Kötü Onyıl
Kötü Onyıl (İspanyolca: Década Infame) Arjantin tarihinde 6 Eylül 1930'da radikalleri temsil eden Cumhurbaşkanı Hipólito Yrigoyen'i deviren sivil-askeri darbeyle (İspanyolca: golpe de estado) başlayan ve 4 Haziran 1943'te muhafazakar Cumhurbaşkanı Ramón Castillo'yu deviren 43 Devrimiyle (İspanyolca: Revolución del 43) sona eren dönem olarak bilinir.[1] 1853 Anayasası'nın kabulünden sonra Arjantin'deki ilk darbedir.[2]
Bu dönemki Arjantin siyasi tarihine Kötü Onyıl adını Arjantinli gazeteci José Luis Torres tarafından verilmiştir.[3]
Dönemin geçmişi
I. Dünya Savaşı’nda tarafsız kalan Arjantin, hızlı büyümesi dursa da, ekonomik bunalıma düşmeksizin, refah düzeyini korumayı sürdürmüştür.[4] Ancak savaşın sona ermesini izleyen günlerden itibaren, savaş nedeniyle uluslararası mal, sermaye ve emek akımının zayıflaması ve 1929 Bunalımıy yüzünden Arjantin ekonomisi darboğaza girmiş ve toplumda şiddetli hoşnutsuzluk ve tepki görülmüştür.[4]
José Félix Uriburu dikta rejimi
Ordu 6 Eylül 1930’da radikalleri temsil eden Hipólito Yrigoyen’i devirmiş; yerine de paramiliter milliyetçi bir örgüt olan Arjantin Yurttaş Lejyonu’nu kuran ve Mussolini hayranı emekli General José Félix Uriburu devlet başkanı olmuştur.[4] Uriburu, İtalya, Portekiz İspanya gibi Avrupa ülkelerinde artan anti-demokratik eğilimleri göz önüne alarak Arjantin'i yarı-faşist korporatif bir devlete çevirmek istemiştir.[4]
Uriburu’nun başkanlığı 1932 yılına kadar devam etmiş ve bu tarihten sonra Agustín Pedro Justo başkan olmuştur.[4]
Agustín Pedro Justo hükümeti
Bu dönem Concordancia olarak adlandırılan hükümet yanlısı Ulusal Demokrat Parti (eski tutucular), Kişiselliğe Karşı Radikal Yurttaşlar Birliği (antipersonalistas) ve Bağımsız Sosyalist Parti’den oluşan siyasi ittifak döneme damgasını vurmuştur.[4]
Seçim yolsuzluğu ve özellikle sahte oy kullanımı ve sahte oy sandıkları, oy sandıklarının çalınması, seçmenlerin tehdit edilmesi ve ölmüş olan kişilerin seçimlerde oy kullanmasına kadar her türlü hileye başvurulduğu bu dönemde 1932-1943 arasında sırasıyla Agustín Pedro Justo, Roberto María Ortiz ve Ramón Castillo başkanlık etmiştir.[4]
Kaynakça
- Abad de Santillán, Diego (1971). Historia Argentina (İspanyolca). Buenos Aires: Tipográfica Editora Argentina.
- Lewis, Daniel K. (2003). The History of Argentina. Palgrave Essential Histories Series (İngilizce). New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-6254-6.
- Crooker, Richard A. (2009). Argentina (İngilizce). New York: Infobase Publishing. ISBN 978-1-4381-0481-2.
- Galasso, Norberto (2019). Historia de la Argentina, vol. I&II (İspanyolca). Buenos Aires: Colihue. ISBN 978-950-563-478-1.