Urumçi
Urumçi, (Uygur Arap yazısı: ئۈرۈمچی; Uygur Latin yazısı: Ürümchi; Basitleştirilmiş Çince: 乌鲁木齐; Geleneksel Çince: 烏魯木齊; pinyin: Wūlǔmùqí), Çin'in kuzeybatısında yer alan, Doğu Türkistan adıyla da bilinen Sincan Uygur Özerk Bölgesi'nin başkentidir. 2,5 milyon nüfuslu bir şehir olup 10.989 km²lik bir alan kaplar. Mançu İmparatorluğu 1884 yılında, Doğu Türkistan istilasını gerçekleştirdiğinde şehre Çince 迪化 (Dihua) adını vermişlerdi. 1955 yılında, daha öncelerden eyalet statüsündeki Doğu Türkistan'ın, Sincan Uygur Özerk Bölgesi olması ile birlikte, başkentin adı da tekrar Urumçi olmuştur. Çin'in batıya açılan en önemli güzergâhlarındandır. Demiryolu taşımacılığında önemli bir geçittir.
| Urumçi ئۈرۈمچی , Ürümchi, 乌鲁木齐 | |
|---|---|
 | |
| Ülke |
 Çin |
| Özerk bölge | Sincan Uygur Özerk Bölgesi |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 10,989 km² (4,242 mil²) |
| Rakım | 866 m (2.841 ft) |
| Nüfus (2010) | |
| • Toplam | 3,112,559[1] |
| Zaman dilimi | +8 |
| • Yaz (YSU) | UTC |
| Posta kodu |
830000[2] |
| Alan kodu | 0991 |
.png.webp)
Tarih
Şehre verilen diğer isimler şöyledir: Wu-lu-mu-ch'i, Dikhua, Urumtsi, Urumutsi, Urumptsi, Ti-hua-shih, Tihwafu, Wu-lu-mu-ch'i-shih, Tikhua, Urumtschi, Tikhva, Ouroumtchi, Urumqi Shi, Wurumch'ih, Ürümqi, Ti-hua-hsien, Ti-hua-ch'eng, Ti-hua, Ürümqi Shi, Tihwa, Urunchi ve Urumchi.[3]
Urumçi'den İpek Yolu geçmiştir. İlk Türk medeniyetlerinin yaşadığı bir şehir olan Urumçi, geçmişten günümüze çok köklü bir tarih taşımaktadır. Özellikle Urumçi'den çok fazla düşünür ve evliya çıkmıştır. Bu düşünürlerin müellif eserleri günümüzde çevirileri ile hâlen okunmaktadır. Kentte yaşayan halkın büyük çoğunluğu geçmişten bu yana devam eden Türk-Müslüman nüfusun devamıdır.
İdari bölümler
Urumçi 7 belde ve 1 ilçe olmak üzere 8 idari bölüme ayrılmıştır:
.png.webp) |
Bölümler | Nüfus | Yüzölçüm | ||
|---|---|---|---|---|---|
| İsim | Çince | Uygurca | 2002 itibarı ile | km² | |
| ■ Yenişehir | 新市区 | يېڭىشەھەر رايونى | 360,000 | 142 | |
| ■ Şuymogu | 水磨沟区 | بۇلاقتاغ رايونى | 150,000 | 91 | |
| ■ Tanrı Dağı | 天山区 | تەڭرىتاغ رايونى | 450,000 | 171 | |
| ■ Saybağ | 沙依巴克区 | سايباغ رايونى | 440,000 | 422 | |
| Urumçi Çevre ve Kırsal Kesim | |||||
| ■ Mitung | 米东区 | كۆكتاغ رايونى | 100,000 | 244 | |
| ■ Tudun Haba | 头屯河区 | تۇدۇڭخابا رايونى | 130,000 | 276 | |
| ■ Tapançeng | 达坂城区 | داۋانچىڭ رايونى | 40,000 | 5,042 | |
| ■ Urumçi | 烏魯木齊县 | ئۈرۈمچى ناھىيىسى | 80,000 | 4,601 | |
Etnik yapısı
Urumçi'nin etnik yapısı aşağıdaki gibidir;
| Etnik grup | 2000[4] | 2010[1][5] | ||
|---|---|---|---|---|
| Nüfus | % | Nüfus | % | |
| Han Çinlisi | 1.567.562 | 75,30 | 2.331.654 | 74,91 |
| Uygur | 266.342 | 12,79 | 387.878 | 12,46 |
| Hui | 167.148 | 8,03 | 280.186 | 9,00 |
| Kazak | 48.772 | 2,34 | 68.076 | 2,19 |
| Mançu | 7.682 | 0,37 | 8.541 | 0,27 |
| Moğol | 7.252 | 0,35 | 10.454 | 0,34 |
| Sibo | 3.674 | 0,18 | 4.820 | 0,15 |
| Rus | 2.603 | 0,13 | 3.010 | 0,10 |
| Tu | 1.613 | 0,08 | 2.869 | 0,09 |
| Kırgız | 1.436 | 0,07 | 2.207 | 0,07 |
| Özbek | 1.406 | 0,07 | 1.581 | 0,05 |
| Zhuang | 878 | 0,04 | ||
| Tatar | 767 | 0,04 | ||
| Tibetli | 665 | 0,03 | ||
| Donşian | 621 | 0,03 | 2.333 | 0,07 |
| Miao | 620 | 0,03 | ||
| Koreli | 588 | 0,03 | ||
| Diğer | 2.205 | 0,09 | 8.950 | 0,29 |
| Toplam | 2.081.834 | 3.112.559 | ||
İklim
Karasal iklim kuşağında bulunan Urumçi`de yazlar sıcak ve kuru,kışlar ise çok yağmurludur. Step ikliminin görüldüğü Urumçi'de yazları sıcak ve kuru geçmekte Temmuz ayında ortalama sıcaklık 24 °C olmakta, kışları soğuk ve nemli bir hava hakim olup Ocak ayında ortalama sıcaklık -16 °C 'dir. Yıllık ortalama sıcaklık 5.4 °C, yağış ise 273 mm olmaktadır.
Ulaşım
Urumçi`nin 17 km kuzeybatısında havaalanı vardır (Urumqi International Airport/Urc). Şehrin Çin'e Tren bağlantıları var. Urumçi`nin 3 tane Otogarı vardır: Northern Suburb Passenger Transport Station, Southern Suburb Passenger Transport Station, Nianzigou Passenger Transport Station.
Ekonomi
1982 yılında Sincan Üretim ve İnşaat Kolordusu (XPCC Çince: basit 新疆生产建设兵团; geleneksel 新疆生產建設兵團; Pinyin: Xīnjiāng Shēngchǎn Jiànshè Bīngtuán), denilen onikinci tarımsal bölümü Urumçi'de kurulmuştur ve buradan yönetilir.
Eğitim
Urumçi'de, birçok eğitimle ilgili kampüsü vardır.
Üniversiteler
- Sincan Üniversitesi (新疆大学)
- Sincan Tıp Üniversitesi (新疆医科大学)
- Sincan Normal Üniversitesi (新疆师范大学)
- Sincan Ziraat Üniversitesi (新疆农业大学)
- Sincan Sanat Enstitüsü (新疆艺术学院)
- Sincan Maliye & İktisat Üniversitesi (新疆财经大学)
Yüksek okullar
- Urumçi No.1 Yüksek Okulu (乌鲁木齐市第一中学)
- Sincan Deneysel Yüksek Okulu (新疆实验中学)
- Sincan Üretim ve İnşaat kolordu No.2 Yüksek Okulu (新疆生产建设兵团第二中学)
- Urumçi Yüksek Okulu (乌鲁木齐市高级中学)
Notlar
- Xinjiang Uygur otonomous Region People's Government Census Leaders' Office (Ağustos 2012). 《新疆维吾尔自治区2010年人口普查资料》 (Çince). China Statistics Print. ISBN 978-7-5037-6516-2.
- Area Code and Postal Code in Xinjiang Uygur Autonomous Region 28 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi (İngilizce)
- Urumqi, China Page 8 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- 2000年人口普查中国民族人口资料. Çince: 民族出版社. 2003. ISBN 978-7-105-05425-1.
- Stanley W. Toops (Ağustos 2012). Susan M. Walcott, Corey Johnson (Edl.). Eurasian Corridors of Interconnection: From the South China to the Caspian Sea. Routledge. ss. 65-66. ISBN 978-1135078751.
Dış bağlantılar
- Urumçi Gümrük (Çince)
- Urumçi Turizm Bürosu 13 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Çince)
- Urumçi Turizm Bürosu (Çince)
Çin'deki eyalet başkentleri | ||
|---|---|---|
| | |
 Çin Portali | ||