Enceladus

Enceladus (İngilizce telaffuz: [ɛnˈsɛlədəs]) Satürn'ün en büyük altıncı uydusudur. Yaklaşık 500 kilometre çapında olan Enceladus[3] Satürn'ün en büyük uydusu olan Titan'ın onda biri büyüklüğündedir. Yüzeyinin büyük oranda temiz buzla kaplı olması sonucunda Enceladus güneş sisteminde ışığı en fazla yansıtan gök cisimlerinden biri konumundadır. Doğal olarak ışığı tutan tüm gök cisimlerinden daha soğuk olan Enceladus'un yüzeyi öğle vakitlerinde en yüksek -198 °C dereceye ulaşmaktadır. Enceladus'un yüzeyi yoğun yaşlı kraterlerle kaplı bölgeleri ve 100 milyon yıla kadar yakın geçmişte oluşmuş genç tektonik deformasyon alanları gibi pek çok farklı yüzey özelliğini barındırmaktadır.

Enceladus
Enceladus'un doğal rengini yansıtan yarım küre görünümü. Fotoğraf: Cassini
Keşif
Keşfeden William Herschel
Keşif tarihi 28 Ağustos 1789[1]
Adlandırmalar
Telaffuz İngilizce telaffuz: [ɛnˈsɛlədəs]
Alternatif adlar
 Saturn II[2]
Yörünge özellikleri
237948 km[3]
Dış merkezlik 0.0047[3][4]
1.370218 d[3]
Eğiklik 0.019° (to Saturn's equator)
Doğal uydusu Satürn
Fiziksel özellikler
Boyutlar 513.2 × 502.8 × 496.6 km[3][5]
Ortalama yarıçap
 252.1±0.2 km[3][5] (0.0395 Earths, 0.1451 Moons)
Kütle (1.08022±0.00101)×1020 kg[3][6] (1.8×10-5 Earths)
Ortalama yoğunluk
 1.609±0.005 g/cm3[3][5]
1.139 m/s2 (0.0113 g)
2.391 km/s (860.4 km/h)[3]
Synchronous
Sıfır
Albedo 1.375±0.008 (geometric at 550 nm)[7] or 0.81±0.04 (Bond)[8]
Yüzey sıcaklığı min. ortalama maks.
Kelvin[9] 32.9 K 75 K 145 K
Celsius −240 °C −198 °C −128 °C
11.7[10]
Atmosfer
Yüzey basıncı
 Trace, significant spatial variability[11][12]
Bileşimleri

91% Su buharı
4% Azot
3.2% Karbondioksit

1.7% Metan [13]

Enceladus, 1789 yılında William Herschel tarafından keşfedildi.[1][14] Fakat 1980'lerin başında Voyager 1 ve Voyager 2, uzay araçları Satürn'ün yakınından geçinceye kadar Enceladus hakkında çok az şey biliniyordu. 2005'te Cassini uzay aracı Enceladus'un yakınından yaptığı geçişlerle uydunun yüzeyini ve çevresini önemli detaylarla ortaya çıkardı. Cassini'nin yaptığı önemli keşiflerden biri de uydunun güney kutbundan uzaya püsküren su dolu sütunların varlığıydı. Güney kutbu yakınlarındaki Cryovolkanlardan yükselen bu gayzer benzeri sütunlardan uzaya saniyede 200 kg su buharı, moleküler hidrojen, diğer uçucular ve sodyum klorid kristalleri ve buz parçacıkları dahil bir takım katı madde püskürmekte.[15][16] Şu ana kadar 100'den fazla gayzer tespit edildi.[17] Püsküren su buharının bir kısmı "kar" olarak geri düşerken geriye kalanı uzaya kaçarak Satürn'ün E halkasındaki materyalin büyük bir kısmını oluşturmaktadır.[18][19] Göre NASA bilim adamlarına göre sütunların bileşimi kuyruklu yıldızların bileşimi ile benzerlik göstermektedir.[20] 2014'te NASA Cassini uzay aracının Enceladus'ta sıvı sudan oluşan 10 km derinlikte bir yüzeyaltı okyanusunun varlığına dair kanıt bulduğunu duyurdu.

Yeraltı su okyanusu
Enceladus'un okyanus katmanındaki olası hidrotermal aktivitenin görsel izlenimi[21]
Sıvı sudan oluşan küresel yer altı okynasunun izlenimi (güncellenmiş ve daha iyi ölçeklendirilmiş versiyonu)

Enceladus'ta sıvı suyun varlığına dair ilk kanıtlar 2005 yılında bilim adamları uydunun güney kutbundan püsküren su barındıran gaz sütunlarını gözlemlediğinde ortaya çıktı.[22] Saniyede 250 kg suyu  saatte 2,189 km hızla uzaya püskürten[23] bu sütunların keşfinin ardından 2006 yılında Enceladus'un sütunlarının Satürn'ün E-Halkalarının kaynağı olduğuna karar verildi. Tuzlu partikül kaynakları kaplan çizgileri boyunca dağılırken tuzsuz partiküller yüksek hızdaki gaz püskürmeleri ile yakinen ilişkilidir. "Tuzlu" parçacıklar ağır oldukları için genellikle yüzeye geri düşmekte hızlı "su" partikülleri ise E halkasına kaçmaktadır ve bu da E halkasının %0,5–2 civarındaki düşük tuz oranlı bileşimini açıklamaktadır.[24] Sütunların bileşiminde tuzun bulunması püskürmelerin kaynağının tuzlu bir yeraltı okyanusu olduğunu göstermektedir.[25] Bununla birlikte Cassini, püskümeden çıkan taneciklerde basit organik bileşim izlerinin yanında [26]C6H6 gibi karmaşık organik bileşimler de bulmuştur.[27]

Kaynakça
Özel
  1. "Planetary Body Names and Discoverers". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Science Center. 10 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ocak 2015.
  2. Redd, Nola Taylor (5 Nisan 2013). "Enceladus: Saturn's Tiny, Shiny Moon". Space.com. 14 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2014.
  3. "Solar System Exploration – Enceladus: Facts & Figures". NASA. 12 Ağustos 2013. 16 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
  4. Porco, C. C.; Helfenstein, P.; Thomas, P. C.; Ingersoll, A. P.; Wisdom, J.; West, R.; Neukum, G.; Denk, T.; Wagner, R. (10 Mart 2006). "Cassini Observes the Active South Pole of Enceladus". Science. 311 (5766). ss. 1393-1401. Bibcode:2006Sci...311.1393P. doi:10.1126/science.1123013. PMID 16527964.
  5. Roatsch, T.; Jaumann, R.; Stephan, K.; Thomas, P. C. (2009). "Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data". Saturn from Cassini-Huygens. ss. 763-781. doi:10.1007/978-1-4020-9217-6_24. ISBN 978-1-4020-9216-9.
  6. Jacobson, R. A.; Antreasian, P. G.; Bordi, J. J.; Criddle, K. E.; Ionasescu, R.; Jones, J. B.; Mackenzie, R. A.; Meek, M. C.; Parcher, D.; Pelletier, F. J.; Owen, Jr., W. M.; Roth, D. C.; Roundhill, I. M.; Stauch, J. R. (Aralık 2006). "The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data". The Astronomical Journal. 132 (6). ss. 2520-2526. Bibcode:2006AJ....132.2520J. doi:10.1086/508812. 10 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017.
  7. Verbiscer, A.; French, R.; Showalter, M.; Helfenstein, P. (9 Şubat 2007). "Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act". Science. 315 (5813). s. 815. Bibcode:2007Sci...315..815V. doi:10.1126/science.1134681. PMID 17289992. 24 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2011. (supporting online material, table S1)
  8. Howett C. J. A., Spencer J. R., Pearl J., Segura, M. (2010). "Thermal inertia and bolometric Bond albedo values for Mimas, Enceladus, Tethys, Dione, Rhea and Iapetus as derived from Cassini/CIRS measurements". Icarus. 206 (2). ss. 573-593. Bibcode:2010Icar..206..573H. doi:10.1016/j.icarus.2009.07.016.
  9. Spencer, J. R.; Pearl, J. C. (2006). "Cassini Encounters Enceladus: Background and the Discovery of a South Polar Hot Spot". Science. 311 (5766). ss. 1401-5. Bibcode:2006Sci...311.1401S. doi:10.1126/science.1121661. PMID 16527965.
  10. Observatorio ARVAL (15 Nisan 2007). "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. 18 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011.
  11. Dougherty, M. K.; Khurana, K. K. (2006). "Identification of a Dynamic Atmosphere at Enceladus with the Cassini Magnetometer". Science. 311 (5766). ss. 1406-9. Bibcode:2006Sci...311.1406D. doi:10.1126/science.1120985. PMID 16527966.
  12. Hansen, Candice J.; Esposito, L. (2006). "Enceladus' Water Vapor Plume". Science. 311 (5766). ss. 1422-5. Bibcode:2006Sci...311.1422H. doi:10.1126/science.1121254. PMID 16527971.
  13. Waite, J. H.; Combi, M. R. (2006). "Cassini Ion and Neutral Mass Spectrometer: Enceladus Plume Composition and Structure". Science. 311 (5766). ss. 1419-22. Bibcode:2006Sci...311.1419W. doi:10.1126/science.1121290. PMID 16527970.
  14. Herschel, W. (1 Ocak 1790). "Account of the Discovery of a Sixth and Seventh Satellite of the Planet Saturn; With Remarks on the Construction of Its Ring, Its Atmosphere, Its Rotation on an Axis, and Its Spheroidal Figure". Philosophical Transactions of the Royal Society of London. Cilt 80. ss. 1-20. doi:10.1098/rstl.1790.0004. 27 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017.
  15. Lovett, Richard A. (4 Eylül 2012). "Secret life of Saturn's moon: Enceladus". Cosmos Magazine. 15 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ağustos 2013.
  16. Spencer, J. R.; Nimmo, F. (Mayıs 2013). "Enceladus: An Active Ice World in the Saturn System". Annual Review of Earth and Planetary Sciences. Cilt 41. ss. 693-717. Bibcode:2013AREPS..41..693S. doi:10.1146/annurev-earth-050212-124025.
  17. Dyches, Preston; Brown, Dwayne (28 Temmuz 2014). "Cassini Spacecraft Reveals 101 Geysers and More on Icy Saturn Moon". NASA. 14 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Temmuz 2014.
  18. "Icy Tendrils Reaching into Saturn Ring Traced to Their Source". NASA News. 14 Nisan 2015. Erişim tarihi: 15 Nisan 2015.
  19. "Ghostly Fingers of Enceladus". NASA/JPL/Space Science Institute. NASA. 19 Eylül 2006. 10 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Nisan 2014.
  20. Battersby, Stephen (26 Mart 2008). "Saturn's moon Enceladus surprisingly comet-like". New Scientist. 30 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Nisan 2015.
  21. Hsu, Hsiang-Wen; Postberg, Frank (11 Mart 2015). "Ongoing hydrothermal activities within Enceladus". Nature. 519 (7542). ss. 207-10. Bibcode:2015Natur.519..207H. doi:10.1038/nature14262. PMID 25762281.
  22. "Enceladus rains water onto Saturn". European Space Agency. 2011. 23 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015.
  23. "Astronomers find hints of water on Saturn moon". News9.com. The Associated Press. 27 Kasım 2008. Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
  24. Postberg, F.; Schmidt, J. (2011). "A salt-water reservoir as the source of a compositionally stratified plume on Enceladus". Nature. 474 (7353). ss. 620-2. Bibcode:2011Natur.474..620P. doi:10.1038/nature10175. PMID 21697830.
  25. "Ocean Hidden Inside Saturn's Moon". Space.com. 24 Haziran 2009. 16 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2015.
  26. "Cassini samples the icy spray of Enceladus' water plumes". ESA. 2011. 2 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2017.
  27. Magee, B. A.; Waite, J. H. (24 Mart 2017). "Neutral Gas Composition of Enceladus' Plume – Model Parameter Insights from Cassini-INMS" (PDF). Lunar and Planetary Science XLVIII. Erişim tarihi: 16 Eylül 2017.
Genel
  • Taubner R. S.; Leitner J. J.; Firneis M. G.; Hitzenberg, R. (Nisan 2014), "Including Cassini gravity measurements from the flyby E9, E12, E19 into interior structure models of Enceladus. Presented at EPSC 2014-676", European Planetary Science Congress 2014, cilt 9, ss. EPSC2014-676, Bibcode:2014EPSC....9..676T
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.