran, ëriq, ëghir, ëlipbe	ayı, eşek, ekran, erik, ağır, alfabe
ې	E e	enjür, esker, eynek, endüwe, etirgül, ejdiha	incir, asker, ayna, mala, güzel kokulu gül, ejderha
د	D d	dap, dutar, depterler, dolqun, derya, doxtur	tef, dutar, defterler, dalga, nehir, doktor
چ	Ch ch	chapan, chaqpelek, chayan, chay, chöje, chashqanlar	kaban, çarkıfelek (yel değirmeni), çayan, çay, dalga, civci, fareler
ب	B b	bëliq, bir, besh, böre, bowaq, bürküt	balık, bir, beş, kurt, bebek, kartal
ئا	A a	alma, at, achquch, alte, arslan, ara	elma, at, anahtar, altı, kedi, ara (mesafe)
ج	J j	jin, jurnallar, jiger, jadiger, jip, jeynek	cin, dergiler, ciğer, cadı, jip, dirsek
ئې	I i	it, iger, iz, ikki, iskilit, ishik	köpek (it), eğer (at), iz (ayak), iki, iskelet, eşik

Örnek Metin

İnsan Hakları Evrensel Bildirisi (1. maddesi) değişik alfabelerle Uygur yazım örnekleri

Kona Yëziq	ھەممە ئادەم تۇغۇلۇشىدىنلا ئەركىن، ئىززەت-ھۆرمەت ۋە ھوقۇقتا بابباراۋەر بولۇپ تۇغۇلغان. ئۇلار ئەقىلگە ۋە ۋىجدانغا ئىگە ھەمدە بىر-بىرىگە قېرىنداشلىق مۇناسىۋىتىگە خاس روھ بىلەن مۇئامىلە قىلىشى كېرەك.
Yengi Yeziⱪ	Ⱨəmmə adəm tuƣuluxidinla ərkin, izzət-ⱨɵrmət wə ⱨoⱪuⱪta babbarawər bolup tuƣulƣan. Ular əⱪilgə wə wijdanƣa igə ⱨəmdə bir-birigə ⱪerindaxliⱪ munasiwitigə has roⱨ bilən mu’amilə ⱪilixi kerək.
kiril Yëziqi	Һәммә адәм туғулушидинла әркин, иззәт-һөрмәт вә һоқуқта баббаравәр болуп туғулған. Улар әқилгә вә виҗданға игә һәмдә бир-биригә қериндашлиқ мунасивитигә хас роһ билән муамилә қилиши керәк.
Latin Yëziqi	Hemme adem tughulushidinla erkin, izzet-hörmet we hoquqta babbarawer bolup tughulghan. Ular eqilge we wijdan'gha ige hem de bir-birige qërindashliq munasiwitige xas roh bilen muamile qilishi kërek.
Türkçe Uygur	Hemme adem tuğuluşidinla erkin, izzet-hörmet ve hoquqta babbaraver bolup tuğulğan. Ular eqilge ve vicdanğa ige hem de bir-birige qérindaşliq munasivitige xas roh bilen muamile qilişi kérek.

Notlar

Kaynakça

• Waris A. Janbaz，An Introduction to LSU (İngilizce)

Ayrıca bakınız

• Ortak Türkçe Alfabesi