Afrika halkları

Afrika'daki etnik gruplar her biri kendi dilini (veya dilin lehçesini) ve kültürü olan binlerce kişiyi oluşturmaktadır.

1996 Kongre Kütüphanesi Coğrafya ve Harita Bölümü (büyük ölçüde G.P. Murdock, Afrika, Halkları ve Kültür Tarihi , 1959) temel alınarak Afrika'nın başlıca etnik gruplarının haritası. Farklı renklerle kodlanmış, aşağıdaki 15 büyük etnik gruptur:
Afroasiatic
     Hamitic (Berber, Cushitic) + Semitic (Etiyopyalı, Arap)
     Hausa (Çad)
Nijer–Kongo
     Bantu
     "Guinean" (Volta-Nijer, Kwa, Kru)
     "Batı Bantoid" (Atlantik)
     "Orta Bantoid" (Gur, Senufo)
     "Doğu Bantoid" (Doğu Bantoid)
     Mandé
Nilo-Sahra (tartışmalı)
     Nilotik
     Orta Sudan, Doğu Sudan (yanı sıra Nilotic)
     Kanuri
     Songhai
other
     Khoi-San (şüpheli; Khoikhoi, San, Sandawe + Hadza)
     Malayo-Polonezya (Malagasy)
     Indo-Avrupalı (Afrikaaner)

Genel bakış

Afrika'daki çeşitli etnik grupların resmî nüfus sayımı, bazı durumlarda tartışmalı bir konudur; çünkü bazı gruplar, nüfusa, (Nijerya'nın Hausa, Fulani, Yoruba ve İgbo halklarında olduğu gibi) diğer etnik kökenleri sayısal üstünlüğe maruz bırakmak için yanlış bildirilmektedir.[1][2][3]

Aşağıdaki etnik gruplar 5 milyon kişi veya daha fazladır:

Orta Afrika

• Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Luba halkı (15 milyon)
• Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nde Mongo halkı (15 milyon)
• Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Angola ve Kongo Cumhuriyeti'ndeki Kongo halkı (10 milyon)
• Nijerya[4] Nijer,[5] Çad[6] ve Kamerun'daki[7] Kanuri halkı (10 milyon)

Afrika Boynuzu

• Etiyopya'daki Oromo halkı (30 milyon)
• Etiyopya'daki Amhara halkı (25 milyon)
• Somali, Cibuti, Etiyopya ve Kenya'daki Somali halkı (16-19 milyon)
• Etiyopya'daki Tigrayans halkı (9 milyon)
• Eritre'deki Tigrayans halkı (3 milyon)
• Eritre, Cibuti ve Etiyopya'daki Afar halkı (4-5 milyon)

Kuzey Afrika

• Mağrip (110 milyon), Moritanya, Fas (Batı Sahra dahil), Cezayir, Tunus ve Libya'daki Mağrip halkı (50 millyon)
• Mısır'da Mısırlılar (91 milyon), Sudan'da Mısırlılar (15 milyon)[8]

Güneydoğu Afrika

• Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Ruanda ve Burundi'deki Hutu halkı (15 milyon)
• Malavi ve Zambiya'daki Chewa halkı (15 milyon)

Güney Afrika

• Güney Afrika Cumhuriyeti ve Namibya'daki Afrikanerler (3,5 milyon)
• Zimbabve ve Mozambik'teki Shona halkı (15 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki Zulu halkı (10 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti'ndeki Xhosa halkı (8,1 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti, Mozambik ve Zimbabve'deki Xitsonga halkı (12 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti ve Lesotho'daki Sotho halkı (6,4 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti ve Botsvana'daki Tswana halkı (6 milyon)
• Güney Afrika Cumhuriyeti, Botsvana ve Zimbabve'deki Kalanga halkı (1 milyon)

Batı Afrika

• Nijerya, Benin, Togo, Gana, Sierra Leone, Fildişi Sahili'ndeki Yoruba halkı (40 milyon)
• Nijerya'daki Igbo halkı (40 milyon)
• Nijerya, Nijer, Benin, Gana, Kamerun, Çad ve Sudan'daki Hausa halkı (35 milyon)
• Gambiya, Gine, Mali, Sierra Leone, Fildişi Sahili, Senegal, Burkina Faso, Gana, Liberya, Nijer, Moritanya ve Çad'daki Mande halkı (30 milyon)
• Gana ve Fildişi Sahili'deki Akan halkı (20 milyon)
• Moritanya, Gambiya, Gine-Bissau, Gine, Nijerya, Kamerun, Senegal, Mali, Burkina Faso, Benin, Nijer, Çad, Gana, Togo ve Sierra Leone'deki Fulɓe halkı (20 milyon)

Afrika halkları nüfus listesi

Africa has the most widely diverse population of humans in the world, as judged by the mitochondrial DNA, especially the region of East Africa.[9]

Orta Afrika

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Aka	Nilo-Sahra, Pygmy	Aka	Orta/Kuzey	Batı Orta Afrika Cumhuriyeti, Kuzeybatı Kongo		Aka, Ituri Yağmur Ormanı'nda toplu olarak BaMbuti olarak adlandırılan üç halk grubundan biridir.
Baka	Pygmy	Baka	Orta/Kuzey	Batı Equatoria, Güney Sudan	0.25	Batı Afrika'da yaşayan Baka adlı başka bir etnik grup daha bulunmaktadır.
Banda	Nijer-Kongo, Ubangian	Banda language	Çad Havzası	Orta Afrika Cumhuriyeti[10]	1.5
Chewa	Nijer-Kongo, Bantu	Chichewa	Orta/Kuzey	Botsvana, Malavi, Mozambik, Namibya, Tanzanya, Zambiya, Zimbabve	9
Chokwe	Nijer-Kongo, Bantu	Chokwe	Orta	Angola, Kongo (Kinshasa), Zambia	1.1
Efé	Nilo-Sahra, Pygmy	Efe	Orta/Kuzey	Kongo'nun Ituri Yağmur Ormanları		Efé, Ituri Yağmur Ormanı'nda toplu olarak BaMbuti olarak adlandırılan üç halk grubundan biridir..
Gbaya	Nijer-Kongo, Ubangian	Gbaya language	Çad Havzası	Orta Afrika Cumhuriyeti[10]	1.5
Kongo	Nijer-Kongo, Bantu	Kongo	Orta	Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Angola, Kongo Cumhuriyeti	10
Kanuri	Nilo-Sahra, Batı Sahra	Kanuri	Çad Havzası	Nijerya,[4] Nijer,[5] Kamerun,[7] Çad[6]	10
Lingala	Nijer-Kongo, Bantu	Lingala	Orta	Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Kongo Cumhuriyeti, Angola, Orta Afrika Cumhuriyeti
Luba	Nijer-Kongo, Bantu	Luba-Kasai, Luba-Katanga	Orta	Kongo Demokratik Cumhuriyeti	13
Kotoko	Afro-Asya, Çad	Lagwan	Çad Havzası	Kamerun, Çad	<1
Mbunda	Nijer-Kongo, Bantu	Mbúùnda, Chimbúùnda, Mpuono	Orta	Angola, Zambiya	0.5
Mbundu	Nijer-Kongo, Bantu	Kimbundu	Orta	Angola	2.4
Moghamo	Nijer-Kongo, Güney Bantoidi	Moghamo	Orta/Batı	Kamerun	0.018
Mongo	Nijer-Kongo, Bantu	Mongo	Orta	Kongo Demokratik Cumhuriyeti	12
Ngamambo22 Şubat 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.	Nijer-Kongo, Güney Bantoidi	Ngamambo	Orta/Batı	Kamerun	0.011
Ovimbundu	Nijer-Kongo, Bantu	Umbundu	Orta	Angola	4.6
Sara	Nilo-Sahra, Merkezi Sudanik	Sara	Çad Havzası	Çad,[6] Kamerun,[11] ;Orta Afrika Cumhuriyeti[12]	3.5
Sua	Nilo-Sahra, Pygmy	Sua	Orta/Kuzey	Kongo'nun Ituri Yağmur Ormanları		Sua, Ituri Yağmur Ormanı'nda toplu olarak BaMbuti olarak adlandırılan üç halk grubundan biridir.
Zande	Nijer-Kongo, Ubangian	Zande	Çad Havzası	Güney Sudan,[13] Orta Afrika Cumhuriyeti[10]	1-4
Zaghawa	Nilo-Sahra, Doğu Saharan	Zaghawa	Çad Havzası	Çad, Sudan	<1

Afrika boynuzu

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Afar	Afro-Asya, Cushitic	Afar	Afrika boynuzu	Etiyopya, Cibuti, Eritre	2.5
Agaw	Afro-Asya, Cushitic	Agaw	Afrika boynuzu	Etiyopya, Eritre	1
Amhara	Afro-Asya, Cushitic	Amharic	Afrika boynuzu	Etiyopya	24
Beja	Afro-Asya, Cushitic	Beja	Afrika boynuzu	Sudan, Eritre	2
Bilen	Afro-Asya, Cushitic	Bilen	Afrika boynuzu	Eritre	0.2
Gurage	Afro-Asya, Cushitic	Gurage	Afrika boynuzu	Etiyopya	1.9
Oromo	Afro-Asya, Cushitic	Oromo	Afrika boynuzu	Etiyopya, Sudan, Kenya	40
Rashaida	Afro-Asya, Cushitic	Arabic	Afrika boynuzu	Eritre, Sudan	0.2
Saho	Afro-Asya, Cushitic	Saho	Afrika boynuzu	Eritre, Etiyopya	0.2
Sidama	Afro-Asya, Cushitic	Sidama	Afrika boynuzu	Etiyopya	3
Somali	Afro-Asya, Cushitic	Somali	Afrika boynuzu	Somali, Etiyopya, Cibuti ve Kenya	21
Tigrayan	Afro-Asya, Cushitic	Tigrinya	Afrika boynuzu	Etiyopya, Eritrea	9.3
Tigre	Afro-Asya, Cushitic	Tigre	Afrika boynuzu	Eritre, Sudan	1.5
Tigrinya	Afro-Asya, Cushitic	Tigrinya	Afrika boynuzu	Eritre	3.4
Welayta	Afro-Asya, Cushitic	Wolaytta	Afrika boynuzu	Etiyopya	2

Kuzey Afrika

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Baggara	Afro-Asya, Semitic	Sudanese Arabic	Çad Havzası	Sudan, Çad	6
Berbers	Afro-Asya, Berber	Berber	Mağrip	Fas, Cezayir, Libya, Moritanya, Tunus, Mısır	27
Copts	Nil-Sahra, Mısır	Coptic	Nil vadisi	Mısır, Sudan	10
Egyptians	Afro-Asya, Semitic	Egyptian Arabic	Nil vadisi	Mısır	85	Kıptiler hâriç
Fur[14]	Nil-Sahra, Doğu Sudan	Fur	Nil vadisi	Sudan	1.0
Haratin	Afro-Asya, Semitic	Hassaniya Arabic	Mağrip	Moritanya, Fas	2
Maghrebis	Afro-Asya, Semitic	Maghrebi Arabic	Mağrip	Fas, Cezayir, Tunus, Libya	72	Sadece Arapça konuşanlar
Moors	Afro-Asya, Semitic	Hassaniya Arabic	Mağrip	Moritanya, Fas	2
Nubians	Nil-Sahra, Doğu Sudan	Nobiin	Nil vadisi	Sudan, Mısır	1.0[14]
Sudanese Arabs	Afro-Asya, Semitic	Sudanese Arabic	Nil vadisi	Sudan	28
Toubou	Nil-Sahra	Tebu	Tibesti	Libya, Çad, Nijer, Sudan	0.35
Tuareg	Afro-Asya, Berber	Tuareg	Mağrip/Sahra	Cezayir, Libya, Fas, Tunus, Mali, Nijer, Burkina Faso	1.2
Zaghawa	Nil-Sahra, Doğu Sahra	Zaghawa	Çad Havzası	Çad, Sudan	0.2

Güneydoğu Afrika

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Alur	Nilo-Sahra, Nilotik, Luo	Alur	Doğu/Orta	Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti
Anuak	Nilo-Sahra, Nilotik, Luo	Anuak	Güneydoğu/Boynuz	South Sudan, Etiyopya
Acholi	Nilo-Sahra, Nilotik, Luo	Acholi	Doğu	Uganda, Kuzey Sudan
Banyoro	Nijer-Kongo, Bantu	Nyoro (Runyakitara)	Doğu	Uganda	1.4
Basoga	Nijer-Kongo, Bantu	Soga	Doğu	Uganda	2.9
Chagga	Nijer-Kongo, Bantu	Bantu	Kilimanjaro	Tanzanya	8
Dinka	Nilo-Sahra, Doğu Sudan	Dinka	Nil vadisi	Kuzey Sudan[13]	5
Ganda	Nijer-Kongo, Bantu	Ganda	Doğu	Uganda	5.5
Langi	Nilo-Sahra, Nilotik, Luo	Lango	Doğu	Uganda	2.2
Hutu	Nijer-Kongo, Bantu	Rwanda-Rundi	Doğu, Orta	Rwanda, Burundi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Uganda	16
Kamba	Nijer-Kongo, Bantu	Kamba	Doğu	Kenya
Kalenjin	Nilo-Sahra, Nilotic, Dağlık	Kalenjin	Doğu	Kenya, Uganda	3
Kikuyu	Nijer-Kongo, Bantu	Gikuyu	Doğu	Kenya	5.3
Kwama	Nilo-Sahra	Kwama	Doğu/Boynuz	Kuzey Sudan, Etiyopya
Lugbara people	Nilo-Sahra, Orta Sudan	Lugbara	Doğu	Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti	11
Luo	Nilo-Sahra, Luo, Nehir-Göl	Luo	Doğu	Kenya, Uganda
Luhya	Nijer-Kongo, Bantu	Luhya	Doğu	Kenya, Uganda	5.4
Maasai	Nilo-Saharan, Nilotik, Ovalar	Maasai	Doğu	Kenya, Tanzanya	0.9
Makonde	Nijer-Kongo, Bantu	Makonde	Güneydoğu	Tanzanya, Mozambik	1.3
Ameru	Nijer-Kongo, Bantu	Meru	Doğu	Kenya
Nuer	Nilo-Sahra, Güney Sudan	Nuer	Nil vadisi	Güney Sudan[13]	3
Samburu	Nilo-Sahra, Nilotik, Ovalar	Samburu	Doğu	Kenya	0.1
Shilluk	Nilo-Sahra, Güney Sudan, Nilotik, Luo	Shilluk	Nil vadisi	Güney Sudan[13]	1.5
Swahili	Nijer-Kongo, Bantu	Swahili	Doğu	Tanzanya, Kenya, Mozambik	0.1
Tutsi	Nijer-Kongo, Bantu	Rwanda-Rundi	Batı, Orta	Rwanda, Burundi, Kongo Demokratik Cumhuriyeti, Uganda	3
Twa	Pigme	Rundi, Kiga	Batı, Orta	Rwanda, Burundi, Uganda, Kongo Demokratik Cumhuriyeti	0.8

Güney Afrika

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Afrikaner	Indo-Avrupa	Afrikaans	Güney	Güney Afrika, Namibya	3.5
Ambo (Ovambo, Owambo)	Nijer-Kongo, Bantu	Ovambo	Güney	Namibya	0.9
Bemba	Nijer-Kongo, Bantu	Bemba	Güney	Zambiya	5.0
Cape Coloured	Indo-Avrupa	Afrikaans	Güney	Güney Afrika	4.7
Herero	Nijer-Kongo, Bantu	Herero	Güney	Namibya, Botsvana, Angola	0.2
Himba	Nijer-Kongo, Bantu	Otjihimbo (Herero dialect)	Güney	Namibya	0.05
Goffal	Indo-European	Zimbabwean English	Güney	Zimbabve	0.03
Kalanga	Nijer-Kongo, Bantu	Shona	Güney	Zimbabve, Botsvana	0.1
Khoikhoi	Khoisan	Khoekhoegowab	Güney		-
Lemba	Nijer-Kongo, Bantu	Venda	Güney	Zimbabve, Güney Afrika, Malavi, Mozambik	0.05
Makua	Nijer-Kongo, Bantu	Makua	Güney/Doğu	Mozambik, Tanzanya	1.1
Nambya	Nijer-Kongo, Bantu	Shona	Güney	Zimbabve	0.1
North Ndebele	Nijer-Kongo, Bantu, Nguni	Sindebele	Güney	Zimbabve	1.5
San	Khoisan	Khoisan	Güney	Güney Afrika, Zimbabve, Lesoto, Mozambik, Esvatini, Botsvana, Namibya, Angola	0.09
South Ndebele	Nijer-Kongo, Bantu	Southern Ndebele	Güney	Güney Afrika	0.7
Shona	Nijer-Kongo, Bantu	Shona	Güney	Mozambik, Zimbabve	10.6
Sotho	Nijer-Kongo, Bantu	Sotho	Güney	Lesotho, Güney Afrika, Zimbabve (Gwanda Bölgesi)	5.3
Swazi	Nijer-Kongo, Bantu, Nguni	Swazi	Güney	Esvatini, Güney Afrika, Mozambik	3.5
Tonga	Nijer-Kongo, Bantu	Shona	Güney	Zimbabve, Zambiya	2
Tsonga	Nijer-Kongo, Bantu, Nguni	Tsonga	Güney	Esvatini, Güney Afrika, Mozambik, Zimbabve (Chiredzi ve Mwenezi Bölgeleri)	5.5
Tswana	Nijer-Kongo, Bantu	Tswana	Güney	Botsvana, Güney Afrika, Zimbabve	6
Venda	Nijer-Kongo, Bantu	Venda	Güney	Güney Afrika, Zimbabve	1
Xhosa	Nijer-Kongo, Bantu, Nguni	Xhosa	Güney	Güney Afrika	7.9
Yeyi	Nijer-Kongo, Bantu	Shiyeyi	Güney	Namibya, Botsvana, Angola	0.3
Zulu	Nijer-Kongo, Bantu, Nguni	Zulu	Güney	Güney Afrika	12

Batı Afrika

Ad	Aile	Dil	Bölge	Ülke	Nüfus (milyon)	Notlar
Akan	Nijer-Kongo, Kwa	Akan	Batı	Güney Gana, Fildişi Sahili	20	En büyük alt grupları Ashanti ve Fante'dir.
Aku	(Creole)	Aku	Batı	Gambiya	0.01
Baka	Nijer Kongo, Ubangian	Baka	Batı/Orta	Güneydoğu Kamerun, Kuzey Kongo, Kuzey Gabon	0.3-0.4	Baka ayrıca Bebayaka, Bebayaga veya Bibaya ya da (diğer Mbenga halklarıyla birlikte) Babinga olarak bilinir.
Bambara	Nijer-Kongo, Mande	Bambara	Batı	Mali	3
Basaa	Nijer-Kongo, Bantu	Basaa	Batı	Kamerun	0.2
Bassa	Nijer-Kongo, Kru	Bassa	Batı	Liberya	0.3
Beti-Pahuin	Nijer-Kongo, Bantu	Ewondo, Fang, Bulu	Batı	Kamerun, Kongo Cumhuriyeti, Ekvator Ginesi, Gabon, São Tomé ve Prensi	3.3	20 etnik kökenli grup
Biafada	Nijer-Kongo	Biafada	Batı	Senegal, Gambiya, Gine-Bissau	0.04
Mole-Dagbani	Nijer-Kongo, Gur	Dagbani	Batı	Gana, Burkina Faso	8.6	Dagomba, Mamprusi, Nanumba, Mossi, Gurma
Dendi	Nijer-Kongo	Dendi	Batı	Benin	0.1
Edo (also called Bini, or Benin)	Nijer-Kongo, Edo	Edo	Batı	Nijerya	1.6
Efik	Nijer-Kongo	Ibibio-Efik	Batı	Nijerya, Kamerun	0.9
Eket	Nijer-Kongo	Eket (Ibibio dialect)	Batı	Nijerya, Kamerun	0.3
Esan	Nijer-Kongo, Kwa	Esan	Batı	Nijerya	0.5
Ewe	Nijer-Kongo, Gbe	Ewe	Batı	Togo, Benin, Nigeria, Volta Region (British Togoland), Togoland	4.8
Fon	Nijer-Kongo	Fon	Batı	Benin, Nijerya	3.5
Fulɓe	Nijer-Kongo, Senegambian	Pular/Fulfulde	Batı	Gine, Nijerya, Kamerun, Mali, Burkina Faso, Benin, Nijer, Sierra Leone, Gambiya, Gine Bissau, Çad, Togo, Fildişi Sahili	20
Ga	Nijer-Kongo, Kwa	Ga, Ga-Adangme	Batı	Togo, Greater Accra	2
Gwari			Batı	Nijerya	1
Hausa	Afro-Asya, Çad.	Hausa	Batı/Kuzey	Nijerya, Nijer, Gana, Benin, Çad, Kamerun, Sudan	37
Igbo (Ibo)	Nijer-Kongo, Volta-Nijer	Igbo	Batı	Nijerya, Ekvator Ginesi	43[15]	Çeşitli alt grupları içerir.
Ijaw	Nijer-Kongo, İjoid	Ijaw	Batı	Nijerya	14[4]	Alt gruplar arasında Andoni, Ibani, Kalabari, Nembe, Ogbia ve Okrika bulunur.
Jola	Nijer-Kongo, Senegambian	Jola, Kriol	Batı	Senegal, Gambiya, Gine-Bissau	0.5
Kanuri	Nilo-Saharan, Batı Saharan	Kanuri	Çad Havzası	Nijerya,[4] Niker,[5] Kamerun,[7] Çad[6]	10
Mandinka	Nijer-Kongo, Mande	Mandingo	Batı/Orta	The Gambia, Guinea, Mali, Sierra Leone, Fildişi Sahili, Senegal, Burkina Faso, Liberia, Guinea Bissau, Ghana, Benin, Niger, Nigeria, Mauritania, Chad	13
Mande South	Nijer-Kongo, Mande	Dan, Mano and Kpelle	Batı	Gine, Fildişi Sahili, Liberya,	3.5
Marka	Nijer-Kongo, Mande	Marka	Batı/Kuzey	Mali	0.4
Mende	Nijer-Kongo, Mande	Mende	Batı	Sierra Leone	2
Papel	Nijer-Kongo	Papel	Batı	Senegal, Gambia, Guinea-Bissau	0.1
Serer	Nijer-Kongo, Senegambian	Serer, Cangin	Batı	En çok Senegal ve Gambiya'da bulunur. Moritanya'daysa az sayıda bulunur. Ayrıca Batı'da bulunur.	1.9[16][17]
Songhai[5]	Nil-Sahra	Songhai	Batı	Mali	5
Tiv	Nijer-Kongo, Bantu	Tiv	Batı	Nijerya, Kamerun	2
Urhobo	Nijer-Kongo, Volta-Nijer	Urhobo, Isoko, Uvwie, Erhowa, Okpe	Batı	Nijerya	3-4	Isoko İnsanları kendilerinin farklı bir etnik grup olduğunu iddia etmektedir.
Wolof	Nijer-Kongo, Senegambian	Wolof	Batı	Senegal, Gambiya, Moritanya	4
Yoruba	Nijer-Kongo, Volta-Nijer	Yoruba	Batı	Nijerya, Benin, Togo, Gana, Fildişi Sahili[18] Sierra Leone[19]	45
Zarma[5][20]	Nil-Sahra	Zarma	Batı	Nijer	5

Kaynakça

1. Onuah, Felix (29 Aralık 2006). "Nigeria gives census result, avoids risky details". Reuters. 26 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2008.
2. Lewis, Peter (2007). Growing Apart: Oil, Politics, and Economic Change in Indonesia and Nigeria. University of Michigan Press. s. 132. ISBN 0-472-06980-2. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2008.
3. Suberu, Rotimi T. (2001). Federalism and Ethnic Conflict in Nigeria. US Institute of Peace Press. s. 154. ISBN 1-929223-28-5. 1 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2008.
4. "The World Factbook: Nigeria". World Factbook. Central Intelligence Agency. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
5. "The World Factbook: Niger". World Factbook. Central Intelligence Agency. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
6. "The World Factbook: Chad". World Factbook. Central Intelligence Agency. 24 Nisan 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
7. Peter Austin, One Thousand Languages (2008), p. 75, https://books.google.com/books?isbn=0520255607:"Kanuri is a major Saharan language spoken in the Lake Chad Basin in the Borno area of northeastern Nigeria, as well as in Niger, Kamerun, and Chad (where the variety is known as Kanembul[)]."
8. Sakr, Taha (16 Mayıs 2017). "North Sinai's second largest tribe al-Sawarka declares war against Sinai Province". Egypt Independent. 20 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018.
9. "To People the World, Start With 500". The New York Times. 11 Kasım 1997. 29 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2018.
10. "The World Factbook: Central African Republic". World Factbook. Central Intelligence Agency. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
11. Stefan Goodwin, Africas Legacies Of Urbanization (2006),p. 191, https://books.google.com/books?isbn=0739133489:"...and further west the even more numerous Sara [western Central African Republic, southern Chad, and northern Kamerun."
12. Peoples of Africa: Burkina Faso-Comoros - Volume 2 (2001), p. 86, https://books.google.com/books?isbn=076147160X:"The Central African Republic is a land of many different peoples... The Sara (SAHR) live in the grain-growing lands of the north as well as across the border in Chad."
13. "The World Factbook: South Sudan". World Factbook. Central Intelligence Agency. 29 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
14. "The World Factbook: Sudan". World Factbook. Central Intelligence Agency. 5 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.
15. Nigeria 29 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at CIA World Factbook: "Igbo 18%" out of a population of 177 million (2014 estimate)
16. Agence Nationale de la Statistique et de la Démographie. In Senegal alone, estimated figure for 2007 is 1,840,712.1
17. Gambia keep poor records of its ethnic minorities. Estimated Gambian figure is 31,900 (2006) Ethnologue.com 4 Ekim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
18. Joshua Project. "Yoruba". United States Center for World Mission. 15 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.
19. National African Language Resource Center. "Yoruba" (PDF). Indiana University. 16 Eylül 2017 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2014.
20. "The World Factbook: Sudan". World Factbook. Central Intelligence Agency. 10 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2013.