Akpazar, Mazgirt

Akpazar, Tunceli ili Mazgirt ilçesine bağlı bir beldedir.

Akpazar
Belde

Tunceli'nin Türkiye'deki konumu
Akpazar
Akpazar'ın Tunceli'deki konumu
Ülke Türkiye
İl Tunceli
İlçe Mazgirt
Coğrafi bölge Doğu Anadolu Bölgesi
İdare
 • Belediye başkanı Muhammed Şahin (Kayyım)
Rakım 900 m (2.900 ft)
Nüfus
 (2015)
 • Toplam 6,582
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
İl alan kodu 428
Posta kodu 62810

Tarihçe

Osmanlı kaynaklarında yerleşim Çarsancak adıyla anılmaktadır. Osmanlı egemenliği döneminde Dersim yöresinin en önemli kasabalarından biri olarak önem taşımıştır. Çarsancak; 1832 yılı Osmanlı kayıtlarında Pertek, Sağman, Mazgirt, Çemişgezek'i içine alan bir sancaktır[1]. 1840 tarihli kayıtlarda ise Harput sancağına bağlı bir kaza merkezi olarak geçmektedir. Bu kayıtlarda kaza merkezinde Ermeni nüfusa ait 1127 hane bulunurken, toplam 4537 erkek yaşamaktaydı[2]. 1865 yılında meydana gelen Ermeni isyanlarına sahne oldu[3]. 1905 yılında "Peri" adıyla Çarsancak ilçesinin merkezi görülen yerleşim[4], 1916 yılındaki Dersim ayaklanmaları sırasında isyancılar tarafından yağmalandı. 20. yüzyıl başlarına gelindiğinde yerleşimde Müslüman nüfus, Ermeni nüfustan fazla görülmektedir. 1926 yılında bucak merkezi olan yerleşim, 1967 yılında belde belediyesi teşkilatının kurulmasıyla "Akpazar" adını almıştır.

2006 yılına kadar müstakil köy olup o tarihte beldeye bağlanarak mahalle statüsüne düşürülen Örs, Kuşçu ve Karabulut (Sorek) yerleşimlerinin kuruluşu eskilere dayanmaktadır. 1691 yılı Cizye Defterine göre bu yerleşimler Mazgirt kazasında Gayrimüslimlerin yaşadığı köyler arasında görülmektedir.[5] Kuşçu mahallesi sınırları içerisinde bulunan höyükte (Til Höyük) yüzeysel araştırmalara göre Demir Çağı'na ait bulgulara rastlanılmıştır.[6]

Coğrafya

Keban Baraj Gölü kıyısında Elâzığ -Tunceli Devlet yolu üzerinde, Tunceli il merkezine 45 km. Mazgirt ilçesine 38 km uzaklıktadır.

Nüfus
Yıllara göre nüfus verileri[7]
Yıl1970197519801985199020002007
Nüfus--1.5341.4411.4332.4422.129

Mahalle
  • Çarşıbaşı Mah.
  • Güneşdere Mah.
  • Kuşçu Mah.
  • Örsköy Mah.
  • Güneyharman Mah.
  • Karabulut Mah.
  • Elmalik Mah.
  • Kepektaşı Mah.

Altyapı bilgileri

Bir adet Lise, Anadolu Öğretmen Lisesi,2 adet ilköğretim okulu, mevcuttur. Tedaş şube şefliği, PTT şubesi, Toplum Sağlığı Merkezi,112 Acil İstasyonu, 2 adet Jandarma Karakolu vardır.
Belediye teşkilatı 1967 yılında kurulmuştur.2006 Aralık ayında Kuşçu,Güneşdere,Örs, Güneyharman, Karabulut, Elmalık Köyleri Belediye sınırlarına katılmış olup aynı adla mahalleye dönüşmüş, 2012 04 Kasım ayında yapılan Halkoylaması ile Kepektaşı Köyü Akpazar Belediye sınırlarına katılmış ve aynı adla mahalle kurulmuş olup 8 mahallesi vardır. TOKİ Belediye işbirliği ile 2010 yılında başlanan 100 konut ve sağlık ocağı inşaatları %95 tamamlandı (Aralık 2012)TOKİ tarafından 2. Etap 100 Konut inşaatının yapım işi 11 Ekim 2012 tarihinde ihale edilmiş olup 2013 yılı Mart ayında inşaatların yapımı başlayacaktır. İmar planı vardır. 17.200 Dekar alanın Hali hazır sayısal fotogrametrik harita yapım işi Belediyece ihale edilmiş olup 2013 Ekim ayında tamamlanmıştır. Kanalizasyon ve içme suyu şebekeleri yapılmıştır. Otomatik telefon santralı mevcuttur. Tunceli İlinde tarıma elverişli arazinin en fazla olduğu bölgedir. Sulu tarım yapılan arazinin Keban baraj gölü altında kalmasından sonra göç vermeye başlamıştır. DSİ nin hazırladığı 36.000 dekar arazi sulama Proje yapımı DSİ Bölge Müdürlüğünce Ağustos 2007 de ihale edilmiş olup Proje yapım çalışması bitmiş olup İnşaat ihalesi 2013 yılı Kasım ayında yapılmış, 2014 yılı Ocak ayında Yüklenici Firma ile sözleşme imzalandı. Beldede Tungaş Un Fabrikası, Tuğla fabrikası, Süt ürünleri fabrikası vardır.

Kaynakça
  1. Tızlak, F., "XVIII. YÜZYIL SONU İLE XIX. YÜZYILIN İLK YARISINDA HARPUT ÇEVRESİNDE MADENCİLİK FAALİYETLERİ",Fırat Üniversitesi Harput Uygulama ve Araştırma Merkezi Geçmişten Geleceğe Harput Sempozyumu, Yıl: 23-25 Mayıs 2013 Elazığ. URL:http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/1/34.%20Fahrettin%20T%C4%B1zlak.pdf. Erişim: 2017-04-05
  2. Akyel, S., "Osmanlı Nüfus Defterlerinin Tarih Yazımındaki Yeri: 1840 Tarihli Çarsancak Kazası Gayrimüslim Nüfus Defteri Örneği",Journal of History and Future. Cilt: 1, Sayı:1, Yıl: Aralık 2015. URL:http://dergipark.gov.tr/download/article-file/176827 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
  3. Doğan, O., "ERMENİ KOMİTELERİ HINÇAK VE TAŞNAKSÜTUN (Rus Adalet Bakanı Y. Muravyev’in Ermeni Komitelerine İlişkin Raporu) ", Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. Sayı:20, Yıl: 2008. URL:http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed/article/view/370/352. Erişim: 2017-04-05
  4. Saltık, V., "DEDE ŞEYH HASANLAR İLE AŞİRET ŞEYH HASANLAR",Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi. Sayı:66, Yıl: 2013. URL:http://hbvdergisi.gazi.edu.tr/index.php/TKHBVD/article/view/1287/1271 6 Nisan 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Erişim: 2017-04-05
  5. Koçak, Zülfiye (2017). "1691 Tarihli Cizye Defterine Göre Pertek, Mazgirt, Çemişgezek ve Sağman Kazaları" (PDF). OTAM, 41. Ankara Üniversitesi. s. 203. 14 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.
  6. Parlıtı, Umut; Öncel, Kenan; Parlıtı, Nilüfer (2017). "Doğu Anadolu Bölgesi'nde Arkeolojik Açıdan Az Bilinen Bir Yöre: Tunceli". Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi. 7 (2). DergiPark. ss. 356, 357. 23 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Eylül 2020.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.