Ayva

Ayva (Cydonia oblonga), gülgiller (Rosaceae) familyasından 4–5 m boylanan, kırmızı kahverengi gövdeli meyve ağacıdır. Derine gitmeyen yüzeysel kök sistemine sahiptir.

Ayva
meyve
Bilimsel sınıflandırma
Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)
Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)
Takım: Rosales
Familya: Rosaceae (Gülgiller)
Alt familya: Amygdaloideae
Cins: Cydonia
Tür: C. oblonga
İkili adlandırma
Cydonia oblonga
Mill.

Üretimi

10 ile 1000 m arasındaki yüksekliklerde hemen her bölgede yetiştirilebilir. Kumlu-tınlı sıcak ve geçirgen topraklarda yetişir. Soğuğa dayanıklıdır 7 °C periyodundaki sıcaklık ayva için idealdir. Üretimi, tohumla, kök sürgünleri ve çelikleme yapılır. Ayva yetiştiriciliğinin Anadolu'dan Yunanistan ve İtalya'ya geçtiği, Milattan önce 650 yılında Yunanistan'da yetiştirildiği ve oradan diğer Avrupa ülkelerine yayıldığı tarihi araştırmalardan anlaşılmaktadır. Ayvaya bugün Avustralya hariç tüm dünya ülkelerinde rastlanabilmektedir.

Dünyada ayva üretiminde Türkiye birinci sıradadır. Yıllık üretim (2000 yılı) 100 bin tondur. İkinci Çin 85 bin ton, üçünçü sırada Özbekistan 80 bin ton,Fas 4.sırada46 bin ton 6.sırada Arjantin27,500 tonla 7.sıradaAzerbaycan 27,140 bin tondur. Ayva yaprakları boya ve kozmetik sanayiinde, tıpta da ilaç yapımında kullanılmaktadır. Meyvesi reçel, tatlı, marmelat ve meyve suyu olarak değerlendirilir.

En çok ayva üretimi - 2012
Ülke Ton
 Türkiye135,406
 Çin125,000
 Özbekistan80,000
 Fas46,000
 İran36,500
 Arjantin27,500
 Azerbaycan27,140
 İspanya14,000
 Sırbistan10,795
 Cezayir10,516
 World total 596,532
Kaynak: UN FAOSTAT 25 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. [1]

Besin değeri

Ayva meyvesi, %84 su ve çoğu şeker olmak üzere %15 karbonhidrat içermektedir, yağ ve protein oranı ise çok düşüktür. Meyve bunlara ek olarak pektin, tanen, organik asitler, C vitamini ve mineral tuzları ihtiva eder.[2] Meyvenin tohumlarında ise yüzde 14-18 oranında tutkal maddeler, yüzde 16-20 oranında yağ, tanen, renkli maddeler ve yüksek oranda protein, az miktarda amigdalin ve emülsin yer alır. Tohumlarda yer alan nitril bileşikleri mide asidi ile temasa geçtiğinde hidrolize olarak ortaya hidrojen siyanür gazının çıkmasına neden olurlar, ancak çekirdekler sadece büyük miktarlarda yendiği takdirde zehirlidir.[3]

Dağılımı

Anavatanı Hazar denizi dolayları, Kuzey-Batı İran, Türkistan ve Kuzey Anadolu'dur.

Kaynakça
  1. "İstatistikler: BM Gıda ve Tarım Örgütü: Ekonomi ve Toplum Dairesi: İstatistik Bölümü". UN Food and Agriculture Organization Corporate Statistical Database. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2015.
  2. "Quince, raw". fdc.nal.usda.gov. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
  3. "Cydonia oblonga Quince PFAF Plant Database". pfaf.org. 10 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Haziran 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.