Deniz Kızı Eftalya

"Denizkızı" Eftalya Işılay (d. Atanasia Yeorgiadu, Yunan: Αθανασία Γεωργιάδου[1], 1891 - ö. 15 Mart 1939), Osmanlı Rumu ses sanatçısı ve kantocu.

Deniz Kızı Eftalya
Doğum Atanasia Yeorgiadu
1891
Büyükdere, İstanbul
Ölüm 15 Mart 1939 (48 yaşında)
İstanbul
Meslek Şarkıcı · Kantocu
Evlilik Sadi Işılay
Müzikal kariyeri
Tarzlar Klasik Türk müziği, Kanto
Etkin yıllar 1923-1939

Yaşam öyküsü

Bir subay olan babasının, konuklarına saz çaldığı zamanlarda şarkılar söyleyerek müzik yaşamına başlayan Eftalya, Galata semtinin çalgılı kahvelerinde sahneye çıktı. İlk dönemlerde, adının kantocular arasında geçmemesinin nedeni, o zamanlarda şarkı ve türkü yorumlamasından kaynaklanmaktadır. Udi Yorgo Bacanos'un ağabeyi müzisyen Aleko Bacanos, Eftalya'nın sesinden etkilenerek "Gel ey denizin nazlı kızı nuş-i şarab et" adlı dönemin ünlü şarkılarından birini bestelemiştir.

Eftalya Hanım'ın Galata kahvelerinde başlayan müzik yaşamı, Türk müziğinin önemli bestecilerinden kemancı Sadi Işılay ile evliliğinden sonra değişti. İlk plaklarını 1923 - 1926 yılları arasında, eşiyle birlikte Fransa'da doldurdu. Aynı dönem Avrupa ve Orta Doğu'da konserler verdi. Dâr-ül Elhan (İstanbul Üniversitesi Devlet Konservatuvarı) adına plak dolduran ilk gayrimüslim sanatçı olmasından dolayı tepki çekmemek amacıyla, doldurduğu 30 kadar plakta kendi adı yerine takma Türk isimleri kullandı. 1927 sonrası doldurduğu plak sayısı 50'ye yaklaştı. Müzik hayatında Sadi Işılay ile evlenmesinin etkili bir rolü olmuştur.[2]

Atatürk'ün huzuruna çıkıp söylediği şarkılar beğenildikten sonra sanatçı, 1930 yılından sonra doldurduğu plaklarda adını gizlememiş, adı plâk kapaklarında "Deniz Kızı Eftalya Hanım" biçimiyle yer almıştır. Deniz Kızı Eftalya isminin nereden geldiğini kendisi şöyle açıklamıştır:

“ “Ben beş-altı yaşımdan beri bu ismi taşırım... Hatta daha garibi “Eftalya” ismini yadırgarım... Asıl ismim “Deniz Kızı” imiş gibi gelir... Deniz Kızı ismi bana nasıl verildi? "Çok küçüktüm. Babam saza pek meraklı idi... Babamın misafirleri geldiği zaman o saz çalar, ben de şarkı söylerdim. Büyükdere’de otururduk. Mehtaplı gecelerde daima sandal gezileri yapardık... O zaman babam sandalda bütün gece bana şarkı söyletirdi... Sesim az zamanda bütün Boğaziçi’nde meşhur olmuştu... Geceleri mehtapta bizim sandalın arkasına 20-30 sandal takılır, beni dinlerlerdi... Fakat hiç kimse benim kim olduğumu bilmiyordu.. Halbuki incecik sesiyle şarkı söyleyen bu gece şarkıcısına bir isim koymak lazımdı. 'Deniz Kızı' demeye başladılar... İşte Deniz Kızı bu beş yaşındaki Eftalya idi."[2] „

Eftalya Hanım'ın 25 yıla yakın bir dönem boyunca sürdürdüğü sanat hayatı, 1936 yılında adına düzenlenen ve dört adet Şirket-i Hayriye vapuruyla yapılan jübile gecesi, mehtabiyede üşüyüp hastalanmasından sonra, kalp yetmezliği nedeniyle 1939 yılında yaşamını yitirmesiyle son buldu. Aya Triada kilisesinde düzenlenen törenin ardından Şişli Rum Ortodoks Mezarlığı'na defnedildi.[3]

Diskografi

Taş plak (1930 sonrası)

  • Bir Gün Ne Olurdu / İstanbul Yosması (Columbia - 1931) [4]
  • Cigaranı Yak Gidelim / Dümtek (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Dizlerine Kapansam / Karlı Dağlar (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Ne Olur / Sarı Kızın Ayağında Yemeni (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Aydın Kızı / Yeşil Ördek (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Bana Bir Tatlı Haber / Prozit Şerefe (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Benli / Köylü Kızı (Sahibinin Sesi - 1932)
  • Bu Yaz Geçen Günlerimiz / Yalova Şarkısı (Columbia - 1932)
  • Zehra / Kadıköylü (Columbia - 1932)
  • Daktilo / İsterim Şarkı (Sahibinin Sesi - 1933)
  • Beni Baştan Çıkardın / Yozgat’a Gelin Giderken (Sahibinin Sesi - 1933)
  • Dilber Zühre / Gel Bana Bu Yaz Ayşem (Sahibinin Sesi - 1933)
  • Çalıkuşu - Buzlu Bira (Columbia - 1933)
  • Rakı Ver / Ben Seninle Başbaşa (Columbia - 1933)
  • Heybeliden Bir Mehtap Hatırası / Saçından Örülü Bir Ağ (Columbia - 1933)
  • Zayıf Mı Şişman Mı / Yarım Kalan Şarkı (Columbia - 1933)
  • Avare Gönül / Derdinle Çektiğimi (Sahibinin Sesi - 1934)
  • Naimem / Oğlan Gel Gel Yanıma (Sahibinin Sesi - 1934)
  • Arap Kızı / Züğürt Âşık (Odeon - 1935)
  • Kapı Çaldıkça Oynuyor Yüreğim / Unuttum Seni Yüzüme Gülme (Columbia - 1935)
  • Şekerim / Biz Heybeli’de Her Gece (Columbia - 1936)

Albüm

Kaynakça
  1. "Denizkızı Eftalya (Atanasia Yeorgiadu)". İstanbul Kadın Müzesi. 20 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
  2. Deniz kızı Eftelya Hanım s.14 24 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 22 Mayıs 2016
  3. "Ölüm" (PDF). Cumhuriyet. 16 Mart 1939. 21 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
  4. Ünlü, Cemal (2004). Git zaman, gel zaman: fonograf, gramofon, taş plak. Pan Yayıncılık. 20 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
  5. "Denizkızı Eftalya ‎– Kadıköylü". Discogs. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Temmuz 2020.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.