Bostancı, Kadıköy

Bostancı, İstanbul'da, Kadıköy ilçesine bağlı mahalle. Kadıköy'ün doğu ucunda yer alan Bostancı, sahilden D-100 Karayolu'na doğru yaklaşık 2 kilometre boyunca uzanır. Batıda Suadiye ve Kozyatağı, kuzeyde Ataşehir'e bağlı İçerenköy ve doğuda Maltepe ilçesine bağlı olan Altıntepe ile komşudur. Ayrıca Adalar'a en yakın noktalardan biridir.

Bostancı
Mahalle

Bostancı mahallesinin Kadıköy ilçesindeki konumu
Ülke Türkiye
Bölge Marmara
İl İstanbul
İlçe Kadıköy
İdare
 • Muhtar Yener Coşkun
Nüfus
 (2014)
 • Toplam 34,140
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu
34744
Alan kodu 216
Plaka kodu 34

Geçmişi
Bostancı'da bulunan Bostancıbaşı Köprüsü.
Bostancı Sahili

Antik çağdaki adı ve burada bir yerleşme olup olmadığını gösteren herhangi bir kalıntıya rastlanmamıştır. Bostancı'nın Bizans dönemindeki Poleatikon adlı yer olduğu tahmin edilmektedir. İmparatorların Anadolu içindeki seferlerinden dönüşlerinde şehir başkanı (praefectus-eparhos) onu burada karşılardı. Bu yüzden burada ufak da olsa bir saray veya köşkün bulunduğu sanılır. Aynı yerde, 718'de Emevi kuvvetleri Konstantinopolis'i kuşattığında, İslam donanmasının bir kısmının sığındığı bir liman da bulunuyordu.

İstasyonun olduğu yer çevresinde bulunan bir Bizans kilisesine ait mermer bir sütun gövdesi, 1980'li yıllara kadar istasyonun hemen arkasında duruyordu. Bağdat Caddesi'nin kenarında kablo döşemesi sırasında açılan çukurlarda da Bizans tuğlaları bulunmuştur. Turşucu Deresi'nin denize döküldüğü yerde de, çıkmalar halinde payandaları olan bir Bizans duvarı kalıntısı, derenin üstü kapatılıncaya kadar görülürdü. Poleatikon'daki limanın son kalıntıları ise, 1985-1990 arasındaki sahil yolu yapımı ve kıyı doldurması ile yok olmuştur.

Osmanlı döneminde şehri Anadolu'ya bağlayan anayol Bostancı'dan geçiyordu. Bu yolun bir bölümü sonra Bağdat Caddesi olarak adlandırılmıştır. Şehrin doğu sınırını teşkil eden bu yerde, bir bostancı derbendi (karakolu) kurulmuş ve İstanbul'a giriş çıkışlar burada bostancılar tarafından kontrol edilmiştir. Semtin adı da, bu bostancı derbendinden gelmiştir.[1]

Bostancı semtinde Osmanlı dönemi boyunca önemli bir yerleşme olmamıştır. Semtin canlanması 19. yy sonlarında Bağdat demiryolunun buradan geçmesi ile başlamıştır. I. Dünya Savaşı yıllarında Cihangir yangınında evleri yanan aileler de buraya göç ederek imkânlarına göre evler veya köşkler yaptırarak yerleşmişlerdir. Suadiye'de bir plaj tesisinin kurulması ile bölgenin daha büyük canlılık kazanması sonunda, 1930'lu yılların ikinci yarısında Kadıköy tramvay hattı Bostancı'ya kadar uzatılmıştır. Çatalçeşme'ye kadar çift hat halinde olan tramvay yolu, buradan sonra terminus noktası olan çarşı ve karakol meydanına kadar tek hat halinde işlerdi. 1950'li yıllarda raylar sökülerek kaldırıldı. Buraya kadar tramvay taşımacılığının olması semtin gelişmesinde büyük rol oynamıştır.

Genellikle 1930'dan itibaren, Bostancı'da kıyıda ve demiryolu çevresi ile Bağdat Caddesi etrafında iki katlı villalar yapıldığı görülür. Bunun için de eski ahşap köşklerin bahçeleri parselenmiş, binaları yıkılmıştır. Uzun yıllar yazlık sayfiye yeri olan Bostancı'da, 1980'li yıllardan itibaren bu villalar yerlerini kıyıda 4, Bağdat Caddesi'nin iki yanında 5, bunun dışında kalan yerlerde 8-10 katlı apartmanlara bırakmıştır. Anadolu Yakası'ndaki en büyük gösteri mekanlarından biri olan Bostancı Gösteri Merkezi 1991 yılında açılmıştır.

1985-1995 arasındaki kent düzenlemeleri sırasında Kadıköy-Pendik sahil yolu açılırken Bostancı Koyu ve İskelesi çevresi doldurulmuş, eski sahil lokantaları, yalılar içeride kalmış, iskele meydanının önemli bölümü açık otopark halini almış, semtin sahil kesimlerinin karakteristiği ve görünümü bütünüyle değişmiştir.

Tarihi Yapılar

Bostancı'nın en önemli tarihi eseri, bu yerleşim yerini ikiye bölen Çamaşırcı Deresi üstünde sefer ve kervan yolunun geçişini sağlayan Bostancıbaşı Derbendi Köprüsü'dür (Bostancıbaşı Köprüsü). Bostancı'da başka önemli bir eski eser ise köprünün batı ucunda ulu birkaç ağacın altında inşa edilmiş olan ve eski Bostancıbaşı Derbendi'nin yerinde herhalde Sultan II. Mahmud döneminde (1808-1839) yapılan ahşap karakol binası idi. Bağdat Caddesi ile Taşlıçeşme kavşağında, demiryolu kenarında emniyet müdürlüğü binasının yapılması ile bu tarihi karakol yıktırılmıştır.

II. Mahmut Çeşmesi, 1831-32'de daha eski bir çeşmenin yerinde yaptırılmıştır. 1988'de sökülerek, karakterine uymayacak biçimde yüzü denize dönük olarak bir daha yerleştirilmiştir. Bostancı'nın önemli bir eski eseri ise Bağdat Caddesi kenarındaki Çatalçeşme'dir. İstanbul'un en eski kitabeli çeşmelerinden olan bu küçük anıt, 1947'ye doğru geriye, şimdiki yerine alınmıştır.

Bostancı Camii, 19. yy sonlarında yerleşmenin başlaması ve buna bağlı olarak bölgede bir cami gereğinin duyulmasıyla ortaya çıkmıştır. O vakit çarşı olan yerde, mimar Ahmed Kemaleddin Bey'in (1870-1927) 1911 tarihli projesine göre 1913'te Evkaf Nezareti tarafından Bostancı Camii yaptırılmıştır.

Haydarpaşa'dan gelen demiryolu, Bostancı'da iyice denize yaklaşır. Burada Bağdat Demiryolu İdaresi tarafından bir istasyon yapılmıştır. Belirli bir Prusya mimarisi üslubunda olan Bostancı Tren İstasyonu, bu bakımdan Bostancı'nın en eski eserleri arasında yer almaya değer bir yapıdır. Bostancı'nın Adalar ile en yakın bağlantı sağlanacak yer olması, ayrıca gerek karayolu, gerek demiryolunun birleştikleri bir noktada bulunması bakımından, buradan denizyolu ile de iletişim sağlanması uygun görülerek 1912-13'te Bostancı İskelesi yapılmıştır.

Ulaşım

Ulaşım olarak en merkezi noktalardan bir tanesidir. Deniz otobüsü ve vapur seferleri, her ekspresin durduğu Bostancı Tren İstasyonu ve Kadıköy-Kartal Metrosundaki Bostancı İstasyonu bulunmaktadır. 1930'lardan beri bu mahalleyi İETT'nin "4" adlı ring hattı Kadıköy'e bağlar. Taksim ve Kadıköy dolmuşlarının kalkış noktasıdır. Aynı şekilde Mecidiyeköy/Taksim ve Ümraniye otobüsleri de buradan kalkmaktadır.

Otobüs Sistemi
Bostancı Sahili

Üst Bostancı'dan
  • 2 Bostancı-Üsküdar
  • 129T Bostancı-Taksim
  • 19D Bostancı-Ümraniye
  • 202 Bostancı-Taksim
  • 13AB Bostancı-Ataşehir-Altunizade
  • 10 Bostancı-Ataşehir-Ümraniye Devlet Hastanesi

Alt Bostancı'dan
  • 4 Bostancı-Kadıköy
  • 10B Bostancı-Kadıköy
  • 10S Bostancı-Kadıköy
  • 17S Bostancı-Uğur Mumcu
  • 112 Bostancı-Taksim
  • 133T Bostancı-Tuzla
  • 19SB Bostancı-Sultanbeyli
  • E-9 Bostancı-Sabiha Gökçen Havalimanı
  • MR2 Bostancı-Ayrılık Çeşmesi

Raylı Sistem

Şehir Hatları
  • Bostancı-Adalar (Kadıköy-Kabataş)
  • (Kabataş-Kadıköy)Adalar-Bostancı
  • (Yaz tarifesinde her cumartesi) Mehtaplı Geceler seferi

Şehir içi
  • İDO Kadıköy
  • İDO Kabataş
  • İDO Kadıköy-Yenikapı-Bakırköy
  • İDO Maltepe
  • İDO Büyükada-Heybeliada-Burgazada-Kınalıada-Kabataş
  • İDO Avcılar
  • İDO Boğaz Hattı

Şehirler Arası
  • İDO Kartal-Yalova
  • İDO Yenikapı-Armutlu-Armutlu Tatil Köyü
  • İDO Yenikapı-Marmara-Avşa
  • İDO Çınarcık
  • İDO Esenköy-Kumla
  • İDO Bandırma

Kaynakça
  1. Semavi Eyice, "Bostancı", Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, Tarih Vakfı, 1994. ISBN 975-7306-00-2.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.