Ahmet Muhip Dıranas

Ahmet Muhip Dıranas (d. 1909, Sinop - ö. 21 Haziran 1980, Ankara), Türk şair, yazar.

Ahmet Muhip Dıranas
Doğum 1909
Salı, Erfelek, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm 21 Haziran 1980 (71 yaşında)
Ankara, Türkiye
Meslek Şair, Yazar, Oyun yazarı
Milliyet Türk
Dönem 1926-1980
Tür Şiir, Tiyatro oyunu, Deneme
Edebî akım Öz Şiir Anlayışı - Müstakil Şahsiyetler

Hayatı

1909 yılında Sinop'un Erfelek ilçesi Salı köyünde doğdu. İlkokulu Sinop’ta, ortaokul ve liseyi 1929'da Ankara Erkek Lisesi’nde tamamladı. Ankara Erkek Lisesi'nde Faruk Nâfiz Çamlıbel ile Ahmet Hamdi Tanpınar'ın öğrencisi oldu.

Ankara Erkek Lisesi'ni bitirdikten sonra Hâkimiyet-i Millîye gazetesinde çalıştı. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ne iki yıl devam ettikten sonra Güzel Sanatlar Akademisi kütüphane memurluğu göreviyle İstanbul'a gitti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi felsefe bölümünde okudu. İstanbul Resim ve Heykel Müzesi'nde, halkevlerinde, Çocuk Esirgeme Kurumu'nda çeşitli görevlerde bulundu. Anadolu Ajansı, Devlet Tiyatroları ve İş Bankası'nda üst düzey görevlere getirildi. 1939'da Ankara'ya döndü ve CHP Genel Merkezi'nde Halkevleri Kültür ve Sanat Yayınları'nı yönetti.

II. Dünya Savaşı yıllarında, 1942 ile 1945 arasında Ağrı’nın Sürbehan köyünde askerlik hizmetini tamamladı. Bu deneyim, bir dönüm noktası teşkil etti. Ünlü Ağrı şiiri, bu yılların ürünüdür.[1]

Askerlik sonrası Ankara'da Çocuk Esirgeme Kurumu yayın müdürü, kurum başkanı (1957-1960), daha sonra İş Bankası yönetim kurulu üyesi oldu. Devlet Tiyatroları edebî kurul başkanlığı, Anadolu Ajansı yönetim kurulu üyeliği yaptı. Politikaya atılarak Zafer gazetesinde yazılar yazdı. Birkaç kez DP'den milletvekili adayı olduysa da seçilemedi. Yayımlanan ilk şiiri, Ankara Lisesi'nden Muhip Atalay imzasıyla Millî Mecmua'da çıkan Bir Kadına başlıklı şiirdir 15 Eylül 1926. Sonra kendi imzası ile çeşitli dergilerde şiirler yayımladı.

Çeşitli dergilerde yayımlanan şiirleri, 1974 yılında İş Bankası Kültür Yayınları tarafından Şiirler başlığıyla neşredildi. Ayrıca Tevfik Fikret'in Rübab-ı Şikeste adlı eserini Türkçeleştirerek Kırık Saz başlığı ile yine İş Bankası yayınları arasında çıktı.

21 Haziran 1980'de Ankara'da vefat etti. Vasiyeti üzerine Sinop'ta toprağa verildi.

Şiir anlayışı

Ahmet Muhip, Cahit Sıtkı Tarancı ile şiirde ahenge ve sese önem vermişlerdir. Mesela, Kar şiirinde sesi ön plana çıkarırken; Olvido başlıklı şiirinde ne sesi anlama, ne de anlamı sese baskın kılmıştır.

Hece şiirinin son kuşağı denilebilecek şairler arasında Ahmet Muhip Dıranas, çağdaş Batı şiirine (Baudelaire, Verlaine) en yakın, kendinden bir iki kuşak sonrası şairler üzerinde, az sayıda şiirle bile olsa, uzun süre etkili olan bir şairdir. O da hocası Tanpınar gibi az yazmış, seyrek yayımlamış, şiirlerini şiire başladıktan neredeyse elli yıl sonra (1974) kitaplaştırmıştır. Gerek Fransız şiiri, gerekse kendinden önceki nesilden ustaları Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi Tanpınar'dan aldığı etkileri sanatına yedirerek özgün bir şiire ulaşmıştır. Hece ölçüsü sınırlarında kalarak ama durak ve vurgu yerlerini değiştirerek gelenekte çağdaşlığı yakalayan, tedaî (çağrışım) gücü yüksek, yurdu, insanı ve doğası ile barışık, alışılmadık deyiş örgüsüyle unutulmaz şiirler yazmıştır. Şiirlerinde aşk, tabiat, ölüm, hatıralar, sığ olmayan bir anlatımla ve düşündürücü biçimde verilmiştir.

Fahriye Abla şiiri, Türk edebiyatının en ünlü şiirlerinden biridir.

Eserleri
  • Halkevleri Amatör Resim ve Fotoğraf Sergileri (1941)
  • Gölgeler (oyun, 1947)
  • Finten (1959)
  • Şiirler (1974)
  • Oyunlar (Gölgeler ve Çıkmaz bir arada, 1977)
  • Kırık Saz (1977)
  • Yazılar (1994).

Çevirileri
  • Fransa’da Müstakil Resim (I-II, İstanbul 1938, Adolphe Basler – Charles Kunstler’den Cahit Sıtkı Tarancı ile birlikte)
  • Abdal (Dostoyevski’nin Budala’sından oyunlaştıranlar: F. Nezière – S. W. Bienstock’tan, 1940)
  • Yaşadığımız Devir (Karel Çapek’ten, 1942)
  • Anna Bolton (Louis Bromfield’den, 1945)
  • Ecinniler (Dostoyevski’den, I-III, 1958-1963, S. Lünel ile birlikte)
  • Cehennem Kayası (E. Dimt’ten, 1963).

Notlar

Ç. Çalar Saat

Kaynakça
  • T.C Kültür ve Turizm Bakanlığı
  • Emel Koşar, The Relation of Love In Ahmet Muhip Dıranas’s Poems”, International Review of Turkology, V. IV, N.8, Summer 2011, s. 23-30.
  • Emel Koşar, “Ahmet Muhip Dıranas ve Yavuz Turgul’un Fahriye Abla’sı”, Artfulliving, 23 Mayıs 2014.
  1. İsen, Mustafa. (1997). Ötelerden bir ses : divan edebiyatı ve Balkanlarda Türk edebiyatı üzerine makalelerine. 1. baskı. Kızılay, Ankara: Akçağ Basım Yayım Pazarlama A.Ş. ISBN 975-338-175-1. OCLC 37240673.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.