İnsan kaçakçılığı

İnsan kaçakçılığı ya da göçmen kaçakçılığı (düzensiz göç olarak da bilinir.[1]) , Türkiye Cumhuriyeti'nde Türk Ceza Kanunu'nun 79'ncu maddesine göre "doğrudan, doğruya veya dolaylı olarak maddi menfaat elde etmek maksadıyla, yasal olmayan yollardan bir yabancının ülkeye sokulmasına veya ülkede kalmasına imkân sağlanması ile birlikte Türk vatandaşlarının ya da yabancıların yurt dışına çıkmasına imkân sağlanması" şekillerinde gerçekleşen bir suçtur.[2] Amerika Birleşik Devletleri yasalarına göre ise "bir veya daha fazla ülkenin yasalarını ihlal ederek, uluslararası sınırlardan kişinin gizlice, sahte belgeler kullanarak aldatma yolu ile yasa dışı şekilde ülkeye girişi ya da bu girişimin kolaylaştırılması, ulaşımın sağlanması, taşınmaya teşebbüs edilmesi" durumlarında gerçekleşen bir suçtur.[3]

İnsan kaçakçılığı terimi yerine, hem Türkiye Cumhuriyeti yasalarında hem de Birleşmiş Milletler, Sınıraşan Örgütlü Suçlara Karşı Birleşmiş Milletler Sözleşmesi'ne (Kısaca UNTOC) ek olarak düzenlenen Deniz, Hava, Kara Yoluyla Göçmen Kaçakçılığına Karşı Protokolde sık, sık göçmen kaçakçılığı terimi kullanılmaktadır. İnsan kaçakçılığı, pratik olarak 2000'li yılların başlarından itibaren daha fazla artış göstermiş ve günümüzde artık dünya genelinde tüm ülkelerde düzensiz göç kendisine önemli bir yer edinmektedir. İnsan kaçakçıları, kaçakçılık suçunu kaçacak olan kişi veya kişilerin rızaları ile gerçekleştirirler. Kaçak durumuna düşmek isteyen bireyler için en yaygın nedenler arasında istihdam, ekonomik fırsatlar, kişisel/ailevi durumun iyileştirilmesinin yanı sıra zulümden veya çatışma ortamlarından kaçma yer almaktadır.

2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşının ardından, Avrupa'yı bir sığınak olarak gören Suriyeli halkın kitlesel olarak hareketi neticesinde insan kaçakçılarının sayısında da bu coğrafyada önemli derecede artış olmuştur. Akdeniz ve Ege Denizi kıyıları boyunca artarak süren benzeri görülmemiş bu hareket neticesinde çok sayıda ölüme de yol açmıştır. Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği verilerine göre 2015 yılında Akdeniz'den Avrupa'ya deniz yolu ile yaklaşık olarak bir milyon kadar mülteci gelmiş ve bunların 2.900 kadarı ölmüş ya da eksik olduğu belirlenmiştir.[4] Uluslararası Göç Örgütü'nün (IOM) "Kayıp Göçmenler Projesi"'ne göre 2015 yılında göçler esnasında 3.800'den fazla ölüm gerçekleşmiştir.[5]

İnsan kaçakçılığından, insan ticaretinin aksine kaçacak olan kişiler ile kaçakçı arasında ulaşılması hedeflenen konumda sonlanacak bir onay ve sözleşme karakterizedir. Ancak, insan kaçakçıları suçunda, kaçakçılar, çoğu zaman göçmenler için tehdit, taciz hatta ölene kadar işkencenin yanı sıra sömürü gibi insan hakkı ihlali olarak tarif edilebilecek uygulamalarda bulunabilirler.[6]

İnsan kaçakçılığı suçunda yapılan operasyonlar neticesinde, suçu işleyenlerin oldukça karmaşık bir ağ sistemi içerisinde çalıştıkları belirlenmiştir. Kaçakçılık işlemleri ile alt yapısının giderek karmaşık hale gelmesi neticesinde, suçu işleyenleri çevreleyen sorunlar da azalmaktadır. Bu birincil ve ikincil oyuncular nedeniyle insan kaçakçılığı toplum üzerinde önemli derece ekonomik ve hukuki etkiler oluşturur. Böylece insan kaçakçılığı sorunlarına üretilen çözümler sürekli olarak bir tartışma ve geliştirme aşamasında kalırlar. Kaçakçılık, klasik şekilde tanımlanması zor ve sürekli kötüleşerek artan bir sorun olmak ile birlikte önceden bulunun çözümlerin daha sonra geçersiz kaldığı son derece değişken yapısı bulunmaktadır. Göçmenler, ülkelerde eşitsizlik oluştururken, onların güçlenmiş güdülerini suçtan uzak tutmak zorlaşmaktadır.[7]

Kaynakça

1. "Akdeniz'de Göçmen Trajedisi: Ölü Sayısı 700'ü Geçebilir". haberler.com. 29 Mayıs 2016. 31 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2016.
2. Türk Ceza Kanunu 15 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Türkiye Büyük Millet Meclisi, Tarih: 26 Eylül 2004
3. US Department of State 29 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., state.gov, Tarih: 1 Ocak 2006
4. Refugee/Migrants Emergency Response-Mediterranean 21 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., unhcr.org
5. Kayıp Göçmenler Projesi 20 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., iom.int
6. A.Gallagher ve F.David, International Law of Migrant Smuggling 3 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2014, Sayfa: 9-10
7. A.Gallagher and F.David, International Law of Migrant Smuggling 3 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 2014, s.18