Drama Köprüsü
Drama köprüsü Hasan dardır geçilmez
Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin
| Drama Köprüsü | |
|---|---|
.jpg.webp) Günümüzde Drama Köprüsü'nün görünümü | |
| Resmî adı | Drama Köprüsü |
| Konum | Drama, Yunanistan |
| Türü | Su Bendi |
| Malzeme | Taş |
Yukarıdaki dizeler, Batı Trakya ve Doğu Makedonya bölgelerinin en tanınmış şarkısı olan Drama Köprüsü’nün giriş dizeleridir. Drama Köprüsü olarak bilinen şarkı, halk kahramanı eşkıya Debreli Hasan (de bre Hasan) için yazılmıştır. Aşağıdaki hikâye de Drama Köprüsü’nün hikâyesidir.
Drama Köprüsü'nün Bulunması
Yakın zamana kadar Drama Köprüsü ile ilgili birbirinden farklı hikâyeler anlatılmaktaydı. Bu hikâyelerin çoğunluğunda ise köprünün günümüze kadar ulaşamadığı ve yıkıldığından bahsediliyordu. Bir kısmında ise günümüzde İskeçe ili sınırlarında bulunan ve İskeçe Çayı üzerinde yer alan eski dar köprülerden birinin olabileceğinden söz ediliyordu. Hatta internette paylaşılan Drama Köprüsü şarkılarının çoğunda bu köprülerin fotoğrafları paylaşılıyordu.
Köprünün bulunduğunun ilk açıklaması 2010 yılının başlarında oluyor. Lozan Mübadilleri Vakfı Genel Sekreteri Sefer Güvenç köprünün bulunduğunu duyuruyor. Güvenç, yaptığı açıklamada köprüyle ilgili ilk ipucunun Bursalı bir mübadilin Yunanistan’ın Drama iline yaptığı bir ziyaret esnasında ortaya çıktığından bahsediyor. Bursalı mübadil, Drama Küçük Asyalı Mübadiller Derneği Başkanı Nikos Latsistalis’e elindeki bir fotoğrafla gidiyor ve Drama köprüsü bu ve ben onu aramaya geldim demesiyle başlıyor.
Bursalı mübadilin arama çabaları bir sonuç getirmese de yerel bir tarihçi olan Nikos Latsistalis elindeki fotoğrafla aramalarına devam eder ve uzun bir uğraşın sonunda Drama İskeçe yolu üzerindeki Nikiforos (Nusratlı) köyü çıkışında fotoğraftaki köprünün birebir aynısı olan su bendi ile karşılaşır ve aradığı köprüyü bulduğunu anlar.
Herkes köprü beklerken bir su bendiyle karşılaşmak ilk başta yanlış keşiftir diye düşünülür. Şarkı sözlerinin tekrar dikkatli bir şekilde yorumlanmasıyla keşfin doğru olduğu anlaşılır. Şarkıda, "Drama Köprüsü Hasan dardır geçilmez" der. Hatta İskeçe bölgesinde söylenen türkünün bir mısrasında "dardır daracık" der ve su bendi de dardır ve üzerinden geçilmesi de zordur. Şarkıda yine,"soğuktur suları Hasan bir tas içilmez" derken kastettiği şey su kemerinden akan suların soğuk olduğudur. Suların soğuk olması da bende gelen suyun muhtemelen bendin biraz üzerinden başlayan sıra dağlardan geldiğinden ve dağların serin ve kış dönemi çok kar tuttuğundan akan suyunun da soğuk olacağındandır.
Osmanlı döneminde köprü civarında bulunan köylerin Türk köyleri olması da bu keşfin doğrulunu ispatlar niteliktedir.
Drama Köprüsü Nerede
Drama-İskeçe yolu üzerinde bulunan Drama Köprüsü Drama’dan 17 km, İskeçe’den ise 67 km mesafededir. Nikiforos (Nusratlı) köyünün 500 metre doğusundadır. Haritada 41°10'20.59"K eylemi ve 24°19'23.91"E boylamı üzerinde yer alır.
Drama Köprüsü Ne Zaman Yapıldı
Drama Köprüsü ile ilgili iki rivayet bulunmaktadır. İlki ve yaygın olanı, Debreli Hasan’ın o dönemde yaşayan zengin beylerden ve tüccarlardan çaldığı (gasp ettiği) parayla yaptırdığıyla ilgili söylenen rivayettir. İkincisi ve daha mantıklı olanı ise eski yıkılmış köprüyü tamir ettirdiği yönünde olanıdır. Köprünün yapım yılı bilinmediğinden hangi rivayetin doğru olduğunu bilemiyoruz. Eğer bir gün karbon-14 testi yapılma imkânı olursa hangi rivayetin doğru olduğunu da anlamış olacağız.
Drama Köprüsünün Önemi
Cumhuriyet öncesi dönemde okuma ve yazma oranının düşük olmasından dolayı Türk halkında günlük tutma, tarih ve hikâye yazma geleneği de bulunmamaktaydı. Halk arasında söylenen şarkıların o günlerden günümüze kalan tek kültürel miras olmasından dolayı Drama Köprüsü şarkısı o bölgeye ait bir tarihi oluşturması yönünden oldukça önemlidir.
Türkiye-Yunanistan mübadelesi öncesi Drama ili ve çevresi Türklerin yoğun olarak yaşadığı bir bölgeydi. Osmanlı nüfus sayım belgeleri mübadeleden önceki Drama nüfus sayımında bölge nüfusunun yüzde sekseninin Türk olduğundan bahsetmektedir.
Drama Türk halkının büyük bir bölümü tütüncülük yaptıklarından dolayı mübadelede yoğun olarak Türkiye'de de tütün yetiştirebilecekleri bölgelere yerleştirilmişlerdir. En büyük göçlerin Edirne, Bafra, Samsun, Alaçam, Manisa ve Gebze’ye olduğu bilinmektedir. Bir kısmı da göçe dâhil olmayıp komşu il olan İskeçe’ye akrabalarının veya tanıdıklarının yanına gitmişlerdir.
Türkü
Drama Köprüsü ve Debreli Hasan Türküsü
Drama köprüsü Hasan dardır geçilmez
Soğuktur suları Hasan bir tas içilmez
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Karakedi dinlesin
Mezar taşlarını Hasan koyun mu sandın
Adam öldürmeyi Hasan oyun mu sandın
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin
Drama köprüsü Hasan dardır daracık
Çok istemem Yanko Çorbacı bin beş yüz liracık
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan Karakedi dinlesin
Drama köprüsünü Hasan gece mi geçtin
Ecel şerbetini Hasan ölmeden mi içtin
At martinini de bre Hasan dağlar inlesin
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.