Gama Boötis
Gama Boötis (Seginus, γ Boo, γ Boötis), Çoban takımyıldızı yönünde yaklaşık olarak 85 ışık yılı uzaklıkta bulunan ve çoklu yıldız sisteminin birincil bileşeni olan A-tipi beyaz bir dev yıldızdır.
 | ||
| Gözlem verisi Dönem J2000.0 | ||
|---|---|---|
| Takımyıldız | Çoban | |
| Bahar açısı | (α) | 14s 32d 04,67180sn[1] |
| Yükselim | (δ) | +38° 18′ 29,7043″[1] |
| Galaktik enlem | 66,17227146[2]° | |
| Galaktik boylam | 67,26213917[2]° | |
| Görünür parlaklık | (V) | 3,00[1] |
| Görünür parlaklık | (B) | 3,23[1] |
| Görünür parlaklık | (J) | 2,646[1] |
| Sınıflandırma | ||
| Tayfsal sınıf | A7III[1] | |
| U-B Renk ölçeği | 0,12[3] | |
| B-V Renk ölçeği | 0,19[3] | |
| R-I Renk ölçeği | 0,08[3] | |
| Değişen yıldız türü | Delta Scuti değişeni[4] | |
| Gökölçümsel nitelikleri | ||
| Dikey hız | (Rv) | -32,40 ± 1[1] km/sn |
| Iraklık açısı | (π) | 37,58 ± 0,14[1] mys |
| Uzaklık | 85 Iy | |
| mutlak parlaklık | (V) | 0,96 |
| Özdevinim nitelikleri | ||
| Bahar açısı payı | (μ) | -115,71 ± 0,10[1] mys/y |
| Yükselim payı | (μ) | 151,16 ± 0,11[1] mys/y |
| Fiziksel özellikler | ||
| Kütle | (m) | 2,5 M⊙ |
| Yarıçap | (r) | 3,5 R⊙ |
| Aydınlatma gücü | 34[5] L⊙ | |
| Etkin sıcaklık | 7.800[5] K | |
| Dönme hızı | (v sin i) | 140[5] km/sn |
| Katalog belirtmeleri | ||
| γ Boo • Seginus • Haris • Ceginus • Segin • 27 Boötis • HR 5435 • HD 127762 • BD+38°2565 • FK5 535 • HIP 71075 • SAO 64203 | ||
Özellikler
Gama Boötis bir Delta Scuti değişenidir ve parlaklığı 6,97 saatlik bir dönem içerisinde 3,02 kadir ile 3,07 kadir aralığında değişkenlik gösterir.[4] İkili yıldızın birincil bileşenidir. İkincil bileşen, 0,02 yay-saniye ile ayrılan ve ana bileşene 1,8 AU mesafede olan düşük kütleli bir yıldızdır. Ayrıca 30 yay-saniye ile ayrılan ve ana bileşene kütleçekimsel olarak bağlı görünmeyen, 12,7 kadir görünen parlaklığa sahip üçüncü bir yıldız daha vardır.
Gözlem bilgisi
Gama Boötis, Kuzey yarımkürede yer alan bir yıldızdır. 3,0 kadir görünen parlaklığı ile uygun gözlem koşullarında küçük kent merkezlerinde zorlanmadan görülebilir. Gözlem için en iyi zaman, Mayıs ve Eylül ayları arasıdır.
Etimoloji
Bu yıldızın geleneksel adı olan Seginus (ayrıca Segin, Ceginus) Latince Theguius dan gelmektedir. Aslında Çoban takımyıldızını belirten ve Grekçe olan adın önce Arapçaya, daha sonra Latinceye çevrilmesinden sonra bu biçimi aldığı düşünülmektedir. Antonín Bečvář, yıldızı Haris adıyla belirtmiştir. Haris adı, Çoban takımyıldızı'nın Arapça ismi olan حارس السماء Hâris-el-semâ dan kaynaklanmaktadır ve "gökyüzünün koruyucusu-gözcüsü" anlamına gelir.[6][7][8]
Çin gökbiliminde Seginus, 招搖 Pinyin: Zhāoyáo olarak adlandırılır ve Pırıltı Göstergesi anlamına gelir. 招摇 (Zhāoyáo) adı, Chaou Yaou olarak batıya geçmiştir, fakat bu isim R.H. Allen tarafından β Boötis (Nekkar) için, "işaret, heyecanlandırmak veya hareket" anlamında kullanılmıştır.[9]
Kaynakça
- V* gam Boo -- Variable Star of delta Sct type SIMBAD
- Extended Hipparcos Compilation (XHIP) (Anderson, 2012)
- VizieR Bright Star Catalogue, 5th Revised Ed. (Hoffleit+, 1991)
- alcyone.de - Combined General Catalogue of Variable Stars (Vol. I-III) (Kholopov+ 1998)
- Balona, L. A.; Dziembowski, W. A. (Ekim 1999), "Excitation and visibility of high-degree modes in stars", Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, 309 (1), ss. 221-232, Bibcode:1999MNRAS.309..221B, doi:10.1046/j.1365-8711.1999.02821.x
- List of the 25 brightest stars 30 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Ürdün Astronomi Derneği, 28 Mart 2007 tarihinde erişilmiştir.
- Richard Hinckley Allen, Star-names and their meanings (1936), p. 100-101.
- Hans Wehr (J.M. Cowan ed.), A dictionary of modern written Arabic (1994).
- Richard Hinckley Allen: Star Names — Their Lore and Meaning: Boötes