Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri

Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri, UEFA'ya bağlı millî futbol takımlarının Avrupa Futbol Şampiyonası finallerine katılabilmek için yaptığı mücadelelerdir.

Avrupa Futbol Şampiyonası, 1960 yılından beri her dört yılda bir yaz aylarında düzenlenmektedir. Şampiyonaların elemeleri ise finallerden önceki iki yıl içerisinde yapılmaktadır (örneğin, 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri Eylül 2014 ile Kasım 2015 arası).

Genel eleme formatı tablosu

Elemelere katılan takım sayısı

	1960	1964	1968	1972	1976	1980	1984	1988	1992	1996	2000	2004	2008	2012	2016	2020
toplam katılım	17	29	31	32	32	31	32	32	34	47	49	50	50	51	53	55 (beklenen)
en az bir maç oynayan		28							33
elemeler yoluyla finale katılım	4	4	4	4	4	7	7	7	7	15	14	15	14	14	23	20
Uluslar Ligi play-offları yoluyla finale katılım	Yok															4
otomatik olarak finale katılım	0	0	0	0	0	1	1	1	1	1	2	1	2	2	1	0
taplam finalist sayısı	4	4	4	4	4	8	8	8	8	16	16	16	16	16	24	24

1960 ve 1964 elemeleri eliminasyon sistemi ile düzenlenmiş olup çeyrek finalleri kazanan dört takım şampiyona finallerine katılmıştır. Bu dört takımdan biri ev sahibi ülke olarak seçilmiştir.

1968, 1972 ve 1976 elemeleri sekiz gruptan oluşan grup aşamasından oluşmuştur. Sekiz grup birincisi elemelerin diğer aşaması olan çeyrek finallerde mücadele etmiş kazanan dört takım şampiyona finallerine katılmıştır. Yine bu dört takımdan biri ev sahibi ülke olarak seçilmiştir.

1980 elemeleri ve sonrasında ev sahipliği elemeler başlamadan önce bir veya iki ülkeye verilmiştir. Ev sahibi ülke takımı otomatik olarak finallere katılım hakkı elde etmiş ve elemelerde oynamamıştır. 1980 ile 1992 yılları arasında finaller sekiz takımlı olarak oynanmıştır. Elemeler yedi grup üzerinden oynanmış olup grup birincileri finallere katılmıştır.

Not: Yugoslavya, 1992 eleme aşamasını kazanıp 1992 finallerine katılım hakkı elde etmesine rağmen ülkesindeki savaş nedeniyle Birleşmiş Milletler kararı ile turnuvadan men edilmiş ve yerine aynı grupta ikinci olan Danimarka finallere davet edilmiştir.[1]

1996 ile 2012 yılları arasında 16-takımlı finaller formatı uygulanmıştır. Sekiz gruptan oluşan 1996 elemelerinde, sekiz grup birincisi ile en iyi altı grup ikincisi doğrudan finallere katılmıştır. Diğer iki grup ikincisi ise play-off oynamıştır.

2000 elemeleri ise dokuz gruptan oluşmuş olup dokuz grup birincisi ile en iyi grup ikincisi doğrudan finallere katılmıştır. Geri kalan sekiz grup ikincisi play-off oynamış ve dördü finallere katılmıştır. İlk defa bu turnuvada iki ev sahibi seçilmiştir.

2004 elemeleri on gruptan oluşmuş olup on grup birincisi doğrudan finallere katılmıştır. On grup ikincisi play-off oynamış ve beşi daha finallere katılmıştır.

2008 elemeleri yedi gruptan oluşmuş olup yedi grup birincisi ve yedi grup ikincisi toplam on dört takım doğrudan finallere katılmıştır.

2012 elemelerinde 2000 elemeleri gibi dokuz gruptan oluşmuş olup dokuz grup birincisi ile en iyi grup ikincisi doğrudan finallere katılmıştır. Geri kalan sekiz grup ikincisi play-off oynamış ve dördü finallere katılmıştır.

2016'dan 24-takımlı finaller formatı uygulanmıştır. 2016 elemeleri dokuz gruptan oluşmuş olup dokuz grup birincisi ve ikincisi ile en iyi grup üçüncüsü toplam 19 takım doğrudan finallere katılmıştır. Geri kalan sekiz grup üçüncüsü play-off oynamış ve dördü daha finallere katılmıştır.

2020 finalleri ilk defa çoklu ülkede düzenlenecek ve otomatik katılım uygulaması olmayacaktır. 55 UEFA üyesinin tamamının elemelere katılımı beklenmektedir. 2020 elemeleri yeni uygulamaya konulacak olan 2018-19 Uluslar Ligi ile birlikte işleyecektir. Buna göre, 2020 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri on gruptan oluşacak ve her grubun birincisi ile ikincisi doğrudan finallere katılacaktır. Geri kalan dört takım ise henüz katılım hakkı kazanmamış takımlar arasında UEFA Uluslar Liginde en iyi dereceye sahip toplam on altı takım arasındaki play-offlar ile belirlenecektir.

Elemelere katılan takımlar

UEFA üyesi tüm millî takımlar Avrupa Şampiyonasına katılabilirler. Politik nedenlerle bazı ülkeler bağımsız ülke haline gelmeden önce başka takımlar olarak elemelere katılmış, bazıları birleşmiş bazıları ayrılmıştır (bakınız notlar). Şimdiye kadar toplam 55 farklı ülke takımı elemelerde yer almış olup bunların 54'ü hâlen aktif durumdadır. Doğu Almanya millî futbol takımı artık yoktur.

Kosovo 2016'da UEFA üyesi olmuş olup henüz elemelere katılmamıştır.

Yıl	Elemelere ilk katılım	Sayısı
1960	Avusturya,  Bulgaristan,  Çekoslovakya,[S 1]  Danimarka,  Doğu Almanya,[P 1]  Fransa,  Yunanistan,  Macaristan,  Norveç,  Polonya,  Portekiz,  İrlanda,  Romanya,  Sovyetler Birliği,[S 2]  İspanya,  Türkiye,  Yugoslavya[S 3]	17
1964	Arnavutluk,  Belçika,  İngiltere,  İzlanda,  İtalya,  Lüksemburg,  Malta,  Hollanda,  Kuzey İrlanda,  İsveç,  İsviçre,  Galler	12
1968	Kıbrıs Cumhuriyeti,  Finlandiya,  İskoçya,  Batı Almanya[S 4]	4
1972	-	0
1976	-	0
1980	-	0
1984	-	0
1988	-	0
1992	Faroe Adaları,  San Marino	2
1996	Ermenistan,  Azerbaycan,  Belarus, Hırvatistan,  Estonya,  Gürcistan,  İsrail,  Letonya,  Lihtenştayn,  Litvanya,  Kuzey Makedonya,  Moldova,  Slovakya,  Slovenya,  Ukrayna	15
2000	Andorra,  Bosna-Hersek	2
2004	-	0
2008	Kazakistan	1
2012	Karadağ	1
2016	Cebelitarık	1
2020	Kosova
Toplam		55

UEFA ve FIFA tarafından ardılı kabul edilen millî futbol takımları:

1.  Çekoslovakya, daha sonra  Çekya ve  Slovakya olarak ikiye ayrılmış olup ardılı olarak  Çekya kabul edilmektedir.
2. 1992 elemeleri tamamlandıktan sonra  Sovyetler Birliği, birçok ülkeye ayrıldı 1992 elemelerine  BDT olarak katıldı ve 1992 finallerine katıldı. 1996 elemeleri ve sonrasında ise  Rusya olarak yer aldı.
3.  Yugoslavya 1992 elemeleri tamamlandıktan sonra bölündü 2000 elemelerine  Yugoslavya, 2004 elemelerine ise  Sırbistan-Karadağ olarak katıldı. 2008 elemeleri kuralarına da katıldı ancak maç yapmadan önce Sırbistan ve Karadağ olarak iki ülkeye arılarak  Sırbistan ardılı kabul edildi.
4.  Batı Almanya 1992 elemeleri kuralarına katılmıştır ancak maç yapmadan önce  Doğu Almanya ile birlikte Almanya olarak birleşmiştir.  Almanya,  Batı Almanya'nın ardılı kabul edilir..

Başka takım olarak oynayan millî futbol takımları:

1. Doğu Almanya 1992 elemeleri kuralarına katılmıştır ancak hiç maç yapmadan çekilmiştir.  Almanya,  Batı Almanya'nın ardılı kabul edilir.

Elemeler özeti

Takım	1960	1964	1968	1972	1976	1980	1984	1988	1992	1996	2000	2004	2008	2012	2016
Arnavutluk	DNE	r16	3/3	4/4	DNE	DNE	5/5	4/4	5/5	5/6	5/6	4/5	5/7	5/6	2/5
Andorra											6/6	5/5	7/7	6/6	6/6
Ermenistan										6/6	5/6	4/5	7/8	3/6	5/5
Avusturya	QF	r16	3/4	2/4	3/4	2/5	3/5	3/4	4/5	4/6	3/5	3/5	Qhost	4/6	1/6
Azerbaycan										6/6	5/6	5/5	8/8	5/6	5/6
Belarus										4/6	5/5	5/5	4/7	4/6	4/6
Belçika	DNE	pr	2/4	1/4+QW	1/4+QF	1/5	1/4	3/5	3/4	3/6	Qhost	3/5	5/8	3/6	1/6
Bosna-Hersek											3/6	4/5	4/7	2/6+p	3/6+p
Bulgaristan	r16	r16	1/4+QF	2/4	3/4	4/5	3/4	2/5	4/5	2/6	4/5	1/5	3/7	5/5	4/6
Hırvatistan										1/6	3/5	2/5+p	1/7	2/6+p	2/6
Kıbrıs Cumhuriyeti		DNE	4/4	4/4	4/4	4/4	5/5	5/5	5/5	5/6	4/5	4/5	6/7	5/5	5/6
Çekya (1996-)  Çekoslovakya (1960-1992)	QW	pr	2/4	2/4	1/4+QW	1/4	3/5	2/4	2/5	1/6	1/6	1/5	1/7	2/5+p	1/6
Danimarka	r16	QW	4/4	4/4	4/4	5/5	1/5	1/4	2/5 (inv)	2/6	2/5+p	1/5	4/7	1/5	3/5+p
Doğu Almanya	r16	r16	2/4	3/4	2/4	3/5	3/4	2/5	wdr
İngiltere	DNE	pr	1/4+QW	1/4+QF	2/4	1/5	2/5	1/4	1/4	Qhost	2/5+p	1/5	3/7	1/5	1/6
Estonya										6/6	5/6	4/5	6/7	2/6+p	4/6
Faroe Adaları									5/5	5/6	6/6	5/5	7/7	6/6	5/6
Finlandiya	DNE	DNE	4/4	4/4	4/4	3/4	4/4	4/4	4/5	4/6	3/5	4/5	4/8	4/6	4/6
Fransa	QW	QF	1/4+QF	3/4	3/4	2/4	Qhost	3/5	1/5	2/6	1/6	1/5	2/7	1/6	Qhost
Gürcistan										3/6	6/6	5/5	6/7	5/6	5/6
Almanya (1992-)  Batı Almanya (1968-1988)	DNE	DNE	2/3	1/4+QW	1/4+QW	1/4	1/5	Qhost	1/4	1/6	1/5	1/5	2/7	1/6	1/6
Cebelitarık															6/6
Yunanistan	r16	wdr	2/4	3/4	2/4	1/4	3/5	2/5	3/5	3/6	3/6	1/5	1/7	1/6	6/6
Macaristan	r16	QW	1/4+QF	1/4+QW	2/4	2/4	4/5	3/5	4/5	4/5	4/6	4/5	6/7	3/6	3/6+p
İzlanda	DNE	pr	DNE	DNE	4/4	5/5	4/5	4/5	4/5	5/5	4/6	3/5	6/7	4/5	2/6
İsrail										5/6	2/5+p	3/5	4/7	3/6	4/6
İtalya	DNE	r16	1/4+QW	1/4+QF	3/4	Qhost	4/5	1/5	2/5	2/6	1/5	1/5	1/7	1/6	1/6
Kazakistan													6/8	6/6	5/6
Kosova
Letonya										5/6	4/6	2/5+p	5/7	4/6	6/6
Lihtenştayn					DNE	DNE	DNE	DNE	DNE	6/6	6/6	5/5	7/7	5/5	5/6
Litvanya										3/6	4/6	4/5	5/7	4/5	5/6
Lüksemburg	DNE	QF	4/4	4/4	4/4	4/4	5/5	5/5	4/4	5/6	5/5	5/5	7/7	6/6	5/6
Kuzey Makedonya										4/6	4/5	4/5	5/7	5/6	6/6
Malta		pr	DNE	4/4	4/4	4/4	5/5	5/5	5/5	6/6	5/5	5/5	7/7	6/6	6/6
Moldova										4/6	5/5	4/5	5/7	5/6	6/6
Karadağ														2/5+p	4/6
Hollanda	DNE	r16	3/4	2/4	1/4+QW	1/5	2/5	1/5	1/5	2/6+p	Qhost	2/5+p	2/7	1/6	4/6
Kuzey İrlanda	DNE	r16	4/4	3/4	2/4	2/5	2/5	3/4	3/5	3/6	4/5	5/5	3/7	5/6	1/6
Norveç	r16	pr	4/4	4/4	4/4	5/5	4/4	5/5	3/5	3/6	1/6	2/5+p	3/7	3/5	3/6+p
Polonya	r16	pr	3/4	2/4	2/4	2/5	3/4	4/5	3/4	4/6	3/5	3/5	1/8	Qhost	2/6
Portekiz	QF	pr	2/4	2/4	3/4	3/5	1/4	3/5	2/5	1/6	2/6	Qhost	2/8	2/5+p	1/5
İrlanda	pr	QF	3/4	4/4	2/4	3/5	3/5	1/5	2/4	2/6+p	2/5+p	3/5	3/7	2/6+p	3/6+p
Romanya	QF	pr	2/4	1/4+QF	2/4	3/4	1/5	2/4	3/5	1/6	1/6	3/5	1/7	3/6	2/6
Rusya (1996-)  Sovyetler Birliği (1960-1992)	QW	QW	1/4+QW	1/4+QW	1/4+QF	4/4	2/4	1/5	1/5	1/6	3/6	2/5+p	2/7	1/6	2/6
San Marino									5/5	6/6	5/5	5/5	7/7	6/6	6/6
İskoçya	DNE	DNE	2/4	3/4	3/4	4/5	4/4	4/5	1/5	2/6	2/6+p	2/5+p	3/7	3/5	4/6
Sırbistan (2008-)  Sırbistan-Karadağ (2004)  FR Yugoslavia (2000-2004)  SFR Yugoslavia (1960-1992)	QW	r16	1/3+QW	1/4+QF	1/4+QW	2/4	1/4	2/4	1/5 (dsq)	susp	1/5	3/5	3/8	3/6	4/5
Slovakya										3/6	3/6	3/5	4/7	4/6	2/6
Slovenya										5/6	2/6+p	2/5+p	6/7	4/6	3/6+p
İspanya	QF	QW	1/4+QF	2/4	1/4+QF	1/4	1/5	1/4	3/5	1/6	1/5	2/5+p	1/7	1/5	1/6
İsveç	DNE	QF	3/4	3/4	3/4	3/4	2/5	2/5	Qhost	3/5	1/5	1/5	2/7	2/6	3/6+p
İsviçre	DNE	pr	3/4	2/4	4/4	4/5	2/4	4/5	2/5	1/5	3/5	1/5	Qhost	3/5	2/6
Türkiye	r16	pr	4/4	3/4	3/4	2/4	4/5	4/4	4/4	2/5	2/5+p	2/5+p	2/7	2/6+p	3/6
Ukrayna										4/6	2/6+p	3/5	4/7	Qhost	3/6+p
Galler	DNE	pr	3/4	3/4	1/4+QF	3/4	2/4	3/4	2/4	6/6	4/5	2/5+p	5/7	4/5	2/6
Takım	1960	1964	1968	1972	1976	1980	1984	1988	1992	1996	2000	2004	2008	2012	2016

Anahtar

• sarı zemin = Elemelerde başarı (otomatik katılım hariç)
• kırmızı renk = Finallere katılım (otomatik katılım dahil)
• Q_host = Ev sahibi
• QW = Çeyrek final kazananı olarak finallere katıldı
• QF = Çeyrek finalde elendi
• r16 = Son 16 turunda elendi
• pr = Ön eleme turunda elendi
• X/Y = Y takımlı grupta X. sırayı aldı
• X/Y+QW = Y takımlı grupta X. sırayı aldı sonra Çeyrek final kazananı olarak finallere katıldı
• X/Y+QF = Y takımlı grupta X. sırayı aldı sonra Çeyrek finalde elendi
• X/Y+p = Y takımlı grupta X. sırayı aldı sonra play-off oynadı
• dsq = Katılım hakkı kazandıktan sonra diskalifiye edildi (1992'de Yugoslavya)
• inv = Katılım hakkı kazanamamasına rağmen davet edildi (1992'de Danimarka)
• gri zemin = Elemelere katılmadı
  • (boş) = UEFA üyesi değildi
  • DNE = UEFA üyesi olmasına rağmen katılmadı
  • wdr = Katıldı ancak maç yapmadan çekildi
  • susp = Cezalı (1996'da Yugoslavya)

Takımların istatistikleri

Renk anahtarı
Şampiyon oldu
Finallere katıldı
Finallere katılamadı
Takım mevcut değil

2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemeleri dahildir.

Not:

• 2016 Avrupa Futbol Şampiyonası elemelerinde Sırbistan'ın 3, Hırvatistan'ın 1 puanı silinmiştir.

Takım	Elemelere katılım[n 1]		Finallere katılım[n 2]	Elemeler tarihi							Puan[n 3]
	Toplam	Elemeleri geçti[n 4]		O	G	B	M	AG	YG	GF	Toplam	MBP
İspanya	15	10	10	115	81	16	18	283	86	+197	259	2.25
Çekya  Çekoslovakya	15	9	9	116	76	21	19	238	91	+147	249	2.15
Rusya  Sovyetler Birliği	15	11	11	120	73	29	18	235	86	+149	248	2.07
Hollanda	13	8	9	109	71	15	23	250	85	+165	228	2.09
Almanya  Batı Almanya	12	11	12	98	69	20	9	237	61	+176	227	2.32
İngiltere	13	8	9	100	66	24	10	221	58	+163	222	2.22
İtalya	13	8	9	108	64	30	14	187	72	+115	222	2.06
Romanya	15	5	5	115	59	35	21	208	101	+107	212	1.84
Portekiz	14	6	7	107	61	24	22	194	101	+93	207	1.93
Fransa	13	7	9	102	59	26	17	206	85	+121	203	1.99
İsveç	13	5	6	104	55	23	26	174	102	+72	188	1.81
Sırbistan  Sırbistan-Karadağ  FR Yugoslavia  SFR Yugoslavia	14	6	5	104	55	25	24	186	109	+77	187	1.80
İrlanda	15	3	3	121	50	36	35	183	136	+47	186	1.54
Danimarka	15	7	8	115	53	26	36	185	139	+46	185	1.61
İskoçya	13	2	2	110	52	26	32	166	119	+47	182	1.65
Macaristan	15	3	3	121	52	26	43	197	161	+36	182	1.50
Yunanistan	14	4	4	109	52	22	35	158	122	+36	178	1.63
Belçika	13	4	5	104	49	26	29	170	112	+58	173	1.66
Bulgaristan	15	2	2	113	49	26	38	157	120	+37	173	1.53
Polonya	14	2	3	100	44	27	29	164	110	+54	159	1.59
Türkiye	15	4	4	110	44	27	39	134	149	−15	159	1.45
Avusturya	14	1	2	99	45	16	38	183	146	+37	151	1.53
Norveç	15	1	1	114	43	20	51	147	158	−11	149	1.31
Kuzey İrlanda	14	1	1	110	40	25	45	120	138	−18	145	1.32
Galler	14	1	1	104	41	21	42	125	133	−8	144	1.38
İsviçre	13	3	4	92	39	22	31	153	116	+37	139	1.51
Hırvatistan	6	5	5	62	40	14	8	118	39	+79	133	2.15
Finlandiya	13	0	0	104	27	24	53	109	162	−53	105	1.01
Slovakya	6	1	1	60	28	10	22	94	77	+17	94	1.57
Slovenya	6	1	1	66	25	14	27	83	80	+3	89	1.35
İzlanda	12	1	1	96	24	17	55	81	146	−65	89	0.93
İsrail	6	0	0	60	25	11	24	96	78	+18	86	1.43
Ukrayna	5	1	2	54	23	15	16	73	53	+20	84	1.56
Bosna-Hersek	5	0	0	54	22	10	22	74	76	−2	76	1.41
Letonya	6	1	1	62	20	13	29	67	88	−21	73	1.18
Doğu Almanya	8	0	0	46	20	12	14	76	57	+19	72	1.57
Arnavutluk	12	1	1	91	16	22	53	72	159	−87	70	0.77
Litvanya	6	0	0	58	20	8	30	50	83	−33	68	1.17
Kıbrıs Cumhuriyeti	13	0	0	104	16	14	74	83	268	−185	62	0.60
Gürcistan	6	0	0	60	16	8	36	63	89	−26	56	0.93
Belarus	6	0	0	58	14	12	32	49	87	−38	54	0.93
Estonya	6	0	0	62	15	8	39	47	103	−56	53	0.85
Ermenistan	6	0	0	58	12	12	34	51	85	−34	48	0.83
Kuzey Makedonya	6	0	0	58	11	14	33	59	90	−31	47	0.81
Moldova	6	0	0	58	11	9	38	51	114	−63	42	0.72
Lüksemburg	14	0	0	109	7	10	92	44	303	−259	31	0.28
Azerbaycan	6	0	0	60	6	9	45	36	147	−111	27	0.45
Faroe Adaları	7	0	0	68	6	6	56	40	182	−142	24	0.35
Karadağ	2	0	0	20	6	5	9	17	23	−6	23	1.15
Malta	13	0	0	102	3	14	85	49	288	−239	23	0.23
Lihtenştayn	6	0	0	58	5	7	46	19	176	−157	22	0.38
Kazakistan	3	0	0	34	4	7	23	24	63	−39	19	0.56
San Marino	7	0	0	66	0	1	65	7	289	−282	1	0.02
Kosova	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	0	—
Cebelitarık	1	0	0	10	0	0	10	2	56	−54	0	0.00
Andorra	5	0	0	50	0	0	50	11	149	−138	0	0.00

Dipnotlar

1. Otomatik katılım hariç.
2. Otomatik katılım dahil.
3. 3 puanlı sistem uygulanmıştır. Bu sütunlar istatistiksel bilgi amaçlı olup resmî sıralama değildir.
4. Yugoslavya dahil Danimarka dahil değildir.

Kaynakça

1. "United Nations Security Council Resolution 757 (Implementing Trade Embargo on Yugoslavia)". University of Minnesota Human Rights Center. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2014.

Dış bağlantılar

• European Championship9 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., RSSSF

Ayrıca bakınız

• Avrupa Futbol Şampiyonası
• FIFA Dünya Kupası elemeleri