Gölpınar Hitit barajı

Gölpınar Barajı, bir diğer adıyla Alacahöyük Barajı, Çorum ilindeki Alaca Höyük'te bulunan MÖ. 2. binyıldan kalma bir Hitit barajıdır.

Alacahöyük Hitit barajı
Konum Alaca, Çorum, Türkiye
Koordinatlar 40°13′25″K 34°42′29″D
Tarihçe
Kuruluş MÖ. 1240'lar
Devir(ler) Tunç Çağı
Sit ayrıntıları
Arkeologlar Aykut Çınaroğlu, Elif Genç

Arkeolojik kazılar
Ana madde: Alacahöyük § Arkeolojik kazılar

Baraj ilk olarak Türk arkeologlar Hamit Zübeyir Koşay, Remzi Oğuz Arık ve Mahmut Akok tarafından 1935 yılında Alaca Höyük kazıları esnasında keşfedilmiş ve kısmen ortaya çıkarılmıştır.[1] 2002-2007 yılları arasında yapılan kazılarla baraj, Devlet Su İşleri işbirliğiyle Türk arkeolog Aykut Çınaroğlu ve Elif Genç tarafından tamamen kazılmış, onarılmış ve aktif kullanıma başlatılmıştır. Sonuç olarak baraj günümüzde yaklaşık 25.000m³ su taşıyabiliyor ve 20 hektarlık tarım arazisini sulamak için kullanılıyor.[2]

Tarihçe

Baraj kazılarında bulunan, üzerinde Luvi hiyeroglifleri bulunan bir stel parçası, barajın Tanrıça Hepat'a adandığını göstermektedir. III. Hattuşili'nin eşi Puduhepa, metinlerde "Tanrıça'nın Hizmetçisi" olarak nitelendirilmektedir. Ayrıca IV. Tuthaliya, kıtlık döneminde Hatti ülkesinde 10 adet baraj inşa ettirmiştir.[3] Bu sebeplerden ötürü barajın III. Hattuşili ya da IV. Tuthaliya'nın krallıkları döneminde yaptırıldığı tahmin edilmektedir.[4][5]

Baraj, günümüzde halkın kullanımına ve ziyaretine açık halde bulunmaktadır.[6][7]

Konumu ve yapısı

Baraj, Çorum'da, Alaca ilçesinde, Alaca Höyük tepe yerleşiminin yaklaşık 1.5 km güneydoğusunda tepelik bir alanda yer almaktadır. Dikdörtgen şeklindeki baraj, yaklaşık 100 x 110 metre boyutlarındadır. Yaklaşık 2.5m derinliğe sahiptir; günümüzde 25.000m³ olan kapasitesinin daha önceden çok daha fazla olduğu tahmin edilmektedir.[8] Barajın çeşitli kaynak noktaları olmakla beraber, ana kaynak güneybatısında bulunmaktadır. Barajın iki tarafında savaklar bulunup, bir tanesi ise köylüler tarafından tahrip edilmiştir.[2] Havuzun tabanı kille kaplıdır.

Barajın batısında, üç adet kaideli duvar bulunmaktadır; bu duvarların biri kumdan, ikincisi kireçten ve üçüncüsü ise andezitten yapılmıştır.[9] Bahsi geçen Hepat'a adanmış stel burada bulunmuştur. Bunun yanında altından bir takı da bulunmuştur ve bu takı Çorum Müzesi'nde korunur haldedir.[8]

Dış bağlantılar

Bibliyografya

Kaynakça

Özel
  1. İnal, İnci. (2009). a.g.m, syf. 11.
  2. Üke, Ayşe. (2018). a.g.m, syf. 1533.
  3. Ş. Üstün; K. Yasemin. (2009). a.g.m, syf. 2110.
  4. Üke, Ayşe. (2018). a.g.m, syf. 1544.
  5. İnal, İnci. (2009). a.g.m, syf. 23.
  6. ""Anadolu'nun ilk barajı" ziyarete açılacak". TRT Haber. 2018. 3 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
  7. İnal, İnci. (2009). a.g.m, syf. 9.
  8. İnal, İnci. (2009). a.g.m, syf. 25.
  9. İnal, İnci. (2009). a.g.m, syf. 21.

Genel
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.