Ülkü Tamer
Ülkü Tamer (d. 20 Şubat 1937, Gaziantep - ö. 1 Nisan 2018, Bodrum, Muğla), Türk şair, gazeteci, oyuncu ve çevirmen.
Ülkü Tamer | |
|---|---|
| Doğum |
20 Şubat 1937 Gaziantep, Türkiye |
| Ölüm |
1 Nisan 2018 (81 yaşında) Bodrum, Muğla, Türkiye |
| Meslek | Şair, oyuncu, çevirmen, yayıncı |
| Ödüller |
1965 TDK Çeviri Ödülü 1967 Yeditepe Şiir Armağanı 1979 Macaristan Kül. Bak. Endre Ady Ödülü 1991 Yunus Nadi Öykü Ödülü 2014 Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü 2015 Behçet Necatigil Şiir Ödülü |
1950'li yıllarda ortaya çıkan İkinci Yeni şiir akımının önde gelen temsilcilerinden biridir. Yetmişin üstünde kitap çevirmiş, şiir antolojileri hazırlamıştır.
Yaşamı
1937'de Gaziantep'te dünyaya geldi; çocukluğu ve ilköğrenim yılları bu kentte geçti. Ortaöğrenimine İstanbul'da devam etti. Robert Kolej'den 1958 yılında mezun oldu. Lise yıllarında şiirleri edebiyat dergilerinde yayımlanmaya başladı. İlk şiiri 1954 yılında Avni Dökmeci'nin yönetimindeki Kaynak dergisinde yayınlandı: "Dünyanın Bir Köşesinden Lucia".
Öğrenimine bir süre Gazetecilik Enstitüsü'nde devam etti.[1] 1964-1968 yıllarında oyunculuk yaptı. Milliyet Yayınları'nda danışman-editör olarak çalıştı. Yayıncılık ve çevirmenlik yaptı; Milliyet, Karacan Yayınları'nı yönetti. Milliyet Çocuk ve Sanat Olayı dergilerini çıkardı.[1]
Şiirleri 1954'ten itibaren Kaynak, Pazar Postası, Yeditepe, Yeni Dergi, Papirus, Sanat Olayı gibi dergilerde yayımladı. İlk şiir kitabı Soğuk Otların Altında 1959'da çıktı. 1950'li yıllarda ortaya çıkan İkinci Yeni şiir akımının önde gelen temsilcilerinden biri oldu. İkinci Yeni'ye, bu akımın ana karakteristikleri oluştuktan sonra dahil olduğu halde, kendine özgü imge dünyası ve süssüz, sade söyleyişiyle dikkati çekti. Çoğunlukla keskin bir ironiyle örülmüş derin acıların ve beşeri trajedilerin dile geldiği şiirlerinde 1970'lerden sonra toplumsal duyarlıklar da öne çıktı. Yayımladığı yedi şiir kitabını 1986'da "Yanardağın Üstündeki Kuş" (1986) adlı kitapta bir araya getirdi.[2]
1991 yılında dört öyküsünü içeren "Alleben Öyküleri" adlı öykü kitabını, 1997'de ise "Alleben Anıları" adlı öykü kitabını yayımladı.[3] Bunu, 1998'de yayımlanan "Yaşamak Hatırlamaktır" adlı anı kitabı izledi. Oyunculuk dönemi anılarını içeren "Bir Gün Ben Tiyatrodayken" 2003'te yayımlandı.
Euripides, W. Shakespeare, A. Çehov, B. Brecht, A. Miller, E. lonesco, J. Steinbeck, T. S. Eliot, H. Ibsen gibi yazarlardan otuzun üzerinde oyun çevirdi.[4] Bu oyunlarının pek çoğu özel tiyatrolarca sahnelendi. Birçok şiir antolojisi de hazırladı.
Edith Hamilton'dan Mitologya çevirisiyle TDK 1965 Çeviri Ödülü'nü kazandı. "İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür"(1966) adlı kitabıyla 1967 Yeditepe Şiir Ödülüne, 1979'da çevirileri nedeniyle Macaristan Halk Cumhuriyeti'nce verilen Endre Ady Ödülü'ne, "Alleben Öyküleri" adlı öykü kitabıyla 1991 Yunus Nadi Ödülü'ne, 2014 yılında "Bir Adın Yolculuktu" adlı kitabı ile Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü'ne[5] değer bulundu.
1 Nisan 2018 tarihinde Bodrum, Muğla'daki evinde rahatsızlanarak öldü.[6]
Hakkında yazılanlar
"İkinci Yeni'nin, çağdaş İngiliz şiirini yakından izleyen, çeviriler yapan, Batı etkilerine açık bir şairiydi. Özellikle 1960'ların ikinciyarısında yazdıklarıyla kapalı şiir anlayışının kusursuz örneklerini verdi. Toplumsal sorunlara yönelirken de şiirin düzeyini düşürmedi." (Memet Fuat, 1985)
Eserleri
Şiir
- Soğuk Otların Altında (1959)
- Gök Onları Yanıltmaz (1960)
- Ezra ile Gary (1962)
- Virgülün Başından Geçenler (1965)
- İçime Çektiğim Hava Değil Gökyüzüdür (1966)
- Sıragöller (1974)
- Seçme Şiirler (1981)
- Antep Neresi (1986)
- Yanardağın Üstündeki Kuş (1986, toplu şiirler)
- Lucia (2020, kitaplarına girmemiş şiirleri)
Öykü
- Alleben Öyküleri (1991 Yunus Nadi Öykü Armağanı)
- Tarihte Yaşanmamış Olaylar (2016)[7]
Anı
- Allaben Anıları (1997)
- Yaşamak Hatırlamaktır (1998)
- Bir Gün Ben Tiyatrodayken (2003)
Antoloji
- Çağdaş Latin Amerika Şiiri Antolojisi (1982)
Şarkı sözleri
Ayrıca Ahmet Kaya 'nın An Gelir ve Başkaldırıyorum albümlerinde seslendirdiği "Üşür Ölüm Bile" ve "Gül Dikeni" şarkılarının sözleri Ülkü Tamer'e ait şiirlerden oluşmaktadır.
Zülfü Livaneli´nin seslendirdiği "Memik Oğlan", "Güneş Topla Benim İçin"; Edip Akbayram'ın seslendirdiği "Ağıt" ve Grup Yorum'un "Düşenlere" isimli eserlerinin de söz yazarıdır.
Kaynakça
- "Ülkü Tamer". http://www.dogankitap.com.tr/. Doğan Kitap web sitesi. 17 Şubat 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|website=dış bağlantı (yardım) - Çakır, Mehmet. "http://www.siirakademisi.com/index.php?/site/icerik_goster/59". http://www.siirakademisi.com. Cumhuriyet Kitap eki Sayı 888. 16 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|başlık=, |website=dış bağlantı (yardım) - Aydoğan, Bedri. "Ülkü Tamer'in Alleben Anıları ve Alleben Öyküleri'ndeki Antep" (PDF). http://turkoloji.cu.edu.tr/. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 19, Sayı 3, 2010,. 26 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|website=dış bağlantı (yardım) - "Çukurova Ödülü Ülkü Tamer'in". http://www.gunaydingazetesi.com.tr. Günaydın gazetesi, 27 Şubat 2014. 18 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|website=dış bağlantı (yardım) - "Melih Cevdet Anday Şiir Ödülü Ülkü Tamer'in". http://bianet.org/. Bianet Haber sitesi, 12 Ağustos 2014. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|website=dış bağlantı (yardım) - "Son dakika... Ülkü Tamer hayatını kaybetti". Hürriyet. 1 Nisan 2018. Erişim tarihi: 1 Nisan 2018.
- "Ülkü Tamer'in Son Kitabı Tarihte Yaşanmamış Olaylar Çıktı". http://www.izdiham.com/. Izdiham.com, 2 Mart 2016. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
|website=dış bağlantı (yardım)
Dış bağlantılar
- 8 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Köşe Yazılarından Örnekler
