Asmaaltı Meydanı

Asmaaltı Meydanı, Lefkoşa'da, ticaret ve konaklama merkezi olarak işlev görmüş tarihi bir meydandır.[1] Meydanın çevresinde üç han bulunmaktaydı; bunlardan ikisi, Büyük Han ve Kumarcılar Hanı günümüze sağlam bir şekilde gelebilmiştir. Tarihi bir türbe olan Kurt Baba Türbesi, meydanın köşesinde yer almaktadır.[2]

Asmaaltı Meydanı
Asmaaltı Meydanı'nda kafeler ve Kumarcılar Hanı, 2018
Genel bilgiler
Şehir Lefkoşa
Ülke KKTC
Koordinatlar 35°10′36″K 33°21′46″D

Meydanın adı, meydanda varlığını 2010'lara kadar sürdüren asmadan gelmektedir.[3]

Tarihi

Meydan, Osmanlı döneminde bölgeye bir hanın inşa edilmesi ile birlikte bir ticaret merkezi olarak hizmet vermeye başlamıştır. Kumarcılar Hanı kuzeyde, Büyük Han güneyde yer almaktadır; günümüze erişemeyen tek han olan Tahsin'in Hanı ise kuzeydoğuda yer alırdı. Han, günlük alışverişlerini yapmak için Lefkoşa'ya gelen köylülerin yanı sıra Türkiye'den gelen ziyaretçilerin konaklamalarında da kullanılıyordu. 1915-1930 yılları arasında bir dönem "Buğday Pazarı" olarak bilindiyse de sonra hububat satışının İplik Pazarı Camii'nin yanına taşınmasıyla bu özelliğini yitirdi. Meydan, 20. yüzyılın başlarında kahvehaneleri, aşhaneleri, meyhaneleri ve şanosu ile tanınıyordu ve bu nedenle Lefkoşalıların günlük yaşamında bir merkez olarak rol oynamaktaydı. Meydanda iki kahvehane bulunuyordu. Kumarcılar Hanı'nın girişinde, Lefkoşa'nın en ünlü kahve evlerinden biri olan Asmalı Kahve yer almaktaydı. Burası, akşam saatlerinde meddah gösterilerinin yapıldığı bir yerdi. Meydan aynı zamanda müzisyenlerinin ve sünnetçilerin toplandıkları bir yerdi; onlara ihtiyacı olanlar Asmaaltı'na gelirdi. Meydanın doğusunda, müzisyenlerin sanatlarını icra ettikleri bir şano (tiyatro sahnesi) bulunurdu. Burada sabah saatlerine dek süren çalgılı eğlenceler düzenlenirdi. Binanın zemin katında provalar ve gösteriler için kullanılan bir sahne ve üst katta otel bulunurdu. Şano 1935-1936 yıllarında kapandı, 1938'de yerine Dellal Salim'in kabaresi açıldı. Binanın üst katı bu dönemde genelev olarak da kullanıldı.[4][5]

1930'dan 1964'e kadar meydanda yer alan bir diğer kahvehane, Ahmet Pehlivan'ın işlettiği Pehlivan'ın Kahvesi'ydi. Bu kahvehaneye sözlü tanıklıklara göre Kıbrıslı Türkler kadar Rumlar da gelir, devamlı gelen müşteriler arasında "hatırlı insanlar" ve diğer müşterilerden ayrı oturan "sarıklı, okumuş insanlar" yer alırdı. Sabah 4'ten gece yarısına kadar açık olan kahvede kış akşamları Meddah Mustafa Dayı'nın gösterileri, İslam tarihine dair kitap okumaları olurdu.[6] Bir diğer Asmaaltı kahvesi olan Ali Cafer'in Kahvesi, bilardocuların uğrak yeri olmakla beraber siyasi tartışmaların da yapıldığı bir merkez niteliğindeydi.[7] Bu kahvelerde Karagöz gösterileri de düzenlenmekteydi.[8]

Meydanda Elmaslı Hamam da bulunurdu. Bu hamamda gündüz kadınlar, gece erkekler yıkanırdı.[5]

Asmaaltı Çeşmesi olarak bilinen bir çeşme, 20. yüzyılın ilk yarısında Bereket Fırını'nın yanındaki meydanda yer almaktaydı.[9]

Yayalaştırma

Her ikisinin de popülerliği azalmış olan Asmaaltı Meydanı ve Arasta bölgesi için Lefkoşa Türk Belediyesi tarafından bir yayalaştırma projesi gerçekleştirildi ve 2013 yılında uygulamaya konuldu. Resmi açılış 29 Kasım 2013 tarihinde gerçekleşti. Proje başlangıçta yerel esnafın tepkisini çekti.[10][11] Bununla birlikte, yayalaştırmayı ve meydanda kafelerin açılmasını takip eden yıllarda, meydan yeniden canlandırılmıştır.[12]

Kaynakça
  1. "Asmaaltı Meydanı". Lefkoşa Türk Belediyesi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  2. "Tarih unutuluyor!". Kıbrıs Postası. 30 Haziran 2014. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  3. Alan, Duygu (15 Ekim 2013). "Tarihi asma can çekişiyor". Havadis. 14 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  4. Bağışkan, Tuncer (26 Ağustos 2013). "Tarihi Asmaaltı Meydanı". Yenidüzen. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  5. Bağışkan, Tuncer (2005). Kıbrıs'ta Osmanlı Türk Eserleri. Turkish Cypriot Association of Museum Lovers. ss. 347-349.
  6. Cahit, Neriman (2001). Eski Lefkoşa'da Kahveler ve Kahve Kültürü. Girne: Şadi Kültür ve Sanat Yayınları. ss. 118-123.
  7. Cahit, s. 87.
  8. Cahit, s. 91.
  9. Hikmetağalar, Hizber (1996). Eski Lefkoşa'da Semtler ve Anılar. Marifet Yayınları. s. 244.
  10. "Arasta ve Asmaaltı Yayalaştırma Projesi resmen açılıyor". Kıbrıs Postası. 28 Aralık 2013. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  11. "Asmaaltı bomboş!". Kıbrıs Postası. 9 Aralık 2013. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
  12. Olguner, Onur (7 Aralık 2016). "Asmaaltı canlandı, sıra Dereboyu'nda". Yenidüzen. 15 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ocak 2019.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.