Drakunkuliyaz

Drakunkuliyaz ya da gine solucanı hastalığı (GWD), gine solucanının yol açtığı bir enfeksiyondur.[1] Bir kişi, gine solucanı larvalarıyla enfekte olmuş su pireleri içeren suyu içtiğinde enfekte olur.[1] Başlangıçta hiçbir belirti görülmez.[2] Yaklaşık bir yıl sonra, dişi solucan genellikle bacakta su toplamış bir kabarcık oluşturduğunda enfekte kişide ağrılı bir yanma gelişir.[1] Bunun ardından, birkaç hafta içinde solucan deriden dışarı çıkar.[3] Bu süre zarfında kişi yürümekte ve çalışmakta zorluk çekebilir.[2] Bu hastalığın ölüme yol açması çok nadirdir.[1]

Drakunkuliyaz
Bir insanın ayağından gine solucanını çıkarmak için kibrit çöpü kullanımı
Uzmanlık Enfeksiyon hastalıkları, helminthology, Tropikal tıp 

Sebepleri

Gine solucanı ile enfekte olabilen, bilinen tek canlı insandır.[2] Bu solucan bir ila iki milimetre genişliğinde olup yetişkin bir dişi 60 ila 100 santimetre uzunluğundadır (erkek bireyler çok daha kısadır).[1][2] Yumurtaları insan bedeni dışında en fazla üç hafta yaşayabilir.[4] Bu süre dolmadan su piresi tarafından yenilmelidir.[1] Su pirelerinin içindeki larvalar dört aya kadar hayatta kalabilir.[4] Bu yüzden, bu hastalığın bir alanda varlığını sürdürebilmesi için insanlarda her sene tekrarlanması gerekir.[5] Bu hastalığın teşhisi genellikle hastalığın işaretlerine ve belirtilerine dayanılarak konulabilir.[6]

Korunma ve tedavi

Bu hastalıktan korunma, erken teşhisle ve ardından enfekte kişinin yarasının içme suyuna temas etmesi önlenerek mümkündür.[1] Ayrıca, temiz suya erişimin iyileştirilmesi ve eğer temiz değilse suyun filtre edilmesi gibi önlemler alınabilir.[1] Suyun bir bez ya da kumaştan filtre edilmesi çoğunlukla yeterlidir.[3] Kontamine içme suyunda larvanın öldürülmesi için temefos adlı kimyasal kullanılabilir.[1] Bu hastalığa yönelik bir ilaç ya da aşı mevcut değildir.[1] Solucan birkaç haftanın ardından bir çubuğa dolandırılarak yavaşça çıkarılabilir.[2] Çıkan solucanın sebep olduğu ülserler bakteri ile enfekte olabilir.[2] Ağrı, solucan çıkarıldıktan sonra aylarca devam edebilir.[2]

Epidemiyoloji ve tarihçe

2013 yılında 148 hastalık vakası bildirildi.[1] 1986’daki 3,5 milyon vakaya kıyasla oldukça düşük bir rakamdır.[2] Bu hastalık 1980’lerde 20 ülkede görülürken bugün yalnızca 4 ülkede mevcuttur.[1] En çok etkilenen ülke Güney Sudan’dır.[1] Ortadan tamamen kaldırılacak muhtemelen ilk paraziter hastalık olacaktır.[7] Gine solucanı hastalığı eski çağlardan beri bilinmektedir.[2] Mısır’da MÖ 1550 tarihli Ebers Tıp Papirüsünde bu hastalıktan bahsedilmiştir.[8] Drakunkuliyaz (İngilizcesi "dracunculiasis") adı Latince "küçük canavarlar hastalığı" anlamındaki kelimeden gelir.[9] "Gine solucanı" adı ise, Avrupalıların bu hastalığı 17. Yüzyılda Batı Afrika‘nın Gine sahilinde görmelerinin ardından ortaya çıkmıştır.[8] Gine solucanlarına benzeyen bir tür, bu hastalığın hayvanlarda görülmesine neden olur,[10] ama bunların insanları etkilediği düşünülmemektedir.[10] Bu hastalık ihmal edilmiş bir tropikal hastalık olarak sınıflandırılmaktadır.[11]

Kaynakça
  1. "Dracunculiasis (guinea-worm disease) Fact sheet N°359 (Revised)". World Health Organization. Mart 2014. 18 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2014.
  2. Greenaway, C (17 Şubat 2004). "Dracunculiasis (guinea worm disease)". CMAJ : Canadian Medical Association journal = journal de l'Association medicale canadienne. 170 (4). ss. 495-500. PMC 332717 $2. PMID 14970098.
  3. Cairncross, S; Tayeh, A; Korkor, AS (Jun 2012). "Why is dracunculiasis eradication taking so long?". Trends in parasitology. 28 (6). ss. 225-30. doi:10.1016/j.pt.2012.03.003. PMID 22520367.
  4. Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23rd edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. e62. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
  5. "Parasites - Dracunculiasis (also known as Guinea Worm Disease) Eradication Program". CDC. 22 Kasım 2013. 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mart 2014.
  6. Cook, Gordon (2009). Manson's tropical diseases (22nd ed. bas.). [Edinburgh]: Saunders. s. 1506. ISBN 9781416044703. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
  7. "Guinea Worm Eradication Program". The Carter Center. Carter Center. 11 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Mart 2011.
  8. Tropical Medicine Central Resource. "Dracunculiasis". Uniformed Services University of the Health Sciences. 14 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2008.
  9. Barry M (Haziran 2007). "The tail end of guinea worm — global eradication without a drug or a vaccine". N. Engl. J. Med. 356 (25). ss. 2561-4. doi:10.1056/NEJMp078089. PMID 17582064. 6 Temmuz 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
  10. Junghanss, Jeremy Farrar, Peter J. Hotez, Thomas (2013). Manson's tropical diseases (23rd edition bas.). Oxford: Elsevier/Saunders. s. 763. ISBN 9780702053061. 5 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mart 2015.
  11. "Neglected Tropical Diseases". cdc.gov. 6 Haziran 2011. 27 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2014.
Sınıflandırma
Dış kaynaklar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.