Chan Chan
Güney Amerika'daki Kolomb öncesi çağın en büyük şehri olan Chan Chan,[1] günümüzdeki La Libertad Bölgesi'nde, Peru'daki Trujillo'nun 5 kilometre batısında (3.1 mil) yer alan bir arkeolojik bölgedir.[2]
UNESCO Dünya Mirası | |
---|---|
Chan Chan'dan görünüm | |
Konum | Peru |
Kriter | Karma: i, iii |
Referans | 366 |
Tescil | 1986 (10. oturum) |
Tehlike | 1986 — Günümüz |
Bölge | Latin Amerika ve Karayipler |
Chan Chan, Moche Vadisi'nin ağzında[3] bulunur ve 900'den İnka İmparatorluğu'na yenilip onlara katıldığı tarih olan 1470'e kadar[4] Chimor İmparatorluğu'na başkentlik yapmıştır[5]
Chan Chan, kuzey Peru kıyı çölünün kurak bir kesiminde yer alır.[6] Bu bölgede yağmurun olmaması nedeniyle, Chan Chan'ın ana su kaynağı Andlardan yüzey akışını taşıyan nehirler olmuştur.[5] Bu su akışı, sulama sistemleri vasıtasıyla toprak ve suyun kontrol edilmesini sağlamıştır.
Chan Chan şehri 20 km²lik bir alana yayılmış ve 6 km²'lik yoğun bir kentsel merkeze sahip olmuştur ve bu alanlarda çok yoğun ciudadelalar bulunmaktadır.[3] Ciudadelalar, kraliyet ailesi için kraliyet konutları, depolar ve mezarlık gibi yapıları barındıran büyük mimari yapılardı.[7] Bu ciudadelaların ihtişamı, kraliyet sınıfıyla olan ilişkilerini göstermekteydi.[7] Chan Chan'ın hiyerarşik toplumunun alt sınıfları için konutlar, küçük, düzensiz aglütinasyon odaları (SIAR'lar) olarak bilinirdi.[7] Alt sınıflar, imparatorlukta çoğunlukla zanaat üretmek olan zanaatkarlar olduğundan, bu SIARların birçoğu atölye olarak kullanılmıştır.[7]
28 Kasım 2016 tarihinde, Chan Chan Arkeolojik Alanı UNESCO tarafından bir Dünya Mirası olarak ilan edildi.
Galeri
- Chan Chan Müzesi
- Chan Chan'da su kaynakları
- Duvarlar
- Bina detayları
- Detaylar
- Pelikan kabartması
- Genel görünüm
- Duvarlar
- Chan Chan
- Chan Chan
- Kabartmalar
- Krallığın başkenti, Chan Chan
Kaynakça
- Carter, Benjamin (1 Ocak 2008). Technology, Society and Change: Shell Artifact Production Among the Manteno (A.D. 800--1532) of Coastal Ecuador. ProQuest. ISBN 9780549646341.
- The Smithonian Staff (Mart 2010), 12"10 Must-See Endangered Cultural Treasures", Smithsonian, 39, s. 35, 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 4 Ekim 2020 - Chan Chan, Peru, End of an Empire by Bruce Hathaway
- Moseley, Michael (24 Ocak 1975). "Chan Chan: Andean Alternative of the Preindustrial City". Science. JSTOR 1739056.
- Rowe, John (1948). "The Kingdom of Chimor". Acta Americana.
- Smailes, Richard (Mart 2011). "Building Chan Chan: A Project Management Perspective". Latin American Antiquity. JSTOR 23072515.
- Otto Holstein (1927). Chan-Chan: Capital of the Great Chimu. Geographical Review 17 (1, January 1927): 36–61. DOI:10.2307/208132
- Moore, Jerry (2002). Encyclopedia of Prehistory. Human Relations Area Files, Inc.
Kaynakça
- Carter, Benjamin. (2008-01-01). Technology, Society and Change: Shell Artifact Production Among the Manteno (A.D. 800--1532) of Coastal Ecuador. ProQuest. ISBN 9780549646341
- D'Altroy, Terence. (2002). The Incas. Malden, MA: Blackwell Publishing. p. 41. ISBN 978-0-631-17677-0.
- Hathaway, Bruce. (March 2010). "10 Must-See Endangered Cultural Treasures: Chan Chan, Peru, End of an Empire." Smithsonian 39 (12): 35.
- Holstein, Otto. (1 January 1927). "Chan-Chan: Capital of the Great Chimu." Geographical Review 17: 36-61. doi: 10.2307/208132.
- Keatinge, Richard W and Day, Kent C. (1973). Socio-Economic Organization of the Moche Valley, Peru, during the Chimu Occupation of Chan Chan. Journal of Anthropological Research 29 (4, Winter 1973): 275–295. DOI:10.2307/3629879
- Kubler, George. (1962). The Art and Architecture of Ancient America, Ringwood: Penguin Books Australia Ltd., pp. 247–274.
- Minelli, Laura Laurencich. 2000. The Inca World: The Development of Pre-Columbian Peru, A.D. 1000-1534, Parts 1000-1534. University of Oklahoma Press.
- Moore, Jerry. (2002). Encyclopedia of Prehistory. Human Relations Area Files, Inc.
- Moseley, Michael. (24 January 1975). "Chan Chan: Andean Alternative of the Preindustrial City." Science 187 (4173).
- Murray, T. (2001). "Chan Chan." Encyclopedia of Archaeology: History and discoveries.
- Rowe, John. (1948). "The Kingdom of Chimor." Acta Americana.
- Smailes, Richard. (2011). Building Chan Chan: a project management perspective. Latin American Antiquity 22 (1, March 2011): 37–63. DOI:10.2307/23072515
- Topic, John R and Moseley, Michael. (1983). Chan Chan: a case study of urban change in Peru. Ñawpa Pacha: Journal of Andean Archaeology 21: 153–182. DOI:10.2307/3629879
- West, Michael. (1970). Community Settlement Patterns at Chan Chan, Peru. American Antiquity 35 (1, January 1970): 74–86. DOI:10.2307/278179
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Chan Chan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- UNESCO World Heritage Center: Chan Chan 24 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chan Chan bilgi 23 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Chan Chan - Chimuların Çöl Şehri (Flash)
- Kuzey Peru'daki Antik Şehirlerin Aşırı Yağıştan Etkilenmesi
- Chan Chan'da restorasyon