Delta Scuti değişeni

Delta Scuti değişenleri (δ Scuti), dönemleri 0.3 günden kısa, A veya F tayf türünden, birkaç 0.001 kadirden 0.8 kadire kadar görsel bölge genliklerine sahip zonklayan değişenlerdir. H-R diyagramındaki kararsızlık kuşağı içinde yer alırlar. δ Scuti'lerin H-R diyagramındaki konumları üstten klasik sefeler, alttan ise zonklayan beyaz cücelerle sınırlı geniş bir alandır. Bu derece geniş bir alanda yıldız çeşitliliği oldukça fazladır ve en genç disk popülasyonlarından yaşlı halo yıldızlarına kadar farklı yıldızlar δ Scuti türü değişenler grubuna girebilmektedir. Bu nedenle bir kısmı veya tüm grubu tarif eden çok farklı isimlerle de anılırlar; bunlardan bazıları cüce sefeler, RRs değişenleri, AI Velae yıldızı, SX Phe yıldızları ve çok-kısa dönemli sefeler dir.

Çalışmalar

δ Scuti yıldızları oldukça karmaşık ışık değişimleri gösterebilmektedir. Bir kısmı sadece çapsal (radyal) modda zonklarken, diğer bir kısmı ise çok sayıda çapsal ve çapsal olmayan modda aynı anda zonklama yapmaktadır. Bazılarında modların anlık kayboluşu ve tekrar ortaya çıkışı da söz konusu olmaktadır. Bu karmaşık yapıların detaylı incelemesi sonucu yıldızların iç yapıları hakkında önemli bilgiler elde edilmektedir. Bu türden çalışmalar genel olarak Yıldız Sismolojisi (Asteroseismology) adı ile anılmaktadır. Görsel mutlak parlaklıkları +3.0 ile 0.0 kadir arasında bulunan δ Scuti ve benzeri yıldızlardan, GCVS kataloğunda listelenmiş 200 adet örnek bulunmaktadır. Ancak çok düşük genlikli örneklerinin bulunduğu ve sayıca fazla oldukları hatırlanacak olursa, keşfedilmeyi bekleyen çok sayıda δ Scuti değişeninin var olabileceği açıktır. Bu konuda son yıllarda en büyük katkı Hipparcos astrometri uydusunun gözlemlerinden gelmiştir[1].

Örnekler

Belirtme (isim)	Takımyıldız	Kadir (Maksimum)	Kadir (Minimum)	Büyüklük aralığı	Dönem	Tayf türü	Açıklama
Gama Boötis	Çoban	70023020000000000003^m.02	70023070000000000003^m.07	&-1000000000000000.0500000,05	&0000000000000006.9600006,96 sa	A7III
Epsilon Cephei	Kral	70024150000000000004^m.15	70024210000000000004^m.21	&-1000000000000000.0600000,06	&0000000000000000.9800000,98 sa	F0IV
Delta Scuti	Kalkan	70014600000000000004^m.6	70024790000000000004^m.79	&0000000000000000.1900000,19	&0000000000000004.6500004,65 sa	F2 IIIp	prototip

Kaynakça

ESA, 1997, The Hipparcos and Tycho Catalogues, ESA-SP-1200, Noordwijk

Samus N.N., Durlevich O.V., et al. Combined General Catalog of Variable Stars (GCVS4.2, 2004 Ed.)
AI Velae Star at scienceworld
AI Velorum star5 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. at The Encyclopedia of Astrobiology, Astronomy, and Spaceflight

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] ESA, 1997, The Hipparcos and Tycho Catalogues, ESA-SP-1200, Noordwijk