İspanyollar

İspanyollar (İspanyolca: Españoles), Güneybatı Avrupa'nın İber Yarımadası'nda yer alan İspanya'nın yerli halkına verilen isimdir. Bunun yanı sıra, en büyük kısmı Latin Amerika'da olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde İspanyol kolonizasyoncuları soyundan gelen önemli sayıda İspanyol yaşamaktadır.

İspanyollar
Españoles
Önemli nüfusa sahip bölgeler
Arjantin 345.866[1]
Fransa 189.909[1]
Venezuela 173.456[1]
Almanya 108.469[1]
İsviçre 93.262[1]
Meksika 86.658[1]
Brezilya 92.260[1]
Amerika Birleşik Devletleri 79.495[1]
Birleşik Krallık 64.317[1]
Uruguay 58.623[1]
Diller
İspanyolca
Baskça, Aranca, Katalanca ve Galiçyaca[2][3]
Din
Hristiyanlık  · Ateizm  · Budizm  · Yahudilik  · Müslümanlık
Mezquita, Córdoba, İspanya
La Mezquita (mescit) Olarak bilinen bu cami günümüzde katedral olarak kullanılmaktadır
1853 İspanyol Romanları
İspanyolca Dünya Dil Haritası
  Resmi dili İspanyolca olan ülkeler

  Resmi dili İspanyolca olmayan bölgeler
National Geographic Dergisi, Sayı 31 (1917), sayfa 267, İspanyol Roman kız
(1986-2011) İspanya'daki yabancı nüfusun yüzde olarak değişimi (artışı)
Córdoba, Uzun Camii
Emevîlerin İspanya'ya miras bıraktığı eserlerden,
Ronda, Endülüs Mimarisi, İspanya

İspanya'nın resmî dili olan İspanyolca (Kastilyaca olarak da bilinir), İspanya'nın kuzeyindeki Kastilya bölgesinin Orta Çağ lehçesine dayanarak oluşturulmuş standart bir dildir. Ayrıca yoğun olarak konuşulan bölgesel diller de vardır. Baskça, Aranca, Katalanca ve Galiçyaca gibi dillerin haricinde Romen dilleri de konuşulmaktadır.

Tarihçe

İspanya'da yaşayan ilk modern insanların 35.000-40.000 yıl önce İber Yarımadası'na gelen Neolitik insanlar olduğu düşünülmektedir. Daha yakın tarihte ise MÖ 3000-4000'lerde İberyalılar ilk olarak Akdeniz kıyılarına yerleşmişlerdir. Demir Çağı sırasında Keltler İspanya'ya gelmişlerdir. İberyalılar ile kültürel bağları olan kuzey İspanya yerleşiği bazı kabileler Seltibaryanlar (İngilizce: Celtiberians İspanyolca: celtíberos) olarak adlandırılmıştır. Bunlara ek olarak Tatarlar olarak adlandırılan bir kabilenin de İspanya'nın güneybatısına yerleşmiş ve medeniyet kurmuş Fenikeliler olduğu düşünülmektedir. Denizci Fenikeliler, Yunanlar ve Kartacalılar Akdeniz kıyılarında yüzyıllarca ticari koloniler kurmuşlardır. Kartacalılar ile Romalılar arasında geçen İkinci Pön Savaşı bugünkü İspanya ve Portekiz sınırlarında geçmiştir.[4]

MÖ IV. yüzyılda Fenikeliler, sonra Grekler, ardından da Romalıların istilasına uğrayan yerli halk arasında Hıristiyanlık ve Latincenin yayılması, Roma hakimiyeti döneminde gerçekleşmiştir. M.S. IV. yüzyıl sonlarında Roma İmparatorluğu'nun merkezî otoritesinin zayıflamasıyla İspanya bu kez Sueviler, Vandallar, Alanlar ve Vizigotlar gibi barbar Germen kavimlerinin istilasına uğramıştır. Bunlar içinde Vizigotlar, geldiklerinde 200 bin nüfusa sahip oldukları halde 468 yılında ülkenin büyük bölümünü ele geçirerek Tuleytula merkez olmak üzere bir devlet kurmuşlardır. [5]

İber Yarımadası'nda Vizigotların yönetiminde çatışmalar yaşanıyorken Endülüs Emevîleri “Tarîf b. Mâlik” komutasında 711 yılında bölgeyi fethetmişlerdir.[6][7] Yönetimdeki başarı bölge halkının 11. yüzyıla kadar Müslüman kültürüne yakın olmasını sağlamıştır. 10. yüzyıla kadar halkın büyük bir kısmı Müslüman ve Hristiyan iken küçük bir azınlık ise Yahudiliği benimsemiştir.

15. yüzyıldan itibaren İspanya, Roman topluluklarına ev sahipliği yapmıştır. Genel olarak "Çingene" (İngilizce: gypsies İspanyolca: gitanos) olarak adlandırılan bu eski ve göçebe topluluk Batı Asya, Kuzey Afrika ve Avrupa'dan göç etmişlerdir.

16. yüzyılda, yeni kıtanın keşfinden sonra yaklaşık 240,000 kişilik İspanyol askeri, Amerikan limanlarına girmiştir. Sonraki yüzyılda bu sayıya 450.000 nüfus daha eklenmiştir. Meksika ve Peru İspanyolların 16. yüzyıldaki ilk sömürgeleri olmuştur. 18. ve 19. yüzyılda yaklaşık 3,5 milyon İspanyol, Amerika kıtasına, Arjantin, Uruguay, Meksika, Brezilya, Şili, Venezuela ve Küba'ya göç etmiştir.[8] Ayrıca Venezuela, Fas ve Cezayir'e yüksek oranlarda göçler olmuştur.[9]

İspanyol Kökenli İnsanların Dünya Üzerinde Dağılımı [10][11][12][13][14]
İspanya 40 milyon
Arjantin 25 milyon
Brezilya 15 milyon
Meksika 15 milyon (%75)
Kolombiya 8,4 milyon
Küba 7 milyon
Venezuela 5,6 milyon
Şili 5,5 milyon
Peru 4,2 milyon
Kosta Rika 3,2 milyon
Porto Riko 3,2 milyon
ABD 2,4 milyon
Uruguay 1,8 milyon
Fransa 1,5 milyon
Dominik Cumhuriyeti 1,5 milyon
Bolivya 1,3 milyon
Ekvador 0,9 milyon
Nikaragua 0,9 milyon

Modern Göçler

İspanya'nın nüfusu son yüzyıldaki göçlerle daha da renklenmiştir. 2000'den 2010'a dünyanın en yüksek kişi başına göç oranına ve ABD'den sonra dünyadaki ikinci en yüksek mutlak net göç oranına sahip ülke İspanya'dır. Nüfusun yaklaşık %10'unun göçmenler oluşturmaktadır.[15] Özellikle Avrupa, Latin Amerika, Çin, Filipinler, Kuzey Afrika ve Batı Afrika'dan göç alan ülkenin resmî araştırma örgütü INE'ye göre ise alınan göçlerin, göç eden nüfustan düşük olması sebebiyle son mevcudiyetiyle 46 milyon 152 bin 925 olan İspanya'daki nüfusun 2021 tarihinde 45 milyon 585 bin 574'e ineceği belirtilmiştir.[16]

İspanya Dışında İkamet Eden İspanyol Nüfusları INE Verileri[1]
KıtaToplamKadınErkek
Avrupa Kıtası Toplamı602.178295.638306.540
Afrika Kıtası Toplamı14.9177.9946.923
Amerika Kıtası Toplamı1.049.465510.517538.948
Asya Kıtası Toplamı19.31010.4918.819
Okyanusya Kıtası Toplamı16.9088.5678.341
Genel Toplam1.702.778833.207869.571
İspanya Vatandaşlarının Diğer Ülkelere Dağılımı - INE verileri [1]
ÜlkeToplamKadınErkek
Arjantin345.866161.441184.425
Fransa189.90993.97495.935
Venezuela173.45687.20386.253
Almanya108.46954.22954.240
İsviçre93.26247.47045.792
Brezilya9.22647.23145.029
Meksika86.65844.45142.207
ABD79.49539,20440.291
Küba75.43333.43242.001
İngiltere64.31729.31735.001
Uruguay58.62327.48231.141
Belçika45.48523.17922.306
Şili40.49219.96520.527
Andorra23.60511.66511.940
İtalya18.1166.22811.888
Avustralya16.3798.3088.071
Dominik Cumhuriyeti14.8087,8356.973
Kolombiya14.6887.3647.324
Kanada11.5396.0085.531
Ekvador10.1475.1524.995
Panama7.3443.9713.374
Fas6.5863.4773.109
Guatemala5.8773.0372.840
Bolivya5.7933.0162.777
İsveç5.5113.0952.416
Kosta Rika4.9032.5732.331
İrlanda4.7562.0272.729
Lüksemburg3.7281.7761.952
Paraguay3.6761.8561.820
Çin3.0551.8431.212
Avusturya2.6141.1951.419
Norveç2.4151.3181.097
Danimarka2.3531.2351.118
İsrail1.9949431.051
El Salvador1.788931857
Honduras1.685868817
Rusya1.683890793
Japonya1.521901620
Birleşik Arap Emirlikleri1.498806692
Yunanistan1.444639805
Nikaragua1.392736656
Finlandiya1.218702516
Ekvator Ginesi1.184694490
Türkiye1.134585549

Ayrıca bakınız

Kaynakça
  1. 2011 İspanyol Nüfus İstatistikleri (İng.)12 Mart 2012‎ erişim
  2. http://www.ispanyakonsoloslugu.com/ispanya/ 2 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Konsolosluk İspanya Bilgi
  3. "İspanya (Türkçe) —". 21 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
  4. " Ön-Roma Iberia Etnografya haritası —". 5 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
  5. Araştırma Dergisi 08. sayı (Haziran 2002)12 Mart 2012‎ erişim
  6. "Endülüs tarihi —". 27 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mart 2012.
  7. 2011, Dr.Hayati BİCE Enülüs Notları12 Mart 2012‎ erişim
  8. 21 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Spain 2003 (İng.). Erişim tarihi: 12 Mart 2012‎
  9. THE SPANISH OF THE CANARY ISLANDS (İsp..)12 Mart 2012‎ erişim
  10. 3 Mayıs 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Britannica, Meksika,(İng)12 Mart 2012‎ erişim
  11. 18 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Kanada İstatistikleri(İng)12 Mart 2012‎ erişim
  12. 20 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Latin Ame. Göçlerii(İng)12 Mart 2012‎ erişim
  13. Avusturya İstatistikleri ve Göçleri(İng)12 Mart 2012‎ erişim
  14. http://www.ssc.wisc.edu/cde/demsem/loveman-muniz.pdf 7 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. PDF syf 41
  15. 20 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İspanya da, ABD Gibi, Göç Sorunuyla Boğuşuyor 2011,(NYTimes haber çevirisi.)12 Mart 2012‎ erişim
  16. İspanya'nın nüfusu 10 yıl sonra azalacak, 2011 Ekim,(HaberTürk)12 Mart 2012‎ erişim
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.