Esâdüddîn Şirkuh
Esâdüddîn Şirkuh bin Şadhi, (Kürtçe : ئەسەدەدین شێرکۆ; Arapça : أسد الدين شيركوه بن شاذي; ö. 22 Şubat 1169), kısaca Şîrkûh el-Mansûr veya Şirkuh, Kürt askeri komutan ve Selahaddin Eyyubi'nin amcasıdır. Mısır'daki askeri ve diplomatik çabaları, Eyyubi ailesinin o ülkede eğemenlik kurmasında kilit bir faktördü.
İsmi
Şirkuh, "dağın aslanı" anlamına gelen Farsça ve Kürtçe bir isimdir. Şirkuh, aynı zamanda günümüz İran'ındaki birkaç köyün adıdır. Arapça sıfatı Esad ad-Din benzer şekilde "inanç aslanı" anlamına gelir. Latince eserlerde, adı "Siraconus" kılınmıştır.
Hayatı
Aslen Ermenistan'da Dvin kasabası yakınlarındaki bir Kürt köyü kökenlidir.[1] Kürt hükümdarı Şadhi ibn Mervan'ın oğlu ve Eyyubi hanedanının atası Necmeddin Eyyub'un kardeşiydi. Aile, Şeddadiler hanedanı ve son Şeddadiler 1130 yılında Dvin'de devrildiği zaman Şadi ailesini alarak Tikrit'e taşındı ve daha sonra Tikrit'in bölgesel yöneticisi Bihruz tarafından vali olarak atandı. Eyyub, kısa süre sonra Şadi öldüğünde babasının yerine Tikrit valisi oldu.
Mısır seferinden sonra onun yerine Mısır seferlerinde birlikte hizmet eden yeğeni Selahaddin geçti. Nihayetinde Selahaddin Mısır ve Suriye'yi birleştirdi ve bu da haçlıları Suriye ve Filistin'den neredeyse tamamen kovmasını sağladı. Bazı tarihçiler, Şirkuh'un ölümünün Selahaddin'in Sultan olarak ve Eyyubi ailesinin tartışmasız reisi olarak konumunu pekiştirmesine izin veren önemli bir faktör olduğu görüşünü ileri sürmüşlerdir.
Surlu William, 1163 seferine atıfta bulunarak Şirkuh'u şöyle tanımlamıştır:
« Yetenekli ve enerjik bir savaşçı, zafer için hevesli ve askeri işlerde geniş deneyime sahip. Miras kaynaklarının çok ötesinde cömert olan Şirkuh, bu cömertlik nedeniyle takipçileri tarafından çok sevildi. Ufak, çok şişman ve tıknazdı. Yıllar içinde çoktan çökmüştü. Köklü bir aileden olmamasına rağmen, zengin olmuş ve mütevazı mirasından prens rütbesine liyakat ile yükselmişti. O tek gözünde katarakta yakalanmıştı. Zorluklar altında çok dayanıklı bir adamdı, hayatın o döneminde oldukça alışılmadık bir sakinlikle açlık ve susuzluk çeken biriydi. » |
Kaynakça
- Bar Hebraeus (1950). Abu'l Farac Tarihi: Cilt II. Beth Mardutho: The Syriac Institute. Ankara: Turk Tarih Kurumu Basimevi.