Grigore Moisil

Grigore Constantin Moisil (Romanian: [ɡriˈɡore mo.iˈsil]; 10 January 1906 - 21 May 1973) Romen, matematikçisi, bilgisayar öncüsü ve Romen Akademi üyesiydi. Araştırması esasen matematiksel mantık (Łukasiewicz–Moisil cebiri), cebirsel mantık, MV-cebiri ve difransiyel denklemler alanlarındaydı.

Grigore C. Moisil
Grigore C. Moisil on a 2006 Romanian stamp
Doğum 10 Ocak 1906
Tulcea, Romanya Krallığı
Ölüm 21 Mayıs 1973 (67 yaşında)
Ottawa, Ontario, Kanada
Milliyet Romania
Mezun olduğu okul(lar) Bükreş Politeknik Üniversitesi
Kariyeri
Doktora
danışmanı		 Gheorghe Ţiţeica
Dimitrie Pompeiu

Romanya'da bilgisayar biliminin babası olarak görülür.

Moisil Bolonya Bilimler Akademisi ve Uluslararası Felsefe Ensititüsü üyesiydi. 1996'da, IEEE Bilgisayar Topluluğu onu ölümünden sonra Bilgisayar Öncüsü ödülü ile ödüllendirdi.

İçindekiler
  • 1 Yaşam öyküsü
  • 2 Çalışmaları
  • 3 Ayrıca Bkz
  • 4 Notlar
    • 4.1 Seçilmiş baskılar
  • 5 Moisil'le ilgili Kitaplar ve makaleler
  • 6 Dış bağlantılar

Yaşam öyküsü[düzelt]

Grigore Moisil 1906'da Tulcea'da entelektüel bir ailede doğdu. Büyük büyükbabası Grigore Moisil (1814-1891), Năsăud'daki ilk Romen lisesinin kurucularından birisi olan bir papazdı. Babası, Constantin Moisil (1876-1958) tarih profesörü, arkeolog ve numizmatik'di; Romen Akademisi'nin bir üyesi olarak, akademinin Nümizmatik ofisinde müdür pozisyonundaydı. Annesi, Elena (1863-1949), önce Tulcea'da öğretmen, daha sonra da Bükreş'deki "Maidanul Dulapului" okulunda (şimdiki adı "Enăchiţă Văcărescu" okulu) müdürdü.

Grigore Moisil Bükreş'de ilkokul'a gitti sonra Vaslui'daki liseye ve 1916 ile 1922 arasında Bükreş'teki ("Spiru Haret)"deki liseye gitti. 1924'te Polytechnic University of Bucharest'in İnşaat mühendisliği Okuluna ve ayrıca Bükreş Üniversitesi Matematik okuluna kabul edildi. Matematiğe daha çok ilgi duydu bu yüzden üçüncü yıl sınavlarını geçmiş olmasına rağmen 1929'de Politeknik Üniversitesinden çıktı. 1929'da üyeler Dimitrie Pompeiuve Anton Davidoglu ile Gheorghe Ţiţeica tarafından yönlendirilen bir komisyondan önce kendi Ph.D. tezi, La mécanique analytique des systemes continus (Sürekli sistemlerin analytik mekaniği) savundu. Tez aynı yıl Gauthier-Villars yayın evi tarafından Paris'de basıldı ve Vito Volterra, Tullio Levi-Civita ve Paul Lévy'den olumlu yorumlar aldı. Moisil 1930'da matematikte sonraki yıl bitirdiği matematiksel fizikden kısmi türevlerle sistem denklemelerinin sınıfı üzerine makalesiyle daha ileri çalışma için University of Paris'ne gitti. 1931'de University of Iaşi'nin Matematik Okulunda bir öğretim görevine atandığı Romanya'ya döndü. Bundan kısa bir süre sonra, Roma'da etüd yapmak için Rockefeller Vakfı bursu için bir yıllığına ayrıldı. 1932'de profesör Alexandru Myller ile yakın bir ilişki geliştirerek yaklaşık 10 yıl kaldığı Iaşi'ye geri döndü. Romanya'da Iaşi Üniversitesinde Mantık ve kanıt teorisi adlı ilk modern cebir dersini verdi. Bu zamanda, Jan Łukasiewicz'in çalışmalarına dayanan multi-valued logic'deki bir seri rapor yazmaya başladı. Matematiksel mantıktaki araştırması Arjantin, Yugoslavya, Çekoslovakya ve Macaristan'ın yanı sıra Romanya'da sonradan yapılacak çok önemli çalışmaların temelini attı. Iaşi'de iken, birçok yeni fikir ve matematiğin farklı alanlarındaki kavramlar arasında yeni bağlantıları bulma ve kullanma yöntemi açısından dikkat çekici olan araştırmasını bitirdi. Kasım 1939'da profesörlüğe yükseldi.

1941'de Bükreş üniversitesinde bir kişilik profesörlük pozisyonu açıldı ve Moisil ona başvurdu. Ancak, Gheorghe Vrânceanu, Dan Barbilian ve Miron Nicolescu de bu pozisyon için başvurmuştu ve Vrânceanu kazandı. Moisil eğer dördü de atanırsa Romanya'da matematik için büyük bir fırsat olduğunu iddia ederek Eğitim Bakanlığına ile görüştü. Başvuurusu sonucu dört matematikçinin hepsi işe alındı. Moisil 30 Aralık 1941'de Bükreş Üniversitesindeki matematik okulunda (daha sonra Matematik ve Bilgisayar Bilimleri Okulu) Profesör olduğu Bükreş'e taşındı. 1946'dan 1948'e kadar Moisil, Ankara'ya tam yetkili elçi olarak adlandırılan bir izin aldı. Türkiye'deyken İstanbul Üniversitesi'inde ve İstanbul Teknik Üniversitesi'inde matematik dersleri serisi verdi. 1948'de Bükreş Üniversitesi'nde öğretimine devam etti. Aynı yıl Romanya Akademisi'ne ve Romanya Akademisi Matematik Enstitüsü'ne üye seçildi. 1965'ten sonra seçkin öğrencilerinden biri olan George Georgescu onunla çok değerli mantıklar üzerinde yakın çalıştı ve Romanya'nın 1989'da diktatörlükten çıkmasından sonra aynı üniversitede Matematik ve Mantık profesörü oldu ve 1991 yılında Moisil olarak görev yaptı.[1] Öğrencisi ayrıca cebirsel mantık, MV-cebir, cebir, cebirsel topoloji, MV-cebirlerinin kategorileri, kategori teorisi ve Łukasiewicz – Moisil cebiri üzerine orijinal çalışmanın kapsamlı olarak yayınladı.[2][3][4][5][6][7][8]

Çalışmaları

Moisil mekanik, matematiksel analiz, geometri, cebir ve matematiksel mantık üzerine yazılar yayınladı. Pompeiu'nun areolar türevinin çok boyutlu bir uzantısını geliştirdi ve mekanik uygulamalarla bir hipercomplex değişkeninin monojenik fonksiyonunu inceledi. Moisil ayrıca, Łukasiewicz cebirleri (şimdi Łukasiewicz – Moisil cebirleri) adını verdiği bazı çok değerli cebiri tanıttı ve bunları otomat teorisi olarak da anılır. Sonlu otomatı analiz etmek için yeni yöntemler yarattı ve cebirdeki otomat teorisi alanına birçok katkı yaptı.

Moisil, ilk Romen bilgisayar ların oluşturulmasında önemli katkılarda bulundu. Romanya'da bilgisayar biliminin gelişiminde ve Rumen bilgisayar bilimcilerinin ilk nesillerini yetiştirmede temel bir rol oynadı. 1996 yılında Elektrik ve Elektronik Mühendisleri Enstitüsü Bilgisayar Topluluğu tarafından ölümünden sonra Bilgisayar Öncüsü Ödülü aldı.

Ayrıca bakınız

Łukasiewicz mantığı

  • Üçlü mantık
  • Kafes
  • Çok değerli mantık:

Łukasiewicz – Moisil cebirleri

  • Kuantum mantığı:

Kuantum bilgisayarı

  • Cebirsel mantık:

MV-cebir

Matematiksel mantık

Kategorik mantık, Bitişik işlev

Notlar
  1. Prof.dr. Georgescu George. Department of Mathematics and Informatics of the Bucharest
  2. Algebraic Mathematics and Logics. 2009. GNUL contributed book of 500+ contributing authors.
  3. Algebraic category of LMn-logic algebras 15 Mayıs 2016 tarihinde Portuguese Web Archive sitesinde arşivlendi. planetphysics.org
  4. Georgescu, George; Vraciu, Constantin (1970). "On the characterization of centered Lukasiewicz algebras". Journal of Algebra. 16 (4). ss. 486-495. doi:10.1016/0021-8693(70)90002-5. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Geçersiz |doi-access=free (yardım)
  5. Georgescu, G. (2006). "N-Valued Logics and Łukasiewicz–Moisil Algebras". Axiomathes. Cilt 16. s. 123. doi:10.1007/s10516-005-4145-6.
  6. Order convergence and distance on Lukasiewicz–Moisil algebras 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. planetmath.org
  7. Quantum ŁM-algebraic Logic 21 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. planetmath.org
  8. Web-generated list of Publications 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. philpapers.org

Seçilmiş yayınlar
  • Logique modale, Disquisit. Math. Phys. 2 (1942), 3-98. Şablon:MathSciNet
  • Introducere in algebră. I. Inele şi ideale [Introduction to algebra. I. Rings and ideals], Editura Academiei Republicii Popular Române, Bucharest, 1954. Şablon:MathSciNet
  • Teoria algebrică a mecanismelor automate [Algebraic theory of automatic machines], Academia Republicii Popular Romîne, Editura Tehnică, Bucharest, 1959. Şablon:MathSciNet
  • Circuite cu tranzistori [Transistor Circuits], Editura Academiei Republicii Popular Romîne, Bucharest, 1961-62. OCLC 15371418
  • Théorie structurelle des automates finis, Gauthier-Villars, Paris, 1967. OCLC 9049760
  • The algebraic theory of switching circuits, Pergamon Press, Oxford, New York, 1969. 0-08-010148-8

Moisil Üzerine Makaleler ve Kitaplar

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.