Büyük Ayı Hareketli Grubu
Büyük Ayı Hareketli Grubu (ayrıca Collinder 285 veya Büyük Ayı birliği olarak da bilinir), 500 milyon yıl önce oluştuğu düşünülen[2] ortak kökene ve ortak harekete sahip yakın bir yıldız topluluğudur. Çekirdeği yaklaşık olarak 80 ışık yılı uzaklıktadır. Çoğunlukla Büyük Ayı yıldızlarından oluşur ve parlak yıldızlar açısından oldukça zengindir.
Gözlem verisi Dönem J2000 | ||
---|---|---|
Takımyıldız | Büyük Ayı | |
Bahar açısı | (α) | 12s 03d[1] |
Yükselim | (δ) | +58° 00′[1] |
Açısal boyut | (V) | 20°[1] |
Görünür parlaklık | (V) | 0,4[1] |
Parlak yıldız kadri | ε UMa 1,77m | |
Fiziksel özellikler | ||
Uzaklık | 76[1] Iy | |
Yaş | 500[2] milyon | |
Katalog başlıkları | ||
UMa Moving Group • Ursa Major Moving Group • UMa Star Group • UMa Group • UMa Stream | ||
Ayrıca bakınız: |
Keşif ve bileşenler
Büyük Ayı Hareketli Grubu'ndaki bütün yıldızlar aynı yönde ve hemen hemen aynı hızda hareket etmekte, benzer metal karışımına sahip ve teoriye göre kabaca benzer yaşa sahiptirler.
Grup 1869 yılında Richard A. Proctor tarafından keşfedilmiştir. Proctor, Dubhe ve Alkaid (Eta Ursae Majoris) hariç Büyük Kepçe yıldızlarının Yay takımyıldızındaki ortak bir noktaya doğru gittikleri bir özdevinime sahip olduğunu fark etti. Böylece Büyük Kepçe yıldızlarının, çoğu takımyıldızlardaki yıldızların aksine büyük ölçüde birbirleriyle ilişkili yıldızlardan oluştuğu anlaşılmış oldu.
Bazı parlak üyelere; Alfa Coronae Borealis (α CrB veya Alphecca veya Gemma), Beta Aurigae (β Aur), Delta Aquarii (δ Aqr), Gama Leporis (γ Lep) ve Beta Serpentis (β Ser) dahildir. Grup üyesi olduğuna inanılan daha parlak ve orta parlaklıktaki yıldızlar, Temel yıldızlar ve Akıntı yıldızları adıyla iki kısımda aşağıda listelenmiştir.
Grup üyeleri
Hareketli gruptaki üyelik kriterleri yıldızların uzaydaki hareketine dayanmaktadır. Bu hareket, yıldızların; özdevinimleri, ıraklık açıları (veya uzaklıkları) ve dikey hızları ile belirlenebilir. Hipparcos uydusu (1989-1993) tarafından toplanan veriler kullanılarak 2003 yılında yayınlanan bir çalışmada, yakın yıldızların özdevinim ve ıraklık açısı tahminleri büyük ölçüde geliştirilmiştir.[2]
Mesafeleri (Hipparcos ile ölçülen) ve görünen parlaklıklarına dayanarak, mutlak parlaklık ile yıldızların yaşları tahmin edilebilir. Hareketli grup içindeki yıldızların 500 milyon yıllık ortak bir yaşa sahip oldukları tahmin edilmektedir.[2]
Temel yıldızlar
Hareketli grubun çekirdeğini oluşturan temel yıldızlar, 13 tanesi Büyük Ayı'da bir tanesi komşu takımyıldız Av Köpekleri'nde olmak üzere 14 yıldızdan oluşur.
Adı | Takımyıldız | B | F | HD | HIP | v. mag. |
Uzaklık (Iy) | Tayf sınıfı | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ε UMa | Büyük Ayı | ε | 77 | 112185 | 62956 | 1.76 | 81 | A0p | Alioth |
ζ UMa A | Büyük Ayı | ζ | 79 | 116656 | 65378 | 2.23 | 78 | A2V | Mizar, Mizat, Mirza, Mitsar, Vasistha (dörtlü sistem) |
β UMa | Büyük Ayı | β | 48 | 95418 | 53910 | 2.34 | 79 | A1V | Merak, Mirak |
γ UMa | Büyük Ayı | γ | 64 | 103287 | 58001 | 2.41 | 84 | A0V SB | Phad, Phecda, Phegda, Phekha, Phacd |
δ UMa | Büyük Ayı | δ | 69 | 106591 | 59774 | 3.32 | 81 | A3V | Megrez, Kaffa |
ζ UMa B | Büyük Ayı | ζ | 79 | 116657 | 3.95 | Mizar dörtlü sisteminin parçası | |||
80 UMa | Büyük Ayı | g | 80 | 116842 | 65477 | 3.99 | 81 | A5V SB | Alcor, Saidak, Suha, Arundhati (ikili sistem) |
78 UMa | Büyük Ayı | 78 | 113139 | 63503 | 4.93 | 81 | F2V | ||
37 UMa | Büyük Ayı | 37 | 91480 | 51814 | 5.16 | 86 | F1V | ||
HD 115043 | Büyük Ayı | 115043 | 64532 | 6.82 | 84 | G1V | Gliese 503.2 | ||
HD 109011 | Büyük Ayı | 109011 | 61100 | 8.10 | 77 | K2V | NO UMa | ||
HD 110463 | Büyük Ayı | 110463 | 61946 | 8.28 | 76 | K3V | NP UMa | ||
HD 109647 | Av Köpekleri | 109647 | 61481 | 8.53 | 86 | K0 | DO CVn |
Akıntı yıldızları
Büyük Ayı Hareketli Grubu'nun muhtemel akıntı yıldızı üyeleri gökyüzünde daha dağınık olarak bulunmaktadırlar (Kral'dan Güney Üçgeni'ne).
Adı | Takımyıldız | B | F | HD | HIP | v. mag. |
Uzaklık (Iy) | Tayf sınıfı | Notlar |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
β Aur | Arabacı | β | 34 | 40183 | 28360 | 1.90 | 82 | A2V | Menkalinan, Menkalina |
α CrB | Kuzeytacı | α | 5 | 139006 | 76267 | 2.22 | 75 | A0V | Alphecca, Alphacca, Alphekka, Gemma, Gnosia, Gnosia Stella Coronae, Asteroth, Ashtaroth |
δ Aqr | Kova | δ | 76 | 216627 | 113136 | 3.27 | 159 | A3V | Skat, Scheat, Seat, Sheat |
ζ Leo | Aslan | ζ | 36 | 89025 | 50335 | 3.43 | 260 | F0III | Adhafera, Aldhafera, Aldhafara |
γ Lep A | Tavşan | γ | 13 | 38393 | 27072 | 3.59 | 29 | F7V | |
β Ser | Yılan | β | 28 | 141003 | 77233 | 3.65 | 153 | A3V | Chow |
ζ Boo A | Çoban | ζ | 30 | 129246 | 71795 | 3.78 | 180 | A3IVn | |
χ1 Ori | Avcı | χ1 | 54 | 39587 | 27913 | 4.39 | 28 | G0V | |
ζ Boo B | Çoban | ζ | 30 | 129247 | 4.43 | 180 | A2III | ||
21 LMi | Küçük Aslan | 21 | 87696 | 49593 | 4.49 | 91 | A7V | ||
χ Cet A | Balina | χ | 53 | 11171 | 8497 | 4.66 | 77 | F3III | |
γ Mic | Mikroskop | γ | 39 | 199951 | 103738 | 4.67 | 223 | G8III | |
ζ Crt | Kupa | ζ | 27 | 102070 | 57283 | 4.71 | 350 | G8III | |
ζ TrA | Güney Üçgeni | ζ | 31 | 147584 | 80686 | 4.90 | 39 | F9V | |
16 Lyr | Çalgı | 16 | 177196 | 93408 | 5.00 | 128 | A7V | ||
66 Tau | Boğa | r | 66 | 27820 | 20522 | 5.10 | 396 | A3V | |
59 Dra | Ejderha | 59 | 180777 | 94083 | 5.11 | 89 | A9V | ||
89 Psc | Balıklar | f | 89 | 7804 | 6061 | 5.13 | 220 | A3V | |
HD 75605 | Kumpas | 75605 | 43352 | 5.19 | 229 | G8III | |||
18 Boo | Çoban | 18 | 125451 | 69989 | 5.41 | 85 | F5IV | ||
HD 109799 | Suyılanı | 109799 | 61621 | 5.41 | 113 | F0V | |||
π1 UMa | Büyük Ayı | π1 | 3 | 72905 | 42438 | 5.63 | 47 | G1.5Vb | Muscida |
HD 220096 | Heykeltıraş | 220096 | 115312 | 5.65 | 329 | G5IV | |||
29 Com | Berenis'in Saçı | 29 | 111397 | 62541 | 5.71 | 402 | A1V | ||
HD 18778 | Kral | 18778 | 14844 | 5.92 | 202 | A7III-IV | |||
HD 165185 | Yay | 165185 | 88694 | 5.94 | 57 | G3V | Gliese 702.1 | ||
6 Sex | Altılık | 6 | 85364 | 48341 | 6.01 | 200 | A8III | ||
HD 171746 | Herkül | 171746 | 91159 | 6.21 | 112 | G2Vv comp | |||
HD 26932 | Boğa | 26932 | 6.23 | 69 | G0IV | ||||
HD 129798 | Ejderha | 129798 | 71876 | 6.24 | 139 | F2V | DL Dra | ||
41 Vir | Başak | 41 | 112097 | 62933 | 6.25 | 199 | A7III | ||
χ Cet B | Balina | χ | 53 | 11131 | 8486 | 6.72 | 78 | G0 | EZ Cet |
HD 71974 A | Vaşak | 71974 | 41820 | 7.51 | 94 | G5 | |||
HD 59747 | Vaşak | 59747 | 36704 | 7.70 | 64 | G5 | DX Lyn | ||
HD 28495 | Zürafa | 28495 | 21276 | 7.76 | 90 | G0 | MS Cam | ||
HD 173950 | Çalgı | 173950 | 92122 | 8.08 | 121 | G5 | V595 Lyr | ||
HIP 66459 | Av Köpekleri | 66459 | 9.06 | 36 | K5 | Gliese 519 | |||
HD 71974 B | Vaşak | 71974 | 41820 | 9.09 | 94 | ||||
HD 95650 | Aslan | 95650 | 53985 | 9.68 | 38 | M0 | DS Leo, Gliese 410 | ||
HD 238224 | Büyük Ayı | 238224 | 65327 | 9.72 | 82 | K5 | Gliese 509.1 | ||
HD 13959 | Balina | 13959 | 10552 | 9.76 | 124 | K2 | Gliese 91.1 | ||
HD 156498 | Yılancı | 156498 | 84595 | 9.98 | 271 | V2369 Oph |
Üye olmayanlar
Yakındaki parlak yıldız Sirius'un grubun bir üyesi olduğuna inanılmaktaydı fakat 2003 yılında Clemson Üniversitesi'nden Jeremy King ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmaya göre böyle olmayabilir. Bu araştırmada Sirius'un grubun üyesi olamayacak kadar genç olduğu belirtilmektedir.
Güneş Sistemi'miz bu akıma çok yakın olmasına rağmen on kat fazla yaşından dolayı grubun üyesi değildir.
Kaynakça
- "SEDS - The Ursa Major Moving Cluster, Collinder 285". 11 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2015.
- King, Jeremy R.; Villarreal, Adam R.; Soderblom, David R.; Gulliver, Austin F.; Adelman, Saul J. (Nisan 2003), "Stellar Kinematic Groups. II. A Reexamination of the Membership, Activity, and Age of the Ursa Major Group", The Astronomical Journal, 125 (4), ss. 1980-2017, Bibcode:2003AJ....125.1980K, doi:10.1086/368241
Dış bağlantılar
- Arizona Üniversitesi
- 25 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Ken Croswell'in astronomi sitesi.
- LeDrew, Glenn (1998). "AstroNotes: The Ursa Major Moving Cluster".
- Stellar kinematic groups, Superclusters, Moving Groups12 Ekim 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - D. Montes, UCM