Arjantin-Brezilya Savaşı

Arjantin - Brezilya Savaşı, Arjantin ile Brezilya İmparatorluğu arasında 10 Aralık 1825'ten 27 Ağustos 1828'e kadar Güney Brezilya ve Uruguay bölgelerinde gerçekleşen savaş. Savaş sonucu kısmi Arjantin, kısmi Brezilya zaferi ile sonuçlanmış ve Uruguay devleti kurulmuştur.

Arjantin - Brezilya Savaşı
Arjantin - Brezilya Savaşı
Tarih 10 Aralık 1825 - 27 Ağustos 1828 Bölge Uruguay ve Güney Brezilya Sonuç Arjantin'in askeri zaferi ve Uruguay devletinin kurulması. Brezilya İmparatorluğu, bazı Güney-Doğu bölgelerini kaybetti.
Taraflar
Brezilya İmparatorluğu	Río de la Plata Birleşik Eyaletleri
Komutanlar ve liderler
Rodrigo Pinto Guedes Felisberto Caldeira Brant Carlos Frederico Lecor	Bernardino Rivadavia Carlos M. de Alvear William Brown Juan A. Lavalleja

Arka plan

1811 yılında Arjantinliler ve yakın bölge halkları, İspanyol yönetimine karşı ayaklanmıştı ve bunda başarılı da olmuşlardı. Bundan yararlanmak isteyen Portekiz İmparatorluğu, ayaklanan halkları destekledi. Bununla beraber bölgedeki sömürgelerini kaybetmemek için tedbirler aldılar. 1814 yılından itibaren bazı doğu bölgeleri, ilhak edilmemek için direnmeye başladı. Portekiz İmparatorluğu, bölgede güç kaybetti ve doğu şeridinde işgali bıraktı (1816). 1820'de bazı çatışmalar yaşandı. Ardından bazı "Kurtuluş Savaşları" yaşandı. İşgaldeki bölge sayısı oldukça azaldı. Bu olaylardan dolayı oldukça gerilen Portekiz İmparatorluğu, bazı bölgeleri ilhak ederek çözüme ulaşmayı denedi. Stratejik bölgeler ve bazı limanlar, Portekiz kontrolüne geçti. Bu gelişmeler de bölgedeki gerilimi iyice arttırdı. 1822 yılında, Portekiz kontrolündeki bazı önemli bölgeler özgür Brezilya yönetimine geçti. Brezilya yönetimi, Portekiz İmparatorluğu ile savaşa girmemek için bu bölgeleri özerkleştirdi. Bu gelişmeler, "Arjantin - Brezilya Savaşı"na giden yolda en önemli sebeplerdi.

Savaş

Uruguaylı birlikler, Arjantin için yemin ediyor.

Portekiz İmparatorluğu, bu özerk bölgeleri kurtarmak için bir yandan bölge halkını, bir yandan da Arjantin yönetimini kışkırtmaya başladı. Portekizliler, savaşın çıkması halinde bu özerk bölgeleri de kurtaracağını düşünüyordu. Tek başına bu savaşa girmek istemiyorlardı, zira savaşa girmeye de yatkın değillerdi. Bölgede Brezilya karşıtı bir direniş başladı. Bu sorunu çözmek için 1825 yılında bir kongre toplandı. Kongre kararı olarak idari yönetimde değişiklik yapılmadı. Bu karar, olayların durmasına hiç etki edemedi. Bölgedeki olaylar arttı. Brezilya yönetimi de, bölgede isyancıları ortadan kaldırmak için savaş başlattı. Arjantin de karşılık olarak savaş ilan etti.

Brezilya imparatoru I. Pedro, Arjantin ve destekçileri kontrolündeki limanları engellemek için donanmayı yola çıkmasını emretti. Arjantin ve dolaylı destekçisi Portekiz İmparatorluğu kontrolündeki limanları kuşatıp yardım gelmesini engelleyecek ve Arjantin kontrolündeki bölgeler de birer birer ele geçirilecekti. Aynı zamanda Arjantin donanması da Brezilya donanmasını vurmak ve limanları güvenceye almak amacıyla yola çıktı. Brezilya donanması, limanların önlerine geldi. Bazı birlikler limana çıkartıldı. Çıkartma esnasında Arjantin donanması geldi. Askerlerinin bir kısmını limanlara çıkartan Brezilya donanması, kıskaç içinde kalmıştı. Limandaki Arjantin halkı da olağanca güçleriyle Brezilya birliklerine saldırdı. Kıskaç içinde kalan Brezilya donanması dağıldı. Karadaki birlikleri de kısa süre içinde esir düştü.

Arjantin birlikleri, kendi limanlarına çıktılar ve Uruguay topraklarına doğru yürüyüşe başladılar. Uruguay toprakları da ele geçirilecek, asıl kara savaşı orada yapılacak ve Brezilya'nın elinde hiçbir Güney-Doğu eyaleti kalmayacaktı. Arjantinli birlikler, ilk zamanlarda küçük Brezilya birlikleriyle çatıştı ve hepsini de ezip geçti. Bir yandan da isyancılar, Brezilya ikmal kollarını ve küçük birliklerini vuruyordu. Brezilya ordusu zor durumda kalmıştı. Nihayetinde Arjantinliler, Uruguay'a girdi. Bölgede gücü kalmayan Brezilya yönetimi, taarruzun ana yurda yönelmesinden endişe ediyordu. İmparator I. Pedro, başka bir çare buldu. Bölgede paralı askerlerden oluşan bir ordu kurmayı başardı. Bu gelişme, bölgedeki Arjantin güçlerini zorlamayı başardı. Birçok isyancı grup imha edilirken, Arjantin ilerleyişi de bir süreliğine durduruldu. Brezilyalı paralı askerler, Uruguay'da ilerlemeye başladı. Arjantin güçleri geri çekilmek yerine çarpışmaya karar verdi. Brezilyalı paralı askerlerle büyük bir savaşa giriştiler. Savaş Arjantin zaferi ile sonuçlandı. Yeterince disiplinli olmayan Brezilya paralı askerlerinin büyük kısmı dağıldı. Bu durumda Arjantin'in tekrar ilerlemesi beklenirdi. Fakat hem Brezilya'nın hem de Arjantin'in gücü kalmamıştı. Bununla beraber geride kalan Brezilyalı paralı askerler, Arjantin'in Uruguay'dan Brezilya'ya geçmesine karşı tedbir aldı. Buna rağmen bazı Arjantin birlikleri, Brezilya topraklarına girmeyi başardı. Karada ve denizde yıpratma savaşı halinde çatışmalar sürdü. İki tarafta da cephane ve mühimmat sıkıntısı başlamıştı.

Savaş sonrası

Savaş, dünya ticaretini de etkilemişti. Bu nedenle rahatsız olan devletlerden Fransa ve Birleşik Krallık, barış için baskı yapmaya başladı. Zaten hem Arjantin'in hem de Brezilya'nın savaşacak gücü kalmamıştı. Arjantin destekçileri de savaştan sıkılmıştı. 1828 yılında "Montevideo Antlaşması" imzalandı. Brezilya temsil heyeti, savaşın kaybedildiğini biliyordu. Arjantin temsil heyeti de zaferle bu savaşı kapattığını düşünüyordu. Uruguay'a bağımsızlık verilmesini ve Güney-Doğu bölgelerinden Brezilya'nın çekilmesini istediler. Brezilya, bunları kabul etmek zorunda kaldı. Bu gelişmeler, Brezilya'da I. Pedro yönetimini yıprattı. 1831 yılında da bu yönetim düşecekti. Brezilya halkı bu yenilgiden dolayı çok üzülmüştü. Uruguay kurulmuş, Portekiz İmparatorluğu da istediğini tam olarak alamamıştı.

Kaynakça

• İngilizce maddesi7 Ekim 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Antecedents