Hoparlör
Hoparlör, elektrik akımı değişimlerini ses titreşimlerine çeviren alettir. Türkçe eş anlamlısı sesucaltan sözcüğüdür.[1][2][3][4]
1920 yıllarında elektrikli ses dalgalarının kaydedilip yayınlanmasına imkân sağlayan buluşlar ortaya çıktı. Bu buluşların neticesinde ilk hoparlör 1924-1925 yıllarında yapılmıştır. Chester W. Rice ve Edward W. Kellogg tarafından yapılan çalışmalar hoparlörü geliştirdi. Bu iki bilim adamının ortaya çıkardığı sistem, günümüzde önemli değişikliğe uğramamıştır.
Çalışma şekillerine göre elektrodinamik, magnetostatik, elektrostatik ve elektromanyetik hoparlör olmak üzere dört tip hoparlör vardır. Hareketli bobinli hoparlörler, daire veya elips biçiminde bir diyaframdan meydana gelir. Diyafram ortası ve kenarları boyunca dizilen yaylarla metal bir çerçeveye asılıdır. Diyaframın ortasında sıkıca tutturulmuş silindir şeklinde bir çekirdek ve üstüne sarılı bir ses bobini bulunur. Bobin ve çekirdek bir mıknatısın kutupları arasına yerleştirilmiştir. Önceleri, bir yükselticiden alınan doğru akımla çalışan elektromıknatıslar kullanılıyordu, günümüzde yumuşak demirden kalıcı mıknatıslar veya seramik maddeler kullanılmaktadır.
Bir hoparlör peak değerindeki ses gücüne çıktığında ses belirli bir oranda bozulur. Eğer bu süre biraz daha uzarsa hoparlörün diyaframı yırtılabilir veya mekanik aksanları bozulabilir.[5]
Sözcük kökeni
Hoparlör sözcüğünün Türkçedeki hali Fransızca Haut-parleurun okunuşudur, Fransızca "yüksek-konuşan/ses yapan" anlamına gelmektedir. İngilizce karşılığı olan Loudspeaker ve Almanca Lautsprecher da aynı anlama gelmektedir. Sözcüğün İspanyolcası Altavoz "yüksek ses" anlamına gelir.
Kaynakça
- PAÜ İngilizce Sözlük
- Eş ve Yakın Anlamlı Kelimeler Sözlüğü
- Bulmaca Sözlüğü
- Hani Astolin (2019), Türk'ün Gizlenen Bilgisini Arayan Türk, s. 822
- "Car Audio HiFi Turkey, Oto Müzik Sistemleri Forumu". caraudiohifi.com. 27 Kasım 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2020.
