Chan Chan
Güney Amerika'daki Kolomb öncesi çağın en büyük şehri olan Chan Chan,[1] günümüzdeki La Libertad Bölgesi'nde, Peru'daki Trujillo'nun 5 kilometre batısında (3.1 mil) yer alan bir arkeolojik bölgedir.[2]
| UNESCO Dünya Mirası | |
|---|---|
![]() Chan Chan'dan görünüm | |
| Konum |
|
| Kriter | Karma: i, iii |
| Referans | 366 |
| Tescil | 1986 (10. oturum) |
| Tehlike | 1986 — Günümüz |
| Bölge | Latin Amerika ve Karayipler |
Chan Chan, Moche Vadisi'nin ağzında[3] bulunur ve 900'den İnka İmparatorluğu'na yenilip onlara katıldığı tarih olan 1470'e kadar[4] Chimor İmparatorluğu'na başkentlik yapmıştır[5]
Chan Chan, kuzey Peru kıyı çölünün kurak bir kesiminde yer alır.[6] Bu bölgede yağmurun olmaması nedeniyle, Chan Chan'ın ana su kaynağı Andlardan yüzey akışını taşıyan nehirler olmuştur.[5] Bu su akışı, sulama sistemleri vasıtasıyla toprak ve suyun kontrol edilmesini sağlamıştır.
Chan Chan şehri 20 km²lik bir alana yayılmış ve 6 km²'lik yoğun bir kentsel merkeze sahip olmuştur ve bu alanlarda çok yoğun ciudadelalar bulunmaktadır.[3] Ciudadelalar, kraliyet ailesi için kraliyet konutları, depolar ve mezarlık gibi yapıları barındıran büyük mimari yapılardı.[7] Bu ciudadelaların ihtişamı, kraliyet sınıfıyla olan ilişkilerini göstermekteydi.[7] Chan Chan'ın hiyerarşik toplumunun alt sınıfları için konutlar, küçük, düzensiz aglütinasyon odaları (SIAR'lar) olarak bilinirdi.[7] Alt sınıflar, imparatorlukta çoğunlukla zanaat üretmek olan zanaatkarlar olduğundan, bu SIARların birçoğu atölye olarak kullanılmıştır.[7]
28 Kasım 2016 tarihinde, Chan Chan Arkeolojik Alanı UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edildi.
Galeri
Chan Chan Müzesi
Chan Chan'da su kaynakları
Duvarlar
Bina detayları
Detaylar
Pelikan kabartması
Genel görünüm
Duvarlar
Chan Chan
Chan Chan
Kabartmalar
Krallığın başkenti, Chan Chan
Kaynakça
- Carter, Benjamin (1 Ocak 2008). Technology, Society and Change: Shell Artifact Production Among the Manteno (A.D. 800--1532) of Coastal Ecuador. ProQuest. ISBN 9780549646341.
- The Smithonian Staff (Mart 2010), 12"10 Must-See Endangered Cultural Treasures", Smithsonian, 39, s. 35, 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Ekim 2020 - Chan Chan, Peru, End of an Empire by Bruce Hathaway
- Moseley, Michael (24 Ocak 1975). "Chan Chan: Andean Alternative of the Preindustrial City". Science. JSTOR 1739056.
- Rowe, John (1948). "The Kingdom of Chimor". Acta Americana.
- Smailes, Richard (Mart 2011). "Building Chan Chan: A Project Management Perspective". Latin American Antiquity. JSTOR 23072515.
- Otto Holstein (1927). Chan-Chan: Capital of the Great Chimu. Geographical Review 17 (1, January 1927): 36–61. DOI:10.2307/208132
- Moore, Jerry (2002). Encyclopedia of Prehistory. Human Relations Area Files, Inc.
Kaynakça
- Carter, Benjamin. (2008-01-01). Technology, Society and Change: Shell Artifact Production Among the Manteno (A.D. 800--1532) of Coastal Ecuador. ProQuest. ISBN 9780549646341
- D'Altroy, Terence. (2002). The Incas. Malden, MA: Blackwell Publishing. p. 41. ISBN 978-0-631-17677-0.
- Hathaway, Bruce. (March 2010). "10 Must-See Endangered Cultural Treasures: Chan Chan, Peru, End of an Empire." Smithsonian 39 (12): 35.
- Holstein, Otto. (1 January 1927). "Chan-Chan: Capital of the Great Chimu." Geographical Review 17: 36-61. doi: 10.2307/208132.
- Keatinge, Richard W and Day, Kent C. (1973). Socio-Economic Organization of the Moche Valley, Peru, during the Chimu Occupation of Chan Chan. Journal of Anthropological Research 29 (4, Winter 1973): 275–295. DOI:10.2307/3629879
- Kubler, George. (1962). The Art and Architecture of Ancient America, Ringwood: Penguin Books Australia Ltd., pp. 247–274.
- Minelli, Laura Laurencich. 2000. The Inca World: The Development of Pre-Columbian Peru, A.D. 1000-1534, Parts 1000-1534. University of Oklahoma Press.
- Moore, Jerry. (2002). Encyclopedia of Prehistory. Human Relations Area Files, Inc.
- Moseley, Michael. (24 January 1975). "Chan Chan: Andean Alternative of the Preindustrial City." Science 187 (4173).
- Murray, T. (2001). "Chan Chan." Encyclopedia of Archaeology: History and discoveries.
- Rowe, John. (1948). "The Kingdom of Chimor." Acta Americana.
- Smailes, Richard. (2011). Building Chan Chan: a project management perspective. Latin American Antiquity 22 (1, March 2011): 37–63. DOI:10.2307/23072515
- Topic, John R and Moseley, Michael. (1983). Chan Chan: a case study of urban change in Peru. Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archaeology 21: 153–182. DOI:10.2307/3629879
- West, Michael. (1970). Community Settlement Patterns at Chan Chan, Peru. American Antiquity 35 (1, January 1970): 74–86. DOI:10.2307/278179
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Chan Chan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- UNESCO World Heritage Center: Chan Chan 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chan Chan bilgi 23 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chan Chan - Chimuların Çöl Şehri (Flash)
- Kuzey Peru'daki Antik Şehirlerin Aşırı Yağıştan Etkilenmesi
- Chan Chan'da restorasyon