Yeni Aziz Apollinare Bazilikası
Yeni Aziz Apollinare Bazilikası (Sant’Apollinare Nuovo), 35 metre uzunluğunda ve 21 metre genişliğinde, Teoderik tarafından 500lü yıllarda inşa ettirilen bir geç antik çağ bazilikasıdır. Yapıyı ilginç kılan özelliklerinden birisi Konstantinopolis'ten getirilen Prokonnesos mermeri yapımı olan sütunları ve yapı içerisindeki eşşiz mozaiklerdir.
| Sant’Apollinare Nuovo | |
|---|---|
 | |
| |
| Temel bilgiler | |
| Yer | Ravenna, İtalya |
| Koordinatlar | 44°25′0.4328″K 12°12′9.7920″D |
| İnanç | Hristiyanlık |
| Mezhep | Roma Katolikliği |
| Mimari | |
| Mimari biçim | Erken Hristiyan |
| İnşaat başlangıcı | 505 |
Mimari
Apsisteki pencereler üzerinde bulunan bir yazıt kiliseyi 6. yüzyılın ilk çeyreğine tarihler. Bugünkü yapı Teoderik'in inşa ettirdiği yapının planını büyük ölçüde takip eder ancak zemin seviyesi 16. yüzyılda orijinal seviyesinden yaklaşık 1,5 metre yükseltilmiştir. 539 yılında İmparator I. Justinianus'un görevlendirdiği Belisarius yönetimindeki Bizans ordusunun Ravenna şehrini fethetmesinin ardından Aryanizm baskı altına alınmıştır. Buna uygun olarak kurulduğu dönemde İsa Mesih'e adanmış bir aryani katedrali olarak görev yapan kilise, Bizans fethinden sonra anti aryanist Tours'lu Aziz Martin'e adanmıştır. Nihayet 856'da Aziz Apollinare'nin röliklerinin Sant'Apollinare in Classe'den buraya taşınması üzerine kilise bu kez Ravenna'lı Aziz Apollinare'ye adanmıştır ki kilise halen bu isimle anılır.
Basit bir bazilika olan Sant’Apollinare Nuovo narteks, sağında ve solunda iki yan nefi bulunan bir ana nef ve tek apsis'e sahiptir. Yapıda devşirme malzeme olarak kullanılan korint sütun başlıkları görülebilmektedir. Esas olarak Teoderik'in saray kilisesi işlevini üstlenen yapı, dini ritüellere ev sahipliği yaptığı kadar temsili politik diğer fonksiyonları da karşılamıştı. Fresklerin en alt sırasından yer alan bir mozaik de kiliseyi bir kraliyet kilisesi olarak tasvir etmektedir. Kilise içinde ana nefin üzerinde arkadlar bulunur bu nedenle ana nef gerek yan neflerden gerekse narteksten daha yüksektir.
Mozaikler
Kilisenin Apsis'inde tıpkı diğer Ravenna kiliselerinde olduğu gibi mozaik olması muhtemeldi. Ancak bir deprem sebebiyle Apsis çökmüş ve yeniden inşa edilmiştir bu nedenle Apsis'te herhangi bir mozaik süslemesi görmek mümkün değildir. Ancak ana nefin yan neflerden yüksek olduğu bölümde bulunan duvarlar mozaiklerle süslenmiştir. Burada 3 sıra halinde çeşitli mozaikler bulunur. Yapıya ışık sağlayan pencerelerin üst kısmında 13ü kuzey 13ü güney duvarında olmak üzere 26 adet kristolojik tasvir bulunur. Bu tasvirler 1,02 - 1, 21 boyu ve 1,17 - 1,38 genişliğinde ve kilise içerisinde 12 metre yükseklikten itibaren başlamaktadırlar. Bu sahnelerde temel olarak İsa'nın mucizeleri (Kuzey duvarı) ve çilesi (güney duvarı) tasvir edilmiştir. Erken hristiyan sanatı içerisinde önemli bir değere sahip olan bu tasvirler küçük sanatlar dışında anıtsal bir yapıda günümüze kadar bozulmadan ulaşan ilk tasvirlerdir.[1] Pencerelerin yanında ismen belirtilmiş peygamber, piskopos ve havari tasvirleri bulunur. Pencere kısmı ve Arkadlar arasında bulunan bölümde ise Hristiyan şehitlerinin kafilesi bulunur.
Mozaiklerle alakalı dikkat çeken bir diğer özellik İsa'nın mucize ve çilesinin tasvir edildiği sahnelerde İsa'nın kıyafetinin renginin mor olmasıdır. Mor rengi genel olarak Hristiyan sanatında sıkça imparatorluk ile ilişkilendirilen bir renktir. Bunun dışında tasvir edilen tüm sahnelerde kafasının arkasında bulunan hale bir haç işareti ile doldurulmuştur. Bu sahneleri ilginç kılan bir diğer özellik kuzey duvarında tasvir edilen İsa'nın mucizeleri sahnelerinde İsa'nın genç ve sakalsız olarak tasvir edilirken, güney duvarındaki İsa'nın çilesi sahnelerinde sakallı ve daha yaşlı biçimde tasvir edilmiş olmasıdır.
Kaynakça
- Jutta Dresken-Weiland, Die frühchristlichen Mosaiken von Ravenna: Bild und Bedeutung (Regensburg 2016)