Azem Galica

Azem Bejta (1889–1924), bilinen adıyla Azem Galica, Kosova'nın Arnavutluk ile birleşmesi için mücadele etmiş Arnavut milliyeçi, çete lideri.

Azem Galica
Azem Galica ve Shote Galica
Doğum	1889 Skenderay, Kosova Vilayeti, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	15 Temmuz 1924 (35 yaşında) Yunik, Yugoslavya Krallığı
Bağlılığı	Arnavutluk Geçici Hükûmeti, Kachaklar
Hizmet dalı	Arnavut gerilla
Rütbesi	Çete lideri
Komuta ettiği	Drenica bölgesi gerillaları
Savaşları/Çatışmaları	Balkan Savaşı I. Dünya Savaşı Drenica Ayaklanması
Madalyaları	Arnavutluk Halk Kahramanı
Ailesi	Eşi: Shote Galica

Azem Bejta, Osmanlı İmparatorluğu'nda, Kosova Vilayeti'ne bağlı Skenderay kasabasına bağlı Galica köyünde dünyaya geldi. Babası Bejta Galica da, Arnavutluk'un bağımsızlığı ve Sırbıstan'dan ayrı müstakil bir devlet olması için Osmanlı İmparatorluğu ve Sırplara karşı mücadele ederken yaşamını yitirmiş bir milliyetçi idi. Azem, babasının izinden giderek 1912 yılında Sırbistan Krallığı ile mücadeleye başladı.

Kosova'da 1912-1914 arasında Sırp yönetimine karşı girişilen silahlı mücadelenin en önde gelen liderlerinden birisiydi. Balkan Savaşları'nda ve I. Dünya Savaşı'nın başlarında Kosova'yı işgal eden Sırp kuvvetlerine karşı, emrindeki kachak savaşçılarla birlikte mücadele etti.[1] 1915–16 yılının kış aylarında Bulgaristan ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu birlikleri Kosova'yı işgal edince Sırplar geri çekilmek zorunda kaldı. Azem Galica, bu sefer de yeni işgalcilere karşı silahlı mücadele vermeye başladı.[2] Yeni işgalciler, Arnavutluk bayrağının özgürce ülkede dalgalanabileceğini garanti ediyor, 300 yeni Arnavut okulunun açılacağını belirtiyor, bunun sıra Hristiyan ve Müslüman Arnavutlara tam bir ibadet serbestisi tanıyacaklarını vadediyorlardı. Luigj Gurakuqi, Prenk Bib Doda ve Feyzi Bey Alizoti gibi önde gelen Arnavut politikacı ve toplum önderinin teşvikiyle, Galica işgal kuvvetlerine karşı silahli mücadeleyi bıraktı.[2]

1918'de Sırp Ordusu yeniden Kosova'yı ele geçirdi.I. Dünya Savaşı sona erince, 1 Aralık 1918 tarihinde, Kosova Yugoslavya Krallığı'nın bir parçası haline geldi. Galica bir kez daha kaçak (kachak) duruma düştü ve silahlı mücadelesine devam etti.[1]

Durumdan rahatsız olan Kosova Arnavutları İşkodra'da 1918 yılında Priştineli Hasan Bey önderliğinde kurulan Kosova Milli Savunma Komitesi ADIYLA örgütlenmeye başladılar. Temel gayeleri ise Kosova ve Arnavutluk'un birleşmesiydi.[3] Bayram Curri ve Priştineli Hasan Bey gibi diğer önde gelen kaçak liderler, Galica önderliğinde Kosova'nın, Yugoslavya tarafından ilhak edilmesine karşı gerilla mücadelesini başlattılar.[3] İsyan Galica'nın memleketi Drenica'da patlak verdi.[4]. On bin kadar isyancının aktif olarak isyanda yer aldığı zannedilmektedir[4]

Karısı Kerime Radişeva'da (Shota Galica olarak nam salmıştı) onunla birlikte savaşıyordu. Yaptıkları silahlı mücadele ile Küçük Arberia adı verilen bölgede 3 köyü kapsayan bölgeyi hakimiyetleri altına aldılar. Fakat Yugoslavya Krallığı, bölgeyi tekrar ele geçirmek üzere, askeri birliklerini Drenica'ya sevk etti. Çıkan çatışmalarda Azem Galica yaralandı ve kısa bir süre sonra, 15 Temmuz 1924 tqrihinde hayatını kaybetti. Cesedinin Sırpların eline geçmemesini vasiyet ettiği için, Drenica yakınlarında bir mağaraya gömüldü.[1]

Kaynakça

1. Elsie, Robert (2004). Historical Dictionary of Kosova. The Scarecrow Press. s. 63. ISBN 0-8108-5309-4.
2. Owen Pearson. Albania in the Twentieth Century, A History: Volume I: Albania and King Zog. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2012.
3. Paulin Kola. The Search for Greater Albania. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2012.
4. Tim Judah. Kosovo: War and Revenge; Second Edition. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2012.