Beta Ursae Majoris

Beta Ursae Majoris (Beta UMa, β Ursae Majoris, β UMa), Büyük Ayı takımyıldızının en parlak yıldızıdır. Geleneksel adı Merak'dır.

β Ursae Majoris

β Ursae majoris'in konumu (kırmızı daire içinde)
Gözlem verisi
Dönem J2000
Takımyıldız Büyük Ayı
Bahar açısı (α) 11s 01d 50,47654sn[1]
Yükselim (δ) +56° 22′ 56,7339″[1]
Görünür parlaklık  (V) 2,37[2]
Sınıflandırma
Tayfsal sınıf
A1IVps[3]
U-B Renk ölçeği +0,00[2]
B-V Renk ölçeği -0,02[2]
Değişen yıldız türü şüpheli
Gökölçümsel nitelikleri
Dikey hız (Rv) -12,0[4] km/sn
Iraklık açısı (π) 40,90 ± 0,16[1] mys
Uzaklık79,7 ± 0,3 Iy
(24,45 ± 0,10 pc)
Özdevinim nitelikleri
Bahar açısı payı (μ) +81,43[1] mys/y
Yükselim payı (μ) +33,49[1] mys/y
Fiziksel özellikler
Kütle (m) 2,7[5] M⊙
Yarıçap (r) 3,021 ± 0,038[6] R⊙
Aydınlatma gücü 63,015 ± 1,307[6] L⊙
Yüzey kütle çekimi (log g) 3,83[7] cgs
Etkin sıcaklık 9377 ± 75[6] K
Dönme hızı (v sin i) 46[8] km/sn
Tahmini yaş 500 ± 100[7] milyon y
Katalog belirtmeleri
Merak • Mirak[9] • β Ursae Majoris • β UMa • Beta UMa • 48 Ursae Majoris • BD+57°1302 • FK5 416 • GC 15145 • HD 95418 • HIP 53910 • HR 4295 • PPM 32912 • SAO 27876[3]

Görünen parlaklığı 2,37[2] kadir olan yıldız çıplak gözle kolayca gözlemlenebilir. Beta Ursae Majoris, takımyıldızının en parlak yıldızları olan ve Büyük Kepçe olarak da adlandırılan grup içerisindedir. Alfa Ursae Majoris (Dubhe) ile birlikte İşaretçi Yıldızlar olarak adlandırılırlar; çünkü bu yıldızlardan aşağıya uzatılan bir doğru, Polaris olarak da bilinen Kutup Yıldızı'ndan geçecektir.

Özellikler

Yıldızın ıraklık açısı hesaplamaları temel alındığında, uzaklığı 79,7 ışık yılı olarak hesaplanmaktadır. Tayfı, yıldızın sınıfını A1 V[5] olarak göstermektedir, bu da Beta Ursae Majoris'i çekirdeğindeki hidrojen yoluyla enerji üreten tipik bir ana kol yıldızı yapmaktadır. Dış zarfın etkin sıcaklığı 9.225 K[5]'dır ve A-tipi yıldızların tipik ışıltılı beyaz renginin sebebidir.[10] Yaklaşık 2,7M⊙ kütlesi ve 2,84R⊙ yarıçapı ile Güneş'ten daha büyüktür. Eğer aynı mesafeden birlikte gözlenseydi 68 kat daha fazla olan aydınlatma gücü ile Güneş'ten daha parlak görünürdü.[5][11]

Beta Ursae Majoris, etrafındaki yörüngede tozlu enkaz diski varlığı anlamına gelebilecek, güçlü bir kızılötesi ışınım fazlalığı göstermektedir.[5] Çevresindeki tozun sıcaklığı tıpkı Fomalhaut ve Vega gibi 120 K[11]'dır ve yapılan gözlemler, diskin 47 AU yarıçapta yer aldığını göstermektedir.[5]

Beta Ursae Majoris, uzayda ortak bir hareket sergileyen Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun beş yıldızından birisidir. Bu grubun ortalama yaşı yaklaşık olarak (500 ± 100) milyon yıldır.[7]

İsim ve etimoloji
  • Geleneksel adı olan Merak, Arapça المراق‎ el-merak'dan gelmektedir ve "Büyük Ayı'nın beli"ni ifade eder.[9]
  • Pulaha adıyla, Yedi Şairlerden biridir.[9]
  • Çince'de Çince: 北斗 (Çince: Běi Dǒu), Kuzey Kepçesi anlamına gelir ve Alfa Ursae Majoris, γ Ursae Majoris, δ Ursae Majoris, ε Ursae Majoris, ζ Ursae Majoris ve η Ursae Majoris'den oluşan asterizme değinmektedir. β Ursae Majoris'in kendisi Çince: 北斗二 Çince: Běi Dǒu èr, (Türkçe: Kuzey Kepçesinin ikinci yıldızı) olarak belirtilir.[12]
  • Eski Türklerde β Ursae Majoris'in de yer aldığı Büyük Kepçe, "Yediger Yılduz" olarak belirtilmiştir.[13]

Kaynakça
  1. van Leeuwen, F. (Kasım 2007). "Validation of the new Hipparcos reduction". Astronomy and Astrophysics. 474 (2). ss. 653-664. arXiv:0708.1752 $2. Bibcode:2007A&A...474..653V. doi:10.1051/0004-6361:20078357.
  2. Johnson, H. L.; Iriarte, B.; Mitchell, R. I.; Wisniewskj, W. Z. (1966), "UBVRIJKL photometry of the bright stars", Communications of the Lunar and Planetary Laboratory, 4 (99), Bibcode:1966CoLPL...4...99J
  3. "MERAK -- Variable Star", SIMBAD, Centre de Données astronomiques de Strasbourg, 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 1 Ocak 2012
  4. Evans, D. S. (Haziran 20–24, 1966), "The Revision of the General Catalogue of Radial Velocities", Batten, Alan Henry; Heard, John Frederick (Edl.), Determination of Radial Velocities and their Applications, Proceedings from IAU Symposium no. 30, University of Toronto: International Astronomical Union, Bibcode:1967IAUS...30...57E
  5. Wyatt, M. C.; Smith, R.; Su, K. Y. L.; Rieke, G. H.; Greaves, J. S.; Beichman, C. A.; Bryden, G. (Temmuz 2007), "Steady State Evolution of Debris Disks around A Stars", The Astrophysical Journal, 663 (1), ss. 365-382, arXiv:astro-ph/0703608 $2, Bibcode:2007ApJ...663..365W, doi:10.1086/518404
  6. Boyajian, Tabetha S.; McAlister, Harold A.; van Belle, Gerard; Gies, Douglas R.; ten Brummelaar, Theo A.; von Braun, Kaspar; Farrington, Chris; Goldfinger, P. J.; O'Brien, David; Parks, J. Robert; Richardson, Noel D.; Ridgway, Stephen; Schaefer, Gail; Sturmann, Laszlo; Sturmann, Judit; Touhami, Yamina; Turner, Nils H.; White, Russel (Şubat 2012), "Stellar Diameters and Temperatures. I. Main-sequence A, F, and G Stars", The Astrophysical Journal, 746 (1), s. 101, arXiv:1112.3316 $2, Bibcode:2012ApJ...746..101B, doi:10.1088/0004-637X/746/1/101. See Table 10.
  7. Monier, R. (Kasım 2005), "Abundances of a sample of A and F-type dwarf members of the Ursa Major Group", Astronomy and Astrophysics, 442 (2), ss. 563-566, Bibcode:2005A&A...442..563M, doi:10.1051/0004-6361:20053222
  8. Royer, F.; Zorec, J.; Gómez, A. E. (Şubat 2007), "Rotational velocities of A-type stars. III. Velocity distributions", Astronomy and Astrophysics, 463 (2), ss. 671-682, arXiv:astro-ph/0610785 $2, Bibcode:2007A&A...463..671R, doi:10.1051/0004-6361:20065224
  9. Allen, R. H. (1963). Star Names: Their Lore and Meaning. Reprint. New York: Dover Publications Inc. s. 438. ISBN 0-486-21079-0. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012.
  10. "The Colour of Stars", Australia Telescope, Outreach and Education, Commonwealth Scientific and Industrial Research Organisation, 21 Aralık 2004, 10 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 16 Ocak 2012
  11. Rhee, Joseph H.; Song, Inseok; Zuckerman, B.; McElwain, Michael (Mayıs 2007), "Characterization of Dusty Debris Disks: The IRAS and Hipparcos Catalogs", The Astrophysical Journal, 660 (2), ss. 1556-1571, arXiv:astro-ph/0609555 $2, Bibcode:2007ApJ...660.1556R, doi:10.1086/509912
  12. (Çince) AEEA (Activities of Exhibition and Education in Astronomy) 天文教育資訊網 2006 年 6 月 15 日 2 Kasım 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  13. Özel, M. Emin; Saygaç, Talat (1997). Gökyüzünü Tanıyalım. Tübitak. s. 20. ISBN 975-403-072-3.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.