Yaratılışçılık

Yaratılışçılık, insanlığın, yaşamın ve evrenin, varlığı önceden kabul edilmiş doğaüstü bir güç tarafından yoktan meydana getirildiği inancı.[1] Yaratıcı güç tarih boyunca çok çeşitli şekillerde isimlendirilmiştir.

Ayrıca bakınız: Yeni yaratılışçılık

Yaratılışçılık terimi "tanrıcı evrim" inancındaki yaratılışçılık kavramı ile karışıklık yaşanmaması için zaman zaman dini yaratılış veya kitabi yaratılış olarak da ifade edilir [1]. Bu madde kapsamında yaratılış kelimesi "belli bir doğaüstü eylem sonucu yaratılış"ı ifade etmek için kullanılacaktır.

Yaratılış inancının tarihsel gelişimi

Paganizm dönemindeki çok sayıda tanrı yaratılışa göre küçük sayılabilecek yağmur, fırtına, bereket, koruma vb. işlerin tanrısı iken, tek tanrılı dinlere geçiş ile birlikte bütün insanüstü olaylar tek bir Tanrı'da toplanmış[2] ve yaratma bu Tanrının en büyük ve eşsiz icraatı olmuştur. (Görsel, Tanrının tarihi 27 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.)

Yaratılış inancı her toplumda görülebilen geleneksel bir görüş olmakla beraber, bu inancın günümüz dünyasında görüldüğü şekliyle, Kitab-ı Mukaddes ve Kur'an anlatılarına da kaynaklık eden ilk örneklerine Sümer efsanelerinde rastlanır. Evren büyük bir su üzerinde iken içinden bir dağ çıkar, yer ve gök birbirinden ayrılır vs.[2] Adapa efsanesi insanın yaratılış inancı konusunda dikkat çekici bir metindir.

Evren'in ve insanın Yehova, Tanrı veya Allah tarafından yaratılışından Tanah'ta, Eski Ahit'te ve Kur'an'da bahsedilir. Eski Ahit hemen hemen Tanah'la aynı olduğu için Hristiyanlık ve Musevilikte yaratılış kavramı aynıdır. Tanah ve Eski Ahit'te yaratılıştan "Tekvin" (Yaratılış) kısmında bahsedilir [3] İbrani takvimi Tanah'a göre dünyanın yaratılış yılı olan 2017'ye göre 5777 yıl önce başlar.

Yeni yaratılış inançlarında, Sümer orijinli, Zerdüşt, Yahudi ve İslam kaynaklarına da değişerek geçmiş olan dini metinlerdeki 7000 yıl önce, Dünya merkezli evrenin 6 günde yaratılması, çamurdan Adem'in, O'nun kaburga kemiğinden de Havva'nın yaratılması gibi imgeler yorumlanır veya mecazi ifadeler olarak algılanır. Bu bağlamda yaratılışçılığın tıpkı dinler gibi her dönemde yeniden tasarlandığını söylemek mümkündür. Bu modelde biyolojik evrim'in reddi ve evrenin varoluş teorileri arasından bigbang teorisinin tek ve bilimsel gerçek gibi kabul edilmesi belirleyicidir.

Yaratılış ve kıyametin tarihi

Dünya ve üzerinde yaşayan insan dahil canlıların yaratılması birçok dini inançta farklı olaylar değildir ve eş zamanlı yaratılışlardır. Zaman için değişik tarihler verilir. MÖ 3761, 4004, 4100, 4119, 5044 gibi. Yaratılış üzerinden 1654 yıl geçtiğinde Tanrı insanları sapıttıkları gerekçesiyle Nuh tufanı ile cezalandırır.[4]

Bazı hadislere göre Dünyanın (insanlığın) toplam ömrü 7 bin yıldır ve Muhammed’in zamanına kadar bunun 5.600 yılı geçmiştir:

  • Enes b. Malik'ten, "Resulullah buyurdu: Dünyanın ömrü, ahiret günlerinde yedi gündür. Allah-u Teala buyurdu ki: Rabbin katında bir gün sizin saydıklarınızdan bin yıl gibidir. Kim bir din kardeşinin Allah yolunda bir ihtiyacını görürse, Allah Teala onun için gündüzlerini oruçla, gecelerini de ibadetle geçirmişcesine şu dünyanın yedi bin yıllık ömrü müddetince sevap yazar."[5]
  • Dakkak b. Zeyd-ü Cüheni'den rivayet ettiler: "Ben gördüğüm bir rüyayı Resulullah'a anlattım. Bu rüyada Peygamber yedi basamaklı bir minberin en üst basamağında idi: O buyurdu ki, Yedi basamaklı gördüğün minber şu dünyanın ömrü olan yedi bin senedir. Ben de O'nun son bininde olacağım." [6]
  • Ahmet İbni Hanbel ilel'inde nakletti: "Dünyadan beş bin altı yüz yıl geçmiştir".[7]
  • Bu ümmetin ömrü bin (1000) seneyi geçecek fakat bin beş yüz (1500) seneyi aşmayacaktır.[8] "Benim ümmetimin ömrü 1500 seneyi pek geçmeyecek."[9][10][11]

Yaratılış fikrini savunan akımlar
Olasılıkla Darwin'e bakışı özetleyen, yaratılışçılık taraftarlarının çok sık kullandığı, 1871'de Hornet (Eşekarısı) dergisinde yayımlanmış bir karikatür, Darwin'i maymun vücuduyla resmediyor.

Yaratılış kavramının en sıkı ilişki içerisinde olduğu Hristiyanlık kolu Köktenci Hristiyanlıktır. Bu kolda Tekvin'in yaşam türlerinin ortaya çıkışı hakkında mutlak gerçekleri yansıttığı görüşü hakimdir; daha kitap temelli inançlarda ek olarak evrenin ve dünyanın yaşının da yansıtıldığına inanılır. Bu görüş kiliselerde yaygın olan daha mecazî tanrıbilimsel yorumlarla karşıtlık içindedir. "Yaratılışçılık" çoğu zaman eğitim gibi konularda tanrıcı dünya görüşünün baskın çıkması için yürütülen dinî, siyasi veya toplumsal bir girişimi anarken kullanılır.

Yaratılışçılık ile çelişen kuramlar

Dinsel yaratılışçı görüşlere sahip kişiler dinî metinlerle uyuşmayan bilimsel kuramları reddeder. Evrim, insanın evrimi ve ortak ata kuramları, kimi gruplar tarafından aksi iddia edilse de[12], bütün Semavi dinlerdeki yaratılış hikâyeleri ile çelişir. Hristiyan yaratılışçılar tarafından reddedilen diğer kuramlar, üzerinde bilimsel görüşbirliği olan, Dünya'nın jeolojik tarihi, Mendel genetiği, güneş sisteminin oluşumu ve evrenin kökeni gibi kuramlarıdır.[13][14][15][16]

Ayrıca insanın tarihsel gelişimini inceleyen antropoloji de yaratılışçılık inançlarındaki Adem, Havva, Nuh gibi figürlerin orijinlerini açıklayıcı çalışmalarla, dini metinlerdeki bu figürlerin insan kültürlerinde ortaya çıkış süreçlerine ışık tutmuştur.

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. Hayward 1998, s. 11
  2. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Temmuz 2012.
  3. Numbers 1992, s. xi, 299, Abusing Science: The Case Against Creationism by Philip Kitcher
  4. "Arşivlenmiş kopya". 3 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mart 2017.
  5. Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan Fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir Zaman, s. 88
  6. Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir Zaman, s. 89
  7. Ali B. Hüsameddin el-Muttaki, Kitab-ül Burhan Fi Alamet-il Mehdiyy-il Ahir zaman, s. 89
  8. Celaleddin Suyuti'-El-Keşfu Fi Mücazeveti Hazin el-Ümmeti El Elfe Ellezi Dellet Aleyh el-Asar; Muhammed B. Resul Al-Hüseyni El Berzenci, Kıyamet Alametleri Pamuk Yayınları, s. 299
  9. Suyuti, el-keşfu an mücavezeti hazihil ümmeti el-elfu, el-havi lil fetavi, Suyuti. 2/248
  10. Ruhul beyan. Bursevi. (arapça) 4/262
  11. Ahmed bin Hanbel, Kitâbu’l-ilel, s. 89
  12. "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 20 Ekim 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2020.
  13. "Arşivlenmiş kopya". 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2007.
  14. National Association of Biology Teachers Statement on Teaching Evolution 27 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  15. IAP Statement on the Teaching of Evolution 27 Eylül 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Joint statement issued by the national science academies of 67 countries, including the United Kingdom's Royal Society (PDF file)
  16. From the American Association for the Advancement of Science, the world's largest general scientific society: 2006 Statement on the Teaching of Evolution 20 Ağustos 2011 tarihinde WebCite sitesinde arşivlendi (PDF file), AAAS Denounces Anti-Evolution Laws 19 Ekim 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Başvurulan yabancı kaynaklar
  • Hayward, James L. (1998), The Creation/Evolution Controversy : an Annotated Bibliography , Scarecrow Press/Salem Press , sayfa= 253 , ID= ISBN 0-8108-3386-7
  • Numbers, Ronald L. (1992), Creationists: The Evolution of Scientific Creationism , yayımcı = Alfred A. Knopf, Inc., sayfa = 224 ,ID = ISBN 06741931210-679-40104-0
  • Ronald L. Numbers: The Creationists (University of California Press, 25. November 1993), 458pp, ISBN 0-520-08393-8
  • Anderson, Bernhard W. (editor) Creation in the Old Testament (ISBN 0-8006-1768-1)
  • Anderson, Bernhard W. Creation Versus Chaos: The Reinterpretation of Mythical Symbolism in the Bible (ISBN 1-59752-042-X)
  • Ian Barbour When Science Meets Religion, 2000, Harper SanFrancisco
  • Ian Barbour Religion and Science: Historical and Contemporary Issues, 1997, Harper SanFrancisco.
  • Bradshaw, Robert I., "The Early Church & the Age of the Earth"10 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  • Stephen Jay Gould Rocks of Ages: Science and Religion in the fullness of life, Ballantine Books, 1999
  • Scott, Eugenie C., 1999 (Jul/Aug). The creation/evolution continuum. Reports of the National Center for Science Education 19(4): 16-17,21-23.
  • Batten, Don "It's not science"
  • Joel R. Primack and Nancy Ellen Abrams In a Beginning...: Quantum Cosmology and Kabbalah, Tikkun, Vol. 10, No. 1, pp. 66–73
  • Aryeh Kaplan, Immortality, Resurrection, and the Age of the Universe: A Kabbalistic View, Ktav, NJ, in association with the Association of Orthodox Jewish Scientists, NY, 1993

Dış bağlantılar

Konferanslar (video)
  • 29 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Richard Dawkins, yaratılışçılık, ateizm, Türkçe altyazı
  • Akıllı tasarım'ın eleştirisi, teori-olgu, ara formlar, primat kromozomları, evrilemezlik, indirgenemez karmaşıklık vd.
  • İncredible Human Journey, Tr. Altyazılı belgesel, Dr. Alice Roberts

Yabancı Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.