Hasnaviler

Hasneviler ya da Hasanveyhiler (Arapça: حسنويون Hasnawīyūn, Kürtçe: Hesnewiyan), 959 - 1015 yılları arasında bugünkü İran'ın Şehrizor, Dinaver, Hamedan, Nihavend ve Ahvaz gibi bölgelerde hüküm sürmüş Barzikani Aşireti mensuplarınca vücuda getirilen Kürt[2][3][4][5][6] beyliği. İsmini emirliğin kurucusu olarak kabul edilen Hasanveyh b. Hüseyin el-Berzikanî el-Kürdî’den almıştır.[7]

حسنويون
Hasnawīyūn
Hasnaviler
959-1015
Hasnavilerin sınırları
Başkent Sermaç
Yaygın diller Kürtçe[1]
Hükûmet Monarşi
Nasruddin  
• 959
Hasanveyh bin Hüseyin
• 979
Bedir
• 1015
Hilal
Tarihçe  
• Kuruluşu
959
• Dağılışı
1015

Tarihi Cibâl bölgesinde yerleşik olan Berzikanî (veya Berzinî) aşireti lideri Hüseyin el-Berzikanî el-Kurdî (Hasanveyh’in babası), Abbasîlerdeki iktidar çekişmeleri sonucu doğan otorite boşluğundan yararlanarak Dînever ve Şehrezor’da Hasanveyhî emirliğinin temellerini atmıştır. Bu dönemde Hüseyin Berzikanî’nin oğlu ve emirliğin asıl kurucusu olarak kabul edilen Hasanveyh Berzikanî aşirete bağlı askeri birliklerin komutanıydı.[7]

Hasanveyh bin Hüseyin'in 979 yılında ölmesi ile yerine oğlu Bedir bin Hasanveyh geçmiştir. Devletin sınırları Bedir bin Hasanveyh döneminde Ahvaz, Huristan, Berucerd ve Esadabad şehirleri kadar genişledi. Bu başarılar üzerine Bedir'e Abbasi halifesi tarafından "Nasruddin" unvanı verilmiştir.[8] Hanedana 1015 yılında Annaziler son verse de, aile Büyük Selçuklulular'dan İbrahim Yınalın hücumlarına mağlup olana kadar(1047'de) Sarmaj kalesini yönetmeye devam etti.[9]

Hükümdarlar
  • Hasanveyh bin Hüseyin (959-979)
  • Bedir bin Hasanveyh (979-1015)
  • Hilal bin Bedir
  • Tahir bin Hilal
  • Bedir bin Tahir bin Hilal

Baruni aşiretin başına İyarların geçmesinden sonra
  • Eb´ü´l-feth bin İyar
  • Eb´ü´s Sevk Muhammed bin İyar
  • Mühelhel
  • Surxab bin Muhammed
  • Sadi bin Eb´ü´s Sevk
  • Surxab bin Bedir bin Mühelhel
  • Eb´ü´l Mansur

Kaynakça
  1. http://books.google.fr/books?id=sl4PIeyWriUC&hl=tr
  2. M. Gunter, Michael (2011). Historical dictionary of the Kurds. Scarecrow Press. ISBN 978-0-8108-7507-4.
  3. Lokman I. Meho,Kelly L. Maglaughli (1968). Kurdish culture and society: an annotated bibliography. Greenwood Publishing Group. ISBN 978-0-313-31543-5.
  4. Seyfettin Çetin, Hasanveyhî Kürt Emirliği (961-1015), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Diyarbakır 2018 (ayrıca: Seyfettin Çetin, Hasanveyhî Kürt Emirliği, Nûbihar Yayınları, 2020)
  5. Hugh Kennedy, The Prophet and the Age of the Caliphates The Kurdish dynasties which emerged in the second half of tenth century...the Hasanuyids
  6. Julia Ashtiany, Abbasid Belles Lettres like the Hasanuyids of the central Zagros mountains or the Marwanids of Mayyafaraqin were Kurdish
  7. Seyfettin Çetin, Hasanveyhî Kürt Emirliği (961-1015), Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Doktora Tezi, Diyarbakır 2018, s. 27-28
  8. http://www.xn--krtler-3ya.com/2015/11/kurtlerin-tarihte-kurduklari-devletler.html
  9. "Arşivlenmiş kopya". 26 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2018.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.