Çorum

Çorum, İç Orta Karadeniz Bölgesi'nde Çorum ilinin merkezi ve aynı isim ile merkez ilçesi olan şehir. 2019 yılı itibarıyla 294.807 kişilik nüfusa sahiptir.[1] Yerli halkın önemli bir bölümünü Türkmen/Çepniler oluşturur.[2] Toprak sanayi ve makine imalat sanayi çok gelişmiştir. Orta Karadeniz Bölümü'nün iç kısmında yer almaktadır. Doğuda Amasya, güneyde Yozgat, batıda Çankırı, kuzeyde Sinop, kuzeydoğuda Samsun, güneybatıda Kırıkkale ile çevrilidir.

Bu sayfa Çorum ilinin merkez ilçesi ve şehir merkezini anlatmaktadır. Başlığın diğer anlamları için Çorum (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.
Çorum
İlçe
Ülke Türkiye
İl Çorum
Coğrafi bölge Karadeniz Bölgesi
İdare
 • Belediye başkanı Halil İbrahim Aşgın (AK Parti)
Yüzölçümü
 • Toplam 12,820 km² (4.940 mil²)
Rakım 820 m (2.690 ft)
Nüfus
 (2018)
 • Toplam 294,807
 • Kır
 -
 • Şehir
 -
Zaman dilimi UTC+03.00 (UDAZD)
Posta kodu 19000
İl alan kodu 364
İl plaka kodu 19

Enlem ve boylam değerlerine göre ise; 34 derece 04 dk. doğu boylamları ile 39 derece 54 dk. kuzey enlemleri arasında yer almaktadır. Deniz seviyesinden ortalama yüksekliği (rakımı) 820 metredir.

Ankara'ya 244, İstanbul'a 608, Amasya'ya 92, Sinop'a 294, Samsun'a 172, Tokat'a ise 188 km mesafededir.

İlçelerin il merkezine uzaklıkları ise; Alaca 52, Bayat 83, Boğazkale 87, Dodurga 42, İskilip 56, Kargı 106, Laçin 29, Mecitözü 37, Oğuzlar 68, Ortaköy 57, Osmancık 59, Sungurlu 72 ve Uğurludağ 66 km'dir.

Tarihçe

Yontma taş çağı (Paleolitik) Cilalı Taş Devrinde (Neolitik) kalkolitik dönemin 4. aşamasında Çorum bölgesinde insan yerleşimlerinin bulunduğunu ortaya çıkarmıştır. Bu devir eserlerine Alacahöyük, Büyük Güllücek, Boğazköy, Eskiyapar, Kuşsaray höyüklerinde de rastlanmıştır. Yerleşimler bu dönemden itibaren devamlılık göstermiştir. Çorum ve çevresi daha sonra Hitit, Frigler, Kimmer, Medler, Pers, Galat, Roma, Bizans, Selçuklu, Danişmendliler Beyliği, Moğol, Eretna Beyliği, Kadı Burhaneddin Ahmed Devleti ve son olarak Osmanlı egemenliğine girmiştir.

Çorum isminin ortaya çıkışı

Çorum, binlerce yıldır çeşitli uygarlıkların yan yana ve üst üste oluşturduğu, yerli Anadolu kültür geleneğini devam ettiren illerin başında gelmekle birlikte merkez ilçenin tümüyle şehir olarak kurulması 11. yüzyıla kadar inmektedir. Müslüman Türklerce kurulmuş Anadolu şehirlerinden birisidir. Çorum isminin günümüzdeki haline dönüşümü konusunda farklı varsayımlar üzerinde durulmaktadır;

  1. MÖ 3. yüzyılda Avrupa'da Anadolu'ya geçerek şimdiki Çorum, Sivas, Yozgat arasına yerleşen Galat topluluklarının adı olan Trokmu sözcüğünden gelmiştir. Trokmu oymağı, Hitit İmparatorluğu'ndan kalma başkent olan Hattuşaş (Boğazköy) yöresine yerleşmiştir. Trokmu sözcüğü zamanla Torokmu'ya daha sonra da Çorumlu'ya dönüşmüştür.
  2. MÖ 90-80 yıllarında Pontus Krallığı'na bağlı olarak Kapadokya valiliği yapan Gordios'a dayanmaktadır. Gordios'un yönetimi sırasında Gordiana denilen bölge Gordios'un yönetiminden sonra da uzun süre aynı adı taşıdı. Gordiana, önce Gordum'a, zamanla da Çorum'a dönüşmüştür.
  3. Eski Yunan kaynaklarında Çorum'un adı Niconia (Nikonya) olarak geçmektedir. Bizans döneminde de Evkaite diye geçmektedir. 1072 Malazgirt Savaşı ile Çorumlu olan vilayetin ismi 16. yüzyılın sonralarına doğru "lu" ekinin kaldırılması ile Çorum olarak kalmıştır.

Coğrafya ve iklim

Çorum, bulunduğu yüksek platoda tipik karasal iklim özelliklerini gösterir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar soğuk ve genelde kar yağışlıdır. İlkbahar ve sonbaharda az da olsa yağmurludur. Özellikle yaz akşamları bile serin bir havaya sahiptir.

Konum

Kuzey Anadolu Fay Hattı, Çorum'un 20 km kuzeyinden geçmektedir.

Önemli dağ ve tepeleri şunlardır: Çağşak köyünde bulunan Kartal (Urlu) Dağı 1670 metre, Çatalkaya Tepesi, Karadağ, Çorum Merkez 1.566 metredir.

Ovaları: Çorum Ovası, Bozboğa Ovası, Ovasaray Ovası, Hüseyin Ovası, Dedesli Ovası.

Akarsuları: Kızılırmak, Yeşilırmak, Çat Suyu, Mecitözü Çayı ,Çekerek Irmağı.

Aylar Oca Şub Mar Nis May Haz Tem Ağu Eyl Eki Kas Ara
Ort. En Yüksek °C 4,2 6,5 11,5 17,4 21,8 25,6 28,9 39,1 25,6 19,5 12,1 6,0
Ort. En Düşük °C -4,3 -3,8 -1,1 3,7 7,0 9,8 12,1 12 8,7 4,7 0,3 -2,3
Kaynak: www.meteor.gov.tr

Nüfus
Yıl Toplam Şehir Kır
1965[3]130.51341.57488.939
1970[4]144.56954.57689.993
1975[5]156.59264.85291.740
1980[6]168.98575.72693.259
1985[7]187.46296.72590.737
1990[8]186.377116.81069.567
2000[9]221.699161.32160.378
2007[10]243.600202.32241.278
2008[11]248.109206.57241.537
2009[12]252.194212.41839.776
2010[13]255.767218.13037.637
2011[14]261.973225.92736.046
2012[15]265.242231.14634.096
2013[16]270.864236.73834.126
2014[17]275.610243.69831.912
2015[18]280.631250.46430.167
2016[19]288.578Veri yokVeri yok

Ekonomi

Çorum 2019 yılında 1 milyar 541 milyon 873 bin dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Türkiye'nin ihracat yapan illeri arasında 15[20]. sırada bulunmaktadır.[21] 2013 yılı işsizlik verilerine göre %5,9 ile işsizlik oranı en düşük 9. il oldu.[22]

Kültür
Çorum parkı

Yemek kültürü

İlk önce Çorum'un en meşhur yiyecekleri arasında leblebisi gelir. Madımak bu yörenin günlük yemeklerinden biridir. Düğün ve sünnet gibi özel günlerde düğün çorbası, et yahni, iskilip dolması, keşkek, etli pilav, su böreği, yayla çorbası, tulumba tatlısı ve Çorum baklavası yaygın olarak tüketiliyor. Çorum baklavası kısık ateşte uzum süre pişirildiği için rengi beyaz olmaktadır. Damada olarak bilinen bir tür un helvası nişan ardından gelinin ailesi tarafından hazırlanır. Tel tel tatlısı ise ağda ve leblebi unu ile hazırlanan bir tatlı pişmaniye türüdür. Eski zamanlarda kış aylarında aileler bu tatlıyı birlikte hazırlayıp yemiştir. Kargı tulum peyniri ve sırık kebabı Kargı ilçesine özgüdür.[23] Sabah kahvaltısında sündürme (muhlama, kuymak) yenmesi yaygındır.

Eğitim

Lise, ortaokul, ilkokul, ana sınıfı olmak üzere toplam 520 okul bulunmaktadır. Toplam 94.308 öğrenci mevcuttur.[24] Ayrıca Çorum sınırları içinde Hitit Üniversitesi bulunmaktadır.

Altyapı

Ulaşım

Çorum'a karayolu ve havayolu ile ulaşım mevcuttur. Türkiye'nin her yerinden karayolu ile ulaşılabilmektedir. Çorum Şehirlerarası Otobüs Terminali 2015 yılında yenilenmiştir. Toplam 7 otobüs firması hizmet vermektedir. İlçelere gidiş ve gelişler bu terminalden yapılmaktadır. Öte yandan, Amasya'nın Merzifon ilçesindeki havalimanı da Çorum il merkezine 1 saat mesafede yer almaktadır. Havalimanından Çorum merkezine ve ilçelere servisler kalkmaktadır.

Belediye Otobüsleri

Özel Halk Otobüsleri Çorum Belediyesi tarafından düzenlenmektedir. Toplam 17 hatta hizmet vermektedir. Otobüslere binmek için özel halk otobüs kartı veya jeton kullanılmaktadır. Otobüsler genelde 07.00 ile 23.30 arasında halka hizmet vermektedir.

Çorum'da Yerel Medya

Kardeş şehirler

Çorum'un 2 kardeş şehri vardır:[25]

Kaynakça
  1. "Arşivlenmiş kopya". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2020.
  2. "Arşivlenmiş kopya". 13 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2017.
  3. "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  4. "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  5. "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  6. "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  7. "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  8. "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  9. "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  10. "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  11. "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  12. "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  13. "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  14. "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
  15. "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
  16. "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
  17. "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
  18. "2015 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
  19. "2016 genel nüfus sayımı verileri" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 7 Mart 2017.
  20. "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
  21. "Rakamlar geçen yılı solladı!". 8 Temmuz 2018. 9 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2018.
  22. "Çorum işsizlik oranında 9. sırada". 1 Temmuz 2014. 8 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2018.
  23. "'Çorum deyince leblebiden öteye gidemeyenlere'". Milliyet. Erişim tarihi: 13 Kasım 2019.
  24. "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÇORUM İL MİLLÎ EĞİTİM MÜDÜRLÜĞÜ". 3 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2017.
  25. "Çorum'un Güney Kore ve Meksika'dan kardeş şehri oldu". Çorum Haber. 7 Ağustos 2017. 8 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2017.

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.