Ayn (harf)

Yazılış

Ayn harfi sağdan ve soldan bitişebilen bir harftir.


Sonda Ortada Başta Yalın Transkript Fonetik Karşılık
ـع ـعـ عـ ع‎ ʿ ʕ

Mahreç - Fonetik

Ayn sesi, ses telleri sıkıştırılarak gırtlaktan çıkarılır. Kalın bir sestir. ع sesi Elif (hemze) sesinden tamamen farklıdır. Karıştırmamak gerekir.

Arapçada’ki Ayın (ع) gırtlaksı bir ses olup, kesinlikle sessiz bir harftir. Türkçede bu ses yoktur. Yeryüzündeki bazı dillerde Ayın'a benzer sesler Ă ile gösterilir. Arapçanın latinizasyonunda da bu harf kullanılır. Örneğin: Ăyan, Ărab, Ăsker... Türkçede ise daha çok Arapça'dan gelen sözcüklerde kesme işareti ile kullanılır. Örneğin: Măruf (Ma'ruf). İran'da kullanılan Azerice'de Arapça kökenli kelimelerde sıklıkla rastlanır ve telaffuz edilir.

  • Ayın harfinin çekimli (harekeli biçimleri) Ŭ ve Ĭ olarak gösterilir. Örneğin: Ŭmum, Ĭtır...
  • Ayın ile aynı kaynaktan çıkan Arapça Gayın (غ) harfi hırıltılı bir G sesidir (Ģ). “Yumuşak-G” (Ğ) harfine benzer ama sert ve hırıltılıdır. Örneğin: Maģrur (Mağrur). Buradaki Ğ hırıltılı olarak söylenir.

Kısaltma İmi ile gösterim

Kısaltma İmi ( ˘ ) harflerin kısa bir söyleyiş kazandırılarak telaffuzlarını sağlar. Sesli harflerde bu kısalık ancak gırtlaksı sesler çıkarmakla mümkündür. Bu nedenle sesli harflerde gırtlaksı sesleri temsil eden bir işaret haline gelmiştir. Çok hızlı ve kısa olarak söylenen Ă-aa, Ĭ-ıh, Hă!, Hĕ!, Hĭ!, Ăh... gibi ünlemler bu kısalığı anlamak için örnek olarak gösterilebilir. Ayrıca bu sesli harfler Arapçadaki gırtlaktan çıkarılan Ayın (ع) harfinin türevleri (çekimli/harekeli biçimleri) olduğu için gırtlaksı harfleri göstermek için de kullanılır. Örneğin: Ĭlm (İlim)...

  • Ă: Romancada ve Çuvaşçada ayrıca İtelmencede ve Hantıcada Zazacada (Zazaki Kırdki) de de yer alır. (Bu dillerde I-A arası bir sestir.)
  • Ĕ: Çuvaşçada bulunur. Romanya alfabesinde 1904'te kaldırılmıştır. (Bu dillerde İ-E arası bir sestir.)
  • Ĭ: Çuvaşçanın resmi olmayan Latin alfabesinde Rusçadan geçen kelimelerde kullanılır. Pinyin alfabesinde de yer alır.
  • Ŭ: Belarus ve Esperanto alfabesinde bulunur. W'ye benzeyen kısa, gırtlaksı ve yarı-sesli bir U harfidir.

Türkçede Kısaltma İmi özellikle el yazısında İnceltme İmi ile karışma ihtimali nedeniyle sesli harflerde tercih edilmemiştir.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.