43 Devrimi
43 Devrimi (İspanyolca: Revolución del 43) 4 Haziran 1943'te Arjantin'de, sistematik seçim sahtekarlığı ve yolsuzluk nedeniyle sözde Kötü Onyılın sonuncu Devlet Başkanı olan Ramón Castillo'nun hükümetini deviren askeri bir darbeydi.[2] Tarihçi Miguel Ángel Scenna'ya göre 43 Devrimi 6 Eylül 1930 darbesinin tarihsel arka kapağıydı.[1] 1930'daki darbe yasal bir hükümet sonuçlandı ve 1943'te yarı yasal bir hükümet sona erdi.[1]
Devlet Başkanı unvanına sahip Arturo Rawson (üç gün boyunca ülkenin komutanıydı), Pedro Pablo Ramírez ve Edelmiro Julián Farrell birbirinin yerine geçti.[1] Bu dönemde Devlet Başkan Yardımcılığına sırayla hepsi asker olan Sabá H. Sueyro, Edelmiro Julián Farrell (daha sonra Devlet Başkanı olacak) Juan Perón ve Juan Pistarini atandı.[1]
Sendikacılık, seyri boyunca Arjantin tarihinde ilk kez, o zamanki Albay Perón'un önderliğindeki ve Peronizme yol açan sosyalist ve devrimci sendikalist akımlardan oluşan bir ittifakla siyasi iktidara girdi.[1]
Nedenleri
Kötü Onyıl
1940’ların başında ülkede yaşanan ekonomik sorunlar siyasal karışıklığı da beraberinde getirmiştir.[3] II. Dünya Savaşı ve Concordancia (Kötü Onyıl) döneminde gelişen sanayiyle kırdan kente büyük göç ülkedeki huzursuzluğu arttırmıştır.[4]
II. Dünya Savaşı
4 Haziran 1943’te II. Dünya Savaşı’nın gölgesinde gerçekleşmiştir.[1] 1946'ya kadar süren ve sırasıyla Arturo Rawson, Pedro Pablo Ramírez ile Edelmiro Julián Farrell'in başkanlık yaptığı darbe iktidarını getirmiştir.[5]
En önemli gündem maddesi olan savaşa katılıp katılmama konusu, askerler arasında da görüş ayrılıkları yaşanmasına neden olmuştur.[1] Birçok subay, ABD’nin ve İngiltere’nin Arjantin’i kendilerinin kırsal ekonomik kolonisi olarak tutmak istediklerini düşündükleri için bu duruma tepki olarak, Almanya yanlısı bir tavır benimsemişlerdir.[1]
Darbeyi, içinde Perón’un da bulunduğu ve muhtemelen Perón tarafından kurulan Birleşik Subaylar Grubu (GOU) planlamıştır.[1]
Ekonomik ve sosyal koşullar
Ülkedeki siyasal yolsuzluk ve sahtekârlık hazırlayıcı bir etki yapmıştır.[1] 1943 darbesinin bir diğer özelliği ise önemli bir siyasal figür olan Perón’un Arjantin siyasi tarihine bu darbeyle birlikte giriş yapmasıdır.[1] Perón’un kariyer basamaklarına bakıldığında, önce Ulusal İş Dairesi’nin başına getirilmiş, ardında da başbakan yardımcılığı ve savaş bakanlığı görevleri verilmiştir.[1] Perón bu görevleri sırasında ileride onu destekleyecek olan işçilerle sıcak ilişkiler kurmayı başarmış ve aynı zamanda sendikaların da desteğini kazanmıştır.[1]
II. Dünya Savaşı'nın sonu ve demokrasiye dönüş
Yönetimi elinde bulunduran askeri iktidar giderek daha baskıcı olmaya başlamıştır.[1] Sendikaların yönetimlerini devralma, gazetelere sansür uygulama ve muhalefet liderlerini hapse atma gibi baskıcı uygulamalarını artırmıştır.[1] II. Dünya Savaşı’nın bitmesinin ardından tüm dünyada olduğu gibi Arjantin’de de demokrasiye dönülmesi konusunda ciddi bir baskı oluşmuştur. Bu koşullar Perón’u da etkilemiştir.[1] 1945’in sonuna doğru Perón kendini hem ordu içinde hem de ordu dışında bir memnuniyetsizlik çemberinde bulmuştur.[1] Sivil çevreler memnuniyetsizliklerini 19 Eylül 1945 tarihinde yapılan ‘Anayasa ve Özgürlük Yürüyüşü’ ile göstermişlerdir.[1] Bu yürüyüşe, resmi makamların verdiği bilgilere göre 65.000 kişi, gösteriyi düzenleyenlerin verdiği bilgilere göre de 500.000 kişi katılmıştır.[1] Ulaşım alanında çalışanların grev yapmasının yürüyüş sırasında protestoya katılımı engellediğini de belirtmek gerekir.
Yürüyüşe katılanlar, ordunun kışlasına çekilmesini ve sivil bir yönetime dönülmesini talep etmişlerdir.[1] Yine bu yürüyüşten önce, Haziran ayı başlarında, ticari ve sanayi faaliyette bulunan 319 firma, hükümetin emek politikasını kınayan bir bildiri yayımlamışlardır.[1] Bu yürüyüş, Perón’un hapse atılmasıyla sonuçlanmıştır.[1] İşçi örgütlerinin önderliğinde Perón’un salıverilmesi için 17 Ekim 1945’te yapılan büyük bir eylemin ardından Perón serbest bırakılmıştır.[1]
Perón, bu olayın hemen ertesinde 1946’da yapılacak olan başkanlık seçimine katılacağını ilan etmiştir.[1]
Kaynakça
- Galasso, Norberto (2019). Historia de la Argentina, vol. I&II (İspanyolca). Buenos Aires: Colihue. ISBN 978-950-563-478-1.
- Saborido, Jorge (2006). Breve historia de la Argentina (İspanyolca). Madrid: Alianza. ISBN 978-8420660547.
- Abad de Santillán, Diego (1971). Historia Argentina (İspanyolca). Buenos Aires: Tipográfica Editora Argentina.
- Crooker, Richard A. (2009). Argentina (İngilizce). New York: Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-0481-2.
- Lewis, Daniel K. (2003). The History of Argentina. Palgrave Essential Histories Series (İngilizce). New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-6254-6.