Yumurtalık
Yumurtalık, dölyatağının iki tarafında, geniş bağlar içinde bulunan simetrik iki bezin her biri. Yumurtalık, dişi üreme hücrelerini yani yumurtaları bulunduran bir dişi üreme organıdır. Ergenlik dönemine kadar içindeki yumurtalar olgunlaşmaz. Ergenlik döneminden sonra olgunlaşan yumurtalar teker teker rahime gider. Eğer yumurtalığın ağzı tıkanmışsa, buna Kısırlık denir.
Yapısı
Yumurtalık, 3–4 cm uzunluğundadır. Dölyatağı yumurtalık bağıyla dölyatağına, yumurtalık borusu yumurtalık bağıyla Fallop borusuna bağlıdır. Karınzarından bir kılıf ile De Graff foliküllerinden oluşan yumurta yapıcı bir tabakadan meydana gelir. De Graff foliküllerinin sayısı 700.000 civarındadır. Foliküller, üzeri damarlarla kaplı katılgan dokudan bir kılıfla çevrilidir. Foliküllerin içi yetişkin kadında önce bir epitel kütlesi halindedir, sonra bunun yerini tanecikli bir zar (epitel hücreleri), etrafı epitel hücrelerinden ibaret bir kursla çevrili bir yumurta ve merkezi bir sıvı alır.
Çalışması
Yumurtalığın çalışması iki yönlüdür. Yumurtalık bir yandan De Graff folikülünün olgunlaşıp çatlamasıyla zaman zaman bir yumurta bırakır (yumurtlama), diğer yandan folikülin ve lütein denilen iki hormon salgılar (dişilik hormonu). Folikülin doğrudan doğruya folikül tarafından salgılanır. Folikülün çatlamasıyla birlikte hormon miktarı birden çoğalır. ve yumurtlama meydana gelir. Lütein (progesteron) yumurtalığın "sarı cisim" denen De Graff folikülünün nedbesi tarafından salgılanır.
Yumurtalık urları
Yumurtalıklarda, katı ve sulu tehlikesiz urlarla birlikte habis urlar da görülebilir. Bazı urların iç salgılara etkisi olabilir. Genellikle bir salpenjite bağlı iltihaplar meydana gelebilir (salpengo-ovarit veya aneksit). Yumurtalıklarda sayı (eksiklik veya fazlalık), yer, şekil ve gelişme (hipoplazi) bakımından anomaliler olabilir. Bazı yumurtalık lezyonlarının (distrofi) sınıflandırılması güçtür.
Yumurtalık distrofilleri
Yumurtalık distrofilleri konusundaki incelemelere son zamanlarda büyük önem verilmektedir. Yumurtalık distrofilleri, çeşitli anatomik lezyonlarla ortaya çıkar. Bunların ortak özellikleri yumurtalıkta yumurtaların geliştiği ve çoğaldığı tabakaya yerleşmiş olmalarıdır. Bu lezyonlar, yumurtalığın çalışmasını ve özellikle yumurtanın olgunlaşmasını kötü yönde etkiler. Klinik belirtileri, çeşitli âdet bozukluklarından kısırlığa kadar değişebilir. Yumurtalık distrofillerine bağlı üç çeşit anatomik lezyon tarif edilirse de bunların değişik tabiatta mı, yoksa aynı hastalığın çeşitli şekilleri mi olduğu bilinmemektedir. Söz konusu lezyonlar şunlardır: Sklerokistli yumurtalık iltihabı, Stein-Leventhal belirtisi ve Yumurtalık kabuğu fibrozları. Yumurtalık distrofilleri, yumurtalığa bağlı kısırlıkların pek çoğunun sebebidir. Bunların büyük kısmı için cerrahî bir tedavi imkânı bulmak mümükündür.
Yumurtalık iltihabı
Yumurtalık iltihabı, had veya müzmin olabilir. Cinsel organların bir iltihabından veya genel bir iltihap sonucu meydana gelebilir. Çoğunlukla rastlanan mikroplar şunlardır: Streptokok kolibasil, daha nadir olarak da gonokok.
Ayrıca bakınız
 |
Wikimedia Commons'ta Ovary ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |