Öküz gönü külçeleri

Öküz gönü külçeleri,[1][2] (İngilizce: Oxhide ingots), Akdeniz'de Geç Bronz Çağı sırasında genellikle bakırdan, bazen de kalaydan yapılmış metal levhalardır. Külçelerin şekilleri, dört köşesinin her birinde çıkıntılı bir tutamağa sahip bir öküz gönünü (postunu) andırır. Eskiden her bir külçenin bir öküz değerine eşdeğer olduğuna inanılmış olmasına rağmen,[3] günümüzde şekil benzerliğinin sadece bir tesadüf olduğu görüşü hakimdir.

Atina'da sergilenen külçeler

Külçelerin üreticileri muhtemelen külçeleri yük taşıyan hayvanların sırtlarında kolayca taşınabilecek hale getirmek için bu çıkıntıları tasarlamıştır.[4] Sardinya, Girit, Mora, Kıbrıs, Sicilya'da Cannatello, Türkiye'de Boğazköy (antik Hattuşa, Hitit başkenti), Mısır'da İskeçe (antik Pi-Ramesses) ve Bulgaristan'da Süzebolu'da öküz gönü külçeleri keşfedilmiştir.[5] Arkeologlar, Türkiye kıyılarındaki iki batıktan (Uluburun ve Gelidonya Burnu'ndan) birçok öküz gönü külçesi çıkarmışlardır.

Arkeolojik kayıtta öküz gönü külçelerinin ilk görünümü, Akdeniz'deki dökme bakır ticaretinin başlangıcına tekabül eder ve yaklaşık olarak MÖ 1600'ü kapsar.[6] Bulunan en eski külçeler Girit'ten getirilmiştir ve Geç Girit Uygarlığı (c. M.Ö. 1500 - M.Ö 1450) kökenlidir.[7] En yeni külçeler ise M.Ö. 1000 civarında Sardunya'da üretilmiştir.[8] Bakır ticareti büyük ölçüde denizcilik ile sürdürüldüğü için külçelerin bulunduğu başlıca alanlar deniz altını, deniz kıyısını ve adaları kapsamaktadır.[9]

Kaynakça
  1. Başgelen, Nezih; Sevin, Veli. Arkeoloji ve sanat. N. Başgelen. ss. 7 & 10.
  2. Sarı, İbrahim (1 Ağustos 2018). ANADOLU MEDENİYETLERİ: MEZOPOTAMYA MEDENİYETLERİ. noktaekitap. s. 66.
  3. Cemal Pulak, “The Copper and Tin Ingots from the Late Bronze Age Shipwreck at Uluburun,” Anatolian Metal I, ed. Ünsal Yalçin, (Bochum: Herausgeber, 2000), 138.
  4. Pulak 2000: 140.
  5. J.D. Muhly, "The Role of Cyprus in the Economy of the Eastern Mediterranean," Acts of the International Archaeological Symposium "Cyprus between the Orient and the Occident" Nicosia, 8–14 Sept. 1985, ed. V. Karageorghis, (Nicosia: Department of Antiquities, Cyprus, 1986), 55–6; and Fulvia Lo Schiavo, "Oxhide Ingots in the Mediterranean and Central Europe," Archaeometallurgy in Sardinia, eds. Fulvia Lo Schiavo et al., (Montagnac: Éditions Monique Mergoil, 2005), 307.
  6. J.D. Muhly et al., "Cyprus, Crete, and Sardinia: Copper Oxhide Ingots and the Bronze Age Metals Trade," Report of the Department of Antiquities, Cyprus, Part 1 (Nicosia) 1988: 281.
  7. Zofia A. Stos-Gale and Noël H. Gale, "New Light on the Provenience of the Copper Oxhide Ingots Found on Sardinia," Sardinia in the Mediterranean: A Footprint in the Sea, eds. Robert H. Tykot and Tamsey K. Andrews, (Sheffield: Sheffield Academic Press, 1992), 322.
  8. Muhly et al. 283.
  9. Pulak 2000: 138.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.