Historia Augusta

Historia Augusta (Türkçe: Augustan Tarihi) 117 ila 284 döneminin Roma imparatorları ile onların kıdemsiz belirlenmiş mirasçıları ile gaspçılarının hayatlarının Latince yazılmış geç bir Roma koleksiyonudur. Diocletianus ve I. Konstantin hükümdarlığı döneminde yazılan ve Roma'daki bu imparatorlara veya diğer önemli şahsiyetlere hitap eden altı farklı yazarın (toplu olarak Scriptores Historiae Augustae olarak bilinir) eserlerinin bir derlemesi olan Sözde Suetonius'un benzer çalışması De Vita Caesarum ("Sezarların hayatları" ya da İngilizce yaygın bilinen adıyla "Oniki Sezar") üzerinde modellenmiştir. Koleksiyon, mevcut haliyle, çoğu tek bir imparatorun yaşamını içeren otuz biyografiyi içerirken, bazıları sadece bu imparatorların benzer veya çağdaş olduğu için birlikte gruplandırılmış iki veya daha fazla grup içerir.[1]

Historia Augusta
Historia Augusta
Yazar tartışmalı
Dil Latince
Konu Roma tarihi
Yayım tartışmalı, muhtemelen 4. yüzyıl

1889'da Hermann Dessau'un el yazmasında belirtilen hem tarihi hem de yazarlığı reddetmesinden bu yana, eserin gerçek yazarlığı, gerçek tarihi, güvenilirliği ve amacı, uzun zamandır tarihçiler ve akademisyenler arasında tartışılan bir meseledir. Başlıca sorunlar, kullandığı kaynakların doğası ve içeriğinin ne kadarının saf kurgu olduğudur. Örneğin, koleksiyon, 68 mektup, 60 konuşma ve halka veya senatoya önerileri ile 20 adet senato kararnamesi ve övgü de dahil olmak üzere yaklaşık 150 iddia edilen belge içermektedir. Hemen hemen tüm bunların yalan olduğu düşünülmektedir.[2]

21. yüzyılın ikinci on yılında, genel fikir birliği, ya 4. yüzyılın sonunda ya da 5. yüzyılın başında yazan tek bir yazar olduğu ve bu yazarın 3. yüzyıl imparatorlarının hayatlarına dönemin meselelerini (siyasi, dini ve sosyal) harmanlamakla ilgilendiği şeklindedir. Yazarın, karmaşık bir alegorik oyunda Cicero ve Ammianus Marcellinus gibi yayınlanmış diğer eserlere yapılan referansları vurgulamak için eserdeki hayali unsurları kullandığı konusunda fikir birliği vardır. Bu muammalara rağmen, Latince döneminin çoğu için tek sürekli anlatımdır ve bu nedenle sürekli olarak yeniden değerlendirilmektedir, çünkü modern tarihçiler, birçok düzeyde bariz güvenilmezliğine rağmen, benzersiz bir olası bilgi kaynağı olarak terk etmek istememektedir.[3]

Başlık ve kapsam

Historia Augusta ismi, 1603'te eleştirel bir baskı yapan Isaac Casaubon'dan kaynaklanmıştır ve bir dizi değişik versiyonu ile karmaşık bir el yazması geleneğini üzerinde çalışmıştır.[4] 9. yüzyılda yazılmış Codex Palatinus el yazmasında kaydedilen başlık Vitae Diversorum Principum et Tyrannorum a Divo Hadriano usque ad Numerianum Diversis compositae ("Hadriano'dan Numerianum'a çeşitli imparator ve tiranların, çeşitli yazarlar tarafından yazılmış hayatları") şeklindedir.[4]

Eserin geç antik dönemde ne kadar yaygın olduğu bilinmemektedir, ancak en erken kullanımı 485'te Quintus Aurelius Memmius Symmachus tarafından derlenen Roma Tarihi çalışmasıdır.[5] Bu çalışmadan yapılan uzun alıntılar, 6. ile 9. yüzyıl yazarlarında görülür, bunlara örnek Sedulius Scottus'un Liber de Rectoribus Christianis çalışmasında yer alan Marcus Aurelius ile ilgili kısımlarda Maximini ile Aurelian kısımlarını alıntılamıştır, ana el yazmaları da 6. ile 9. yüzyıl arasına tarihlendirilir.[6] Altı Scriptores – "Aelius Spartianus", "Julius Capitolinus", "Vulcacius Gallicanus", "Aelius Lampridius", "Trebellius Pollio", ve "Flavius Vopiscus (Siraküza'lı)" – biyografilerini Diocletianus, Konstantin ve çeşitli özel kişilere ayırmıştır ve görünüşe göre hepsi 3. ve 4. yüzyılın sonlarında yazılmıştır. İlk dört scriptores Hadrianus'dan III. Gordianus'a kadar olan biyografiler, son iki belge ise Valerianus'dan Numerianus'a kadar olan biyografiler eklenmiştir.

Biyografiler Hadrianus'dan Carinus ve Numerianus'a olan imparatorları kapsar. Arap Philippus, Decius, Trebonianus Gallus, Aemilianus ve Valerianus hükümdarlığının sonuna kadar tüm hükümdarlıkları kapsayan bir bölüm tüm el yazmalarında eksiktir,[7] Nerva ve Trajan'ın biyografilerinin de kaybolduğu iddia edilmektedir.[7] çalışmanın başlangıcındaki bu biyografilerin kayıp olması Suetonius'un De Vita Caesarum çalışmasının doğrudan bir devamı olabileceğini düşündürtmektedir. 3. yüzyılın ortalarına ait eksiklik aslında yazar veya yazarların kasıtlı bir kurgu aracı olabileceği ve çok az kaynak malzemeli olan İmparatorları kapsamak için harcanan emeği korumak olduğu teorisi ortaya çıkmıştır.[8]

Bütün kitapları geçici veya bazı durumlarda varolmayan gaspçılara ayırmasına rağmen,[9][10] kendi ardılları Claudius Gothicus and Tacitus'un biyografilerinin sonuna doğru kısaca not edilen İmparatorlar Quintillus and Florianus'un bağımsız biyografileri yoktur. Casaubon'un baskısından sonra yaklaşık 300 yıl boyunca, Historia Augusta'nın çoğuna biraz şüpheyle yaklaşılmış olsa da, tarihçiler tarafından otantik bir kaynak olarak kullanıldı - Edward Gibbon, Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi kitabının ilk cildinde yaygın olarak kullandı.[11] Bununla birlikte, "modern zamanlarda çoğu bilim adamı, çalışmayı iddia edilen tarihten çok daha sonra yazılmış bir kasıtlı şaşırtma parçası olarak değerlendirir, ancak köktenci görüş hala ayırt edici desteğe sahiptir. (...) Historia Augusta da maalesef Roma tarihinin asırlık ana Latince kaynağıdır. Tarihçi bundan faydalanmak zorundadır, ama sadece aşırı dikkat ve ihtiyatla."[12]

Metin aktarımı

Historia Augusta'nın mevcut el yazmaları ve tanıklıkları üç gruba ayrılır:

  1. Dokuzuncu yüzyılın ilk çeyreğinin el yazması Vatikan Pal. lat. 899 (Codex Palatinus), P olarak bilinir, ile onun doğrudan ve dolaylı kopyaları. P, Carolingian minuscule yazı tarzında Lorsch kasabasında yazıldı. Bu el yazmasının metni, eksik harfleri noktalar ile gösteren boşluklara, Verus ve Alexander arasındaki biyografilerin sırasında bir karışıklığa ve çeşitli pasajlarda takdim tehire (Dağılan ve daha sonra yanlış bir yere yerleştirilen orijinalin bir kağıt destesine karşılık gelen iki uzun pasaj ile Carus'ta da benzer bir takdim tehir) sahiptir.[13] P, orijinal yazıdan başlayarak altı asırlık editoryal düzeltmeyle de ayırt edilir ve Petrarch ve Poggio Bracciolini gibi değerleri içerir; bu editörlerin hiçbiri başka bir tanığın bilgisine ihanet etmez. P, orijinal yazıdan başlayarak altı asırlık editoryal düzeltmeyle de ayırt edilir ve Petrarch ve Poggio Bracciolini gibi değerleri içerir; bu editörlerin hiçbiri başka bir tanığın bilgisine ihanet etmez.[14]
  2. Σ olarak adlandırılan 15. yüzyıl el yazmaları grubu. biyografiler sadece kronolojik sırayla yeniden düzenlenmemekle kalmaz, aynı zamanda P'de bulunan yozlaşmalar şiddetli değişikliklere maruz kalır veya tamamen ihmal edilir. Dr. Ernst Hohl ile başlayarak, bazıları metindeki gelişmelerin P'den bağımsız bir kaynaktan geldiğini iddia ettiler, ancak "bu soru hala kesin olarak cevaplanmaya devam ediyor" diyen yazar Peter Marshall, 1980'lere kadar yapılan araştırmaların Erken İtalyan hümanistlerinin yöntemleri ve yetenekleri hakkında bilimsel bilgiyi geliştirdi ve "hiçbir yerde buradaki el yazmaları, hümanistlerin o sırada aktif olan güçlerin ötesinde okumalar sağladığını" söyleyerek sonuçlandırdı.[15]
  3. Biri Theodor Mommsen'in önerdiği üç farklı alıntı seti muhtemelen Sedulius Scottus'un çalışmasıydı. P'nin nasıl ilişkili olduğu belirsizdir.[16]

Marshall'ın görüşüne göre, en iyi bilimsel baskılar H. Peter (Teubner, 2nci baskı 1884) ve E. Hohl (Teubner, 1971, Ch. Samberger ve W. Seyfarth tarafından revize edilmiş 1965).[14]

Codex Palatinus'un daha sonraki bir versiyonu (muhtemelen 1356'da Petrarch için yapılmış bir versiyon), 1475'te Milano'da yayınlanan Tarih'in editio princeps temeliydi. Daha sonra basılmış bir versiyon (Aldine baskısı) Venedik'te yayınlandı. 1516 ve bunu Desiderius Erasmus tarafından düzenlenen ve Johann Froben tarafından 1518'de Basel'de yayınlanan bir baskı izledi.[17]

Tarihleme problemi
Historia Augusta üzerinde çığır açan çalışmaları 20. yüzyılda eleştirel olarak yeniden değerlendirilmesine yol açan Hermann Dessau

1776'da Gibbon, imparatorluk biyografilerinin sayıları ve isimlerinde yanlış bir şey olduğunu ve bunun zaten bu konuda yazan eski tarihçiler tarafından tanındığını gözlemlemişti.[note 1][18][19]

Birincil ve ikincil Vitae
Historia Augusta'nın ikincil ve sonraki ana vitae'lerinin bazılarının yaklaşık olarak güvenilir tarihi detayları içerme miktarı[20]
VitaeVitae türüYaklaşık olarak güvenilir tarihi detayları içerme yüzdesi
Aelius İkincil 25%
Avidius Cassius İkincil 5%
Pescennius Niger İkincil 29%
Clodius Albinus İkincil 32%
Geta İkincil 5%
Opellius Macrinus Birincil 33%
Diadumenianus İkincil 5%
Elagabalus Birincil 24%
Alexander Severus Birincil 4%
Claudius Birincil 10%
Aurelian Birincil 27%
Tacitus Birincil 15%
Probus Birincil 17%
Quadrigae Tyrannorum İkincil 0%
Carus Birincil 17%

Notlar
  1. 1627'de de Historicis Latinis'i yayımlayan Gerardus Vossius, çeşitli vitae scriptores yazarları arasında dağıtılması sorununu değil, aynı zamanda alıntı yaptıkları yazarlarla ilgili sorunları da tartıştı. 1690'da Histoire des Empereurs et des autres Princes qui ont régné durant les six premiers Siècles de l'Eglise'i yayımlayan Louis-Sébastien Le Nain de Tillemont, yalancı, çelişkiler ve kronolojik hatalarla dolu olarak duyurdu.

Kaynakça
Özel
  1. Magie 1921, s. xii.
  2. Magie 1921, ss. xx-xxi.
  3. Breisach 2007, s. 75.
  4. Magie 1921, s. xi.
  5. Birley 1988, s. 20.
  6. Magie 1921, ss. xxiv-xxv.
  7. Birley 1988, s. 9.
  8. Birley 1967, ss. 125-130.
  9. Syme 1983, ss. 118-119.
  10. Syme 1971, s. 277.
  11. Barnes 1978, s. 12.
  12. Browning 1983, ss. 43,45.
  13. Magie 1921, s. xxxiii.
  14. Marshall 1983, s. 354f.
  15. Marshall 1983, s. 355.
  16. Marshall 1983, s. 356.
  17. Magie 1921, s. xxviii.
  18. Birley 1988, s. 7.
  19. Magie 1921, ss. xxx-xxxi.
  20. Birley 2006, s. 23.
Genel

Dış bağlantılar
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.